Ε. Nordkamp: Τι θα έλεγα στον υπουργό Υγείας

Συνέντευξη του Erik Nordkamp, γενικού διευθυντή της Pfizer Ελλάδος στον Αιμίλιο Νεγκή

Είναι πολύ σημαντικό να ακούς ξένους να μιλούν για την Ελλάδα. Ειδικά τώρα. Πολύ περισσότερο όταν αυτός ο «ξένος» αγαπά την Ελλάδα και θέλει να βοηθήσει έμπρακτα. Ο νέος γενικός διευθυντής της Pfizer Ελλάς, Erik Nordkamp, δεν κρύβει ότι έχει γοητευτεί εδώ και χρόνια από τη χώρα μας. 

Ως Ολλανδός όμως δεν κρύβει τα λόγια του. Ούτε όταν τον ρωτάμε τι θα έλεγε στον Έλληνα υπουργό Υγείας. Μας απαντά ότι θα ήθελε να συζητήσουν «τι απαιτείται για να δημιουργήσουμε μια υγιώς λειτουργούσα, καινοτόμο φαρμακευτική βιομηχανία ως ένα δομικό στοιχείο τόσο του συστήματος υγείας όσο και της ελληνικής οικονομίας». 

Υπογραμμίζει ότι είναι επόμενο σε μια περίοδο κρίσης, όπου λαμβάνονται τόσα μέτρα σε σύντομο χρονικό διάστημα, να γίνονται λάθη. Ωστόσο, σημειώνει ότι η πρόσφατη συμφωνία ΔΝΤ – Ε.Ε. για το ελληνικό χρέος δημιουργεί πράγματι μια ευκαιρία να «γυρίσουμε σελίδα». 

Όσον αφορά στην ελληνική αγορά φαρμάκου, δηλώνει πως πρέπει να λάβουμε μέτρα ώστε να εξασφαλίσουμε πόρους για την αποζημίωση των νέων, καινοτόμων φαρμάκων. Τέλος, στο ερώτημά μας αν πρέπει να αναμένουμε νέες απολύσεις στον κλάδο, μας είπε με νόημα: «Χρειάζεται όλοι μας να δουλέψουμε από κοινού για να αλλάξουμε την αντίληψη ότι η Ελλάδα είναι μια υψηλού ρίσκου χώρα για να επενδύσει κανείς και μετά μπορούμε να αλλάξουμε την εικόνα σε επίπεδο απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού». Και για να επικαλεστούμε την ελληνική μυθολογία, που λάτρεψε ως παιδί, χρειαζόμαστε έναν «Ηρακλή» να σκοτώσει τη «Λερναία Ύδρα» της ύφεσης.

Κύριε Nordkamp, καλώς ήρθατε στην Ελλάδα! Τι γνωρίζατε για τη χώρα προτού αναλάβετε καθήκοντα στην Pfizer Ελλάς;

Η Ελλάδα είναι στη ζωή μου από μικρή ηλικία. Σπούδασα την αρχαία ελληνική γλώσσα και ιστορία για 4 χρόνια ως κομμάτι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσής μου και ως νεαρό αγόρι ήμουν γοητευμένος με την ελληνική μυθολογία. Πρέπει να έχω διαβάσει όλες τις ιστορίες της. Αργότερα, το 1993, σπούδασα στην Αθήνα, μαζί με άλλους Ευρωπαίους φοιτητές, στο πανεπιστήμιο, σε μια περίοδο 4 μηνών, κατά την οποία έμενα στους Αμπελοκήπους. Απ’ όλα αυτά, έχω μάθει ότι οι Έλληνες είστε πολύ περήφανοι για την ιστορία σας και τη χώρα σας, είστε ευρηματικοί και σας αρέσει να βρίσκεστε στο επίκεντρο. Είστε άνθρωποι που σας αρέσει η ζωή και είστε συναισθηματικοί. Αυτό μπορεί να αλλάξει και προς τις δύο κατευθύνσεις σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Ένα στοιχείο που έμαθα για σας είναι ότι λατρεύετε τους αρχαίους κλασικούς. Τι πιστεύετε ότι εμείς οι Έλληνες μπορούμε να διδαχθούμε από την ιστορία μας; 

Η Ελλάδα θεωρείται η κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού. Πολλές ιδέες προέρχονται από εδώ και υιοθετήθηκαν από άλλους εκτός Ελλάδας. Αυτό ωστόσο δεν προσφέρει εγγύηση για το μέλλον, καθώς η Ελλάδα ήταν υπό κατοχή για μεγάλες περιόδους της ιστορίας της. Οι χώρες είναι σαν τις εταιρείες υπό αυτή την έννοια… Η επιτυχία είναι δύσκολο να διατηρηθεί. Εκείνοι που έχουν πιο πολλές πιθανότητες να πετύχουν πρέπει να είναι ανοιχτοί σε νέες ιδέες, να τονώσουν την ποικιλομορφία στη σκέψη και μετά να ενεργήσουν πολύ γρήγορα και να είναι πειθαρχημένοι στην υλοποίηση των αλλαγών όσο αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις. Ο κίνδυνος σε περίοδο κρίσης είναι να κάνεις ακριβώς το αντίθετο… Πρέπει να είσαι επικεντρωμένος στο εσωτερικό, να χάσεις την πειθαρχία, χάνοντας την εικόνα μιας νικηφόρας φόρμουλας για το μέλλον.

Πολλοί άνθρωποι λένε: «Ο Erik Nordkamp έχει ένα πλούσιο βιογραφικό σε Lilly και Pfizer». Έχετε εργαστεί ως Head of Strategy/Senior Director in Primary Care για την Ευρώπη και τον Καναδά στην Pfizer. Τι αναζητάτε λοιπόν στην Ελλάδα;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που είμαι εδώ. Πρώτα απ’ όλα, αγαπώ τη χώρα, τους ανθρώπους της και την κουλτούρα της. Επίσης μου αρέσει η πρόκληση και σίγουρα έχουμε μία στα χέρια μας, στην Ελλάδα! Όμως, το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι ότι σκέφτομαι πως αυτό που συμβαίνει στην ελληνική φαρμακευτική αγορά, που αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης αγοράς, θα μας δώσει πληροφορίες για τον τρόπο που άλλες χώρες θα κινηθούν στο μέλλον, καθώς αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις. Πολλοί άνθρωποι και κυβερνήσεις έχουν τα μάτια τους στην Ελλάδα. Έτσι, είναι σημαντικό να είσαι συμμέτοχος σε αυτές τις εξελίξεις. Η πρόκληση φέρνει ευκαιρίες να επηρεάσεις τα πράγματα και διακρίνω μια ευκαιρία να λάβουμε μέρος στο διάλογο τόσο μέσα στον Οργανισμό μου όσο και με την κυβέρνηση για να κάνουμε ακριβώς αυτό. Όλα αυτά είναι πολύ κοντά στη στρατηγική.

Προκάλεσε «σοκ» σε μερικούς ιατρικούς επισκέπτες της Pfizer το γεγονός ότι τους ακολουθείτε την ώρα της δουλειάς. Έμαθα όμως ότι έχουν πράγματι εκτιμήσει την κίνησή σας. Ποιος είναι ο στόχος σας; Τι έχετε διαπιστώσει μέχρι στιγμής;

Κάθε εργαζόμενος είναι σημαντικός και οι ιατρικοί επισκέπτες είναι εξαιρετικά σημαντικοί, καθώς συναναστρέφονται με πολλούς πελάτες κάθε μέρα. Για τους πελάτες μας, οι ιατρικοί επισκέπτες είναι το σημείο επαφής με την Pfizer και μπορούν να κάνουν τα πράγματα να συμβούν γι’ αυτούς. Έτσι, είναι επίσης οι αισθητήρες μου στην αγορά για να μάθω τι συμβαίνει στο περιβάλλον και τι χρειάζονται οι πελάτες μας. Είναι υποχρέωσή μου να ακούσω τι έχουν να πουν και να δράσω σε σημαντικά και στέρεα αιτήματα που μου μεταφέρουν. Μέχρι στιγμής, έχω δει ότι, παρά τις δυσκολίες, οι ιατρικοί επισκέπτες είναι ενεργητικοί και εργάζονται με πάθος περισσότερο από ποτέ. Όμως, πολλοί από τους πελάτες μας υποφέρουν και έχουν ανάγκη τη βοήθειά μας. Δεν μπορώ να σας πω περισσότερα, αλλά είμαι αποφασισμένος να δράσω και να βοηθήσω όπως μπορώ. 

Θα μπορούσατε να μου πείτε ένα στοιχείο που σας σόκαρε περισσότερο στην ελληνική αγορά φαρμάκου;

Υπάρχουν πολλά στοιχεία που είναι μοναδικά στην ελληνική αγορά. Έχετε μια ισχυρή και μεγάλη εγχώρια παρουσία με ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, γεγονός που καθιστά τον κλάδο ιδιαίτερα σημαντικό για την ελληνική οικονομία. Οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί επίσης συνεχίζουν να διατηρούν μεγάλο βαθμό αυτονομίας στο πώς θα αντιμετωπίσουν μια νόσο, ενώ σε άλλες χώρες υπάρχουν πλέον αυστηροί περιορισμοί στον τομέα αυτό. Σε άλλες χώρες, το κράτος ή οι πληρωτές έχουν αναλάβει μεγάλο μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Ο πολίτης στην Ελλάδα έχει επίσης πολλές επιλογές να επιλέξει τι είναι σωστό γι’ αυτόν σε όρους, ποιον γιατρό επιθυμεί να επισκεφθεί. Αυτές είναι μοναδικές πτυχές της ελληνικής αγοράς, που πιθανότατα αντανακλά τις αληθινές δημοκρατικές αρχές της κοινωνίας, αλλά το πιο πιθανό είναι ότι θα αλλάξουν όσο η κυβέρνηση προσπαθεί να ελέγξει το κόστος.

Θα ήθελα να έχω την άποψή σας για την πρόσφατη συμφωνία ΔΝΤ – Ε.Ε. για το ελληνικό δημόσιο χρέος. Προσφέρει πράγματι μια ευκαιρία στην Ελλάδα ή είναι ένα ακόμη επεισόδιο στο νέο ελληνικό δράμα; Τι μπορεί να σημαίνει για το φαρμακευτικό κλάδο;
Ειλικρινά το ελπίζω και πιστεύω ότι θα δώσει άλλη μια ευκαιρία στην Ελλάδα, αλλά μόνο αν τη χρησιμοποιήσουμε σαν μια ευκαιρία για να δημιουργήσουμε μια βιώσιμη αγορά όπου τα κόστη είναι υπό έλεγχο, όλοι πληρώνονται τακτικά και υπάρχει χώρος μέσα στους προϋπολογισμούς για να εισάγουμε νέα, καινοτόμα φάρμακα. Ελπίζω ότι η συμφωνία θα παρέχει το «χώρο να αναπνεύσουμε», να δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα διαλόγου για τις μεταρρυθμίσεις του 2013 και του 2014 και να διασφαλίσουμε ότι θα υλοποιηθούν οι κατάλληλοι μετασχηματισμοί της αγοράς. 

Προφανώς, για πρώτη φορά, έχουμε όλα τα μέτρα στη θέση τους για να επιτύχουμε πραγματικά την απαιτούμενη εξοικονόμηση στη φαρμακευτική δαπάνη το 2013, πριν την έναρξη του έτους. Έτσι, η διαχείριση του κόστους είναι πλέον ορατή. Η αποπληρωμή του σημαντικού χρέους στη φαρμακευτική βιομηχανία – 2 δισ. ευρώ! – και σε άλλους κλάδους στην αλυσίδα της οικονομίας είναι ζωτικής σημασίας για να δημιουργήσουμε μια βιώσιμη και με ρευστότητα αγορά. Αυτό, με τη σειρά του, θα μας βοηθήσει να σταθεροποιήσουμε τους Οργανισμούς μας και επίσης θα δημιουργήσει ένα πιο ελκυστικό κλίμα για επενδύσεις. 

Αν είχατε την ευκαιρία να συναντήσετε τον υπουργό Υγείας, ποια θα ήταν τα 2 ή 3 πράγματα που θα του λέγατε να κάνει;

Πιστεύω ότι είναι ανάγκη να σταματήσουμε να κοιτάμε σε στήλες ελέγχου κόστους, καθώς αυτό απλώς θα καταστρέψει το «ύφασμα» του συστήματος Υγείας και θα το κάνει πιο αναποτελεσματικό και λιγότερο πιθανό να βελτιώσει την υγεία του ελληνικού λαού. Ένα από τα στοιχεία που έχω μάθει τα τελευταία 5 χρόνια, που ήμουν επικεφαλής σε αρκετές πρωτοβουλίες μετασχηματισμού, είναι ότι πρέπει να βλέπουμε ολιστικά τα προβλήματα, καθώς συχνά η βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας πηγαίνουν χέρι-χέρι. Εφαρμόζοντας αυτήν την αρχή στο σύστημα Υγείας, σημαίνει να κοιτάξουμε την περίθαλψη ανά θεραπευτική κατηγορία και να εξετάσουμε πού μπορούμε να κερδίσουμε σε ικανότητες που μπορούν να μειώσουν το κόστος και ταυτόχρονα να βελτιώσουν την ιατρική φροντίδα. Αυτό θα διασφαλίσει επίσης ότι τα φάρμακα χρησιμοποιούνται πιο αποδοτικά και αποτελεσματικά μέσα στο σύστημα, γεγονός που θα είναι επωφελές σε ασθενείς, στο κράτος και σε εμάς. Θα ήθελα επίσης να έχω ένα διάλογο με τον υπουργό πάνω στο τι απαιτείται για να δημιουργήσουμε μια υγιώς λειτουργούσα, καινοτόμο φαρμακευτική βιομηχανία, ως ένα δομικό στοιχείο τόσο του συστήματος Υγείας όσο και της ελληνικής οικονομίας. Τα μικρής διάρκειας μέτρα λιτότητας έχουν κάνει μεγάλη ζημιά και θέλω να κάνω σαφές ότι θα ισορροπήσουμε αυτά τα μέτρα με άλλα, που δείχνουν ότι συνεχίζουμε να είμαστε μια ελκυστική αγορά για να επενδύσουμε.

Πολλές φαρμακευτικές επιχειρήσεις παραπονιούνται για τα λάθη που έγιναν πρόσφατα με τη γενική ανατιμολόγηση όλων των φαρμάκων. Υπήρξαν λάθη με τις τιμές των προϊόντων σας;

Όταν μια χώρα υλοποιεί τόσο πολλά νέα μέτρα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, υπάρχουν πολλά λάθη και, ναι, υπήρξαν λάθη με τις τιμές των προϊόντων μας. Ο Ε.Ο.Φ. και το υπουργείο Υγείας ήταν πρόθυμοι να συζητήσουν γι’ αυτά και να κάνουν ό,τι καλύτερο για να τα διορθώσουν, αλλά χρειαζόμαστε χρόνο και προσήλωση για να διασφαλίσουμε ότι όλα τα λάθη θα διορθωθούν. Οι αλλαγές τιμών συχνά έχουν επιπτώσεις και εκτός των συνόρων της Ελλάδας, λόγω του πολύπλοκου συστήματος τιμών αναφοράς που ισχύει σε πολλές χώρες. Συνεπώς, ένα λάθος μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση διεθνώς και έτσι είναι σημαντικό να έχουμε χρόνο για να το διορθώσουμε. 

Γιατί οι τιμές στην Ελλάδα είναι τόσο μεγάλος «πονοκέφαλος» για τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες σαν τη δική σας;
Όπως προανέφερα, οι τιμές των φαρμάκων σε πολλές χώρες αλληλοεξαρτώνται μέσω ενός συστήματος αναφοράς τιμολόγησης. Με βάση τις τελευταίες πληροφορίες που έχω, η Ελλάδα αποτελεί χώρα αναφοράς για περισσότερες από 20 χώρες διεθνώς. Το γεγονός ότι χώρες που τελούν υπό καθεστώς διάσωσης είναι χώρες αναφοράς για άλλες, θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες σε χώρες με χαμηλές τιμές και αποτελεί εμπόδιο για τις μελλοντικές θεραπείες. 

Πρόσφατα, η κυβέρνηση αποφάσισε να εφαρμόσει το σύστημα συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία. Ποια είναι η άποψή σας;

Το σύστημα αυτό έχει παρουσιαστεί ως μια απλή μέθοδος για να αυξηθεί η χρήση γενοσήμων φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Όμως, είναι γνωστό από άλλες χώρες ότι θα οδηγήσει και σε άλλες, ακούσιες, συνέπειες. Οι δραστικές ουσίες μπορεί να έχουν διαφορετικές ενδείξεις, έκδοχα, σύνθεση, πληροφορίες συνταγογράφησης κ.λπ., γεγονός που σημαίνει ότι η υποχρεωτική συνταγογράφηση με τη δραστική ουσία από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της συμμόρφωσης των ασθενών, σε μείωση της αποτελεσματικότητας, λάθη στη θεραπεία κ.ο.κ.

 Ένας κλινικός γιατρός πρέπει να μπορεί να κάνει εξαιρέσεις, όταν αυτό υπαγορεύεται από την κλινική του εμπειρία και κρίση. Αυτός είναι ο τρόπος που έχει υιοθετηθεί σε άλλες χώρες. Και το κόστος θα πρέπει να τεθεί σε διάλογο ανάμεσα στο γιατρό και στον ασθενή, ώστε να αναλυθούν τα δυνητικά ρίσκα της αλλαγής των θεραπευτικών επιλογών. Εξοικονόμηση μπορεί ακόμη να επιτευχθεί, αλλά με σύμμαχο το γιατρό και με λιγότερο κίνδυνο για τον ασθενή. 

Είναι φανερό σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ότι η Ελλάδα έχει ανάγκη από ξένες επενδύσεις. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση για να τις προσελκύσει;

Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν υγιή φαρμακευτικό κλάδο μεσο-μακροπρόθεσμα, τότε η ατζέντα θα πρέπει να μετακινηθεί από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα λιτότητας σε πιο δομικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες διασφαλίζουν ότι έχουμε τους κατάλληλους ελέγχους του κόστους σε όλο το σύστημα Υγείας. Αυτό θα μας επιτρέψει να έχουμε περιθώρια για τα νέα, καινοτόμα φαρμακευτικά σκευάσματα, που αποτελούν το «οξυγόνο» για τη βιομηχανία έρευνας και ανάπτυξης. Ακόμη, θα επιτρέψει τη σταθερότητα στο σχεδιασμό, που είναι απαραίτητος για να διασφαλίσει την απόδοση των επενδύσεων. Τα σημερινά επίπεδα της γραφειοκρατίας – η Ελλάδα κατατάσσεται στις χειρότερες θέσεις διεθνώς – θα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν. Για παράδειγμα, για να προσελκύσεις πόρους για κλινική έρευνα, η μείωση της γραφειοκρατίας είναι πολύ σημαντική. Η λήψη των αποφάσεων για την έγκριση των κλινικών μελετών θα πρέπει να είναι πιο γρήγορη. 

Πέρσι, η Pfizer απέλυσε αρκετούς εργαζόμενους στην Ελλάδα. Υπάρχουν σχέδια για περαιτέρω μείωση προσωπικού;
Θα σας απαντήσω με τον ίδιο τρόπο που κάνω στους εργαζόμενους όταν με ρωτούν. Δεν υπάρχει καμία διασφάλιση θέσεων εργασίας πια στη νέα παγκοσμιοποιημένη οικονομία και σίγουρα αυτό ισχύει και για την Ελλάδα στην παρούσα οικονομική συγκυρία. Διεθνείς εταιρείες σαν την Pfizer λαμβάνουν αποφάσεις διασυνοριακά, βασιζόμενες στο πόσο ελκυστική είναι μια αγορά για μελλοντική αύξηση των εσόδων και αυτό, με τη σειρά του, εξαρτάται από τις συνθήκες κάθε αγοράς και τη σταθερότητα του σχεδιασμού σε σχέση με άλλες χώρες. Αυτή τη στιγμή, χρειάζεται όλοι μας να δουλέψουμε από κοινού για να αλλάξουμε την αντίληψη ότι η Ελλάδα είναι μια υψηλού ρίσκου χώρα για να επενδύσει κανείς και μετά μπορούμε να αλλάξουμε την εικόνα σε επίπεδο απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού.

Με τη λήξη της πατέντας του Lipitor, η Pfizer δέχθηκε μεγάλο πλήγμα. Ωστόσο, ακούω ότι υπάρχουν καλά νέα για το άμεσο μέλλον για νέα φάρμακα. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα;

Η ερώτησή σας περιγράφει τον κύκλο της ζωής… Πρέπει να αναπληρώνουμε όλο μας το ερευνητικό μας portfolio κάθε 15 χρόνια για να επιβιώσουμε. Ακριβώς γι’ αυτό, τα νέα προϊόντα είναι το «οξυγόνο» για την εταιρεία μας και είναι τόσο σημαντικό να κάνουμε το θέμα αυτό μέρος του διαλόγου με το κράτος, πώς μπορούμε δηλαδή να βρούμε πόρους για να καλύψουμε το κόστος και οι ασθενείς να βοηθηθούν από αυτά. Το γεγονός ότι δεν έχουμε νέα φάρμακα στην Ελλάδα τα τελευταία 2 χρόνια είναι συνεπώς μη βιώσιμο μακροπρόθεσμα. 

Η εταιρεία μας έχει αρκετά νέα προϊόντα που ευελπιστούμε ότι θα είναι διαθέσιμα στην αγορά μέσα στα επόμενα 3 χρόνια και θα κάνουν πραγματική διαφορά στους ασθενείς. Ανάμεσά τους είναι αρκετά νέα ογκολογικά φάρμακα, τα οποία παρατείνουν σημαντικά τη ζωή των ασθενών, μια νέα αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία που μειώνει σημαντικά τους θανάτους από κολπική μαρμαρυγή, μια νέα αντιφλεγμονώδης θεραπεία. Ας διασφαλίσουμε ότι οι Έλληνες ασθενείς θα ωφεληθούν από αυτά.

 
Πηγή:Ph.B
Το περιοδικό μπορείτε να δείτε σε ηλεκτρονική μορφή εδώ 
Εγγραφείτε για να λαμβάνετε δωρεάν την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού