Λογιστική διαχείριση του δημόσιου τομέα ζητούν οι κυβερνήσεις

Σύμφωνα με τη νέα έρευνα της PwC, οι κυβερνήσεις των περισσότερων χωρών λαμβάνουν όλο και περισσότερες πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της λογιστικής τους διαχείρισης και την ενίσχυση της διαφάνειας.  Και αυτό γιατί αντιλαμβάνονται πως το λογιστικό πλαίσιο που παραδοσιακά χρησιμοποιείται από τον δημόσιο τομέα δεν μπορεί πια να ανταποκριθεί στις ανάγκες του 21ου αιώνα. 

Η έρευνα της PwC – στην οποία συμμετείχαν 100 χώρες – αποκαλύπτει ότι μόνο το 24% των κυβερνήσεων εφαρμόζουν την λογιστική αρχή των δεδουλευμένων (accrual accounting), ενώ το 37% σκοπεύει να εφαρμόσει αυτή τη λογιστική πρακτική μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.  Έτσι, το συνολικό ποσοστό υιοθέτησης της λογιστικής αρχής των δεδουλευμένων φθάνει το 63% των κυβερνήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα – αύξηση της τάξεως του 142%.

Η ταμειακή λογιστική δεν είναι πια επαρκής
Σήμερα, οι περισσότερες κυβερνήσεις εφαρμόζουν την ταμειακή λογιστική (cash accounting), η οποία αποτελεί την κύρια λογιστική μέθοδο που εφαρμόζει ο δημόσιος τομέας εδώ και πολλά χρόνια.  Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ταμειακή λογιστική, οι πληρωμές και οι εισπράξεις σε μετρητά καταγράφονται στα λογιστικά βιβλία όταν έχουν ήδη πραγματοποιηθεί.   Εκεί βρίσκεται και η αδυναμία του συστήματος, καθώς με τη μέθοδο αυτή δεν υπάρχει ακριβής και επαρκής ενημέρωση για τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις του δημοσίου τομέα, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να έχει μόνο μια πολύ βραχυπρόθεσμη εικόνα των δημόσιων οικονομικών.

Καλύτερη αξιοποίηση των δημοσίων πόρων
Ο Κυριάκος Ανδρέου, Partner και Επικεφαλής του Συμβουλευτικού τομέα της PwC στην Ελλάδα, σχολιάζει:  «Η λογιστική αρχή των δεδουλευμένων είναι η κοινή λογική.  Σύμφωνα με αυτή, οι συναλλαγές και τα οικονομικά γεγονότα καταχωρούνται και αναφέρονται τη στιγμή όπου συμβαίνουν, ανεξάρτητα από το πότε θα πραγματοποιηθούν οι χρηματικές συναλλαγές.  Μας δίνουν, δηλαδή, μία καθαρή εικόνα του πού βρισκόμαστε στον κρατικό προϋπολογισμό, γεγονός που δεν συμβαίνει με την ταμειακή λογιστική η οποία εμφανίζει τα έξοδα μόνο όταν έρχονται τα τιμολόγια.  Και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, η λογιστική αρχή των δεδουλευμένων είναι απολύτως απαραίτητη για την οικονομία της Ελλάδας σήμερα.

»Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι η λογιστική αρχή των δεδουλευμένων μπορεί να βοηθήσει την ελληνική κυβέρνηση να έχει ολοκληρωμένη εικόνα των κρατικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, καθώς και της χρηματοοικονομικής απόδοσης και των ταμειακών ροών.  Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (International Public Sector Accounting Standards – IPSAS) χρησιμοποιούνται συχνά ως σημείο αναφοράς σε άλλες χώρες.

»Με την υιοθέτηση της λογιστικής αρχής των δεδουλευμένων, η ελληνική κυβέρνηση θα ενισχύσει τη δέσμευσή της για μεγαλύτερη διαφάνεια και θα είναι σε θέση να παρέχει πιο εμπεριστατωμένες αναφορές.  Επιπλέον, θα έχει πιο γρήγορα στη διάθεσή της ακριβέστερες πληροφορίες βάσει των οποίων θα παίρνει αποφάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερη αξιοποίηση των δημοσίων πόρων».

Ο Jan Sturesson, Επικεφαλής του διεθνούς δικτύου της PwC στον τομέα υπηρεσιών προς τις κυβερνήσεις και το δημόσιο, συμπληρώνει: «Οι οικονομικές εκθέσεις του δημοσίου τομέα οφείλουν να αντικατοπτρίζουν πλήρως τις οικονομικές επιπτώσεις των πολιτικών αποφάσεων.  Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την εφαρμογή την λογιστικής αρχής των δεδουλευμένων.  Και είναι σημαντικό οι κυβερνήσεις, οι οποίες ρυθμίζουν τη λογιστική στον ιδιωτικό τομέα, να ηγηθούν με το παράδειγμά τους υιοθετώντας υψηλά πρότυπα για τα λογιστικά τους συστήματα.  Αυτό δεν ισχύει τώρα, όμως έχει αρχίσει να σημειώνεται μεγάλο ενδιαφέρον για τη βελτίωση των λογιστικών συστημάτων».

Σύμφωνα με την έρευνα, η μεγαλύτερη στροφή στη λογιστική με βάση την αρχή των δεδουλευμένων αναμένεται στις αναπτυσσόμενες χώρες. Όσον αφορά στις χώρες που έλαβαν μέρος στην έρευνα και δεν είναι μέλη του ΟΟΣΑ, το 50% αυτών σχεδιάζουν να υιοθετήσουν αυτή τη λογιστική πρακτική μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια – με πρώτη ήπειρο την Αφρική (11 χώρες έχουν ξεκινήσει τη μετάβαση), ενώ ακολουθούν η Ασία (10 χώρες) και η Λατινική Αμερική (8 χώρες).

Οι χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν, μετά από σχετική ερώτηση, πως θεωρούν ότι οι πολίτες είναι αυτοί που κυρίως ωφελούνται από τις λογιστικές μεταρρυθμίσεις (77%) και μετά οι πολιτικοί (69%).

Οι πολιτικοί οφείλουν να γνωρίζουν, προτού δεσμευθούν
Ο Jean-Louis Rouvet, Επικεφαλής του διεθνούς δικτύου της PwC στον τομέα των δημόσιων οικονομικών και λογιστικής, δήλωσε: «Η χρηματοοικονομική πληροφόρηση πρέπει να είναι διαθέσιμη στους πολίτες οι οποίοι, ως φορολογούμενοι και χρήστες υπηρεσιών, έχουν δικαίωμα να απαιτούν από τις κυβερνήσεις να λογοδοτούν για τη χρήση των δημόσιων πόρων και να αξιολογούν την απόδοσή τους.  Οι πολιτικοί, με τη σειρά τους, οφείλουν να κατανοήσουν την τρέχουσα κατάσταση των δημόσιων οικονομικών και των χρηματοοικονομικών δυνατοτήτων του δημοσίου πριν δεσμευθούν για νέα προγράμματα και υπηρεσίες.»

Επιπλέον, οι κυβερνήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν την επιθυμία τους να βελτιώσουν τη χρηματοοικονομική τους λειτουργία στους ακόλουθους τομείς που χρειάζονται βελτίωση:  διαχείριση ακινήτων, λογιστική κόστους, διαχείριση απόδοσης και μακροπρόθεσμό σχεδιασμό και πρόβλεψη.

Ο Jan Sturesson καταλήγει: «Όταν μιλάμε για τη λογιστική και τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, πάντοτε καταλήγουμε στο ίδιο ερώτημα: φροντίζουμε πραγματικά για τις επόμενες γενιές ή μήπως καταναλώνουμε την κληρονομιά τους και θέτουμε σε κίνδυνο τη μελλοντική τους ευημερία;  Αυτό το ερώτημα είναι θεμελιώδες και πρέπει να το αντιμετωπίζουμε με μακροπρόθεσμο ορίζοντα.  Η αποτελεσματική και συνετή χρηματοοικονομική λειτουργία είναι απαραίτητη για την ορθή διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.»