Κ. Φιτσώρος «Δεν έχουμε μόνο γενόσημα»

Καιρό τώρα η ισραηλινή φαρμακευτική εταιρεία TEVA βρίσκεται στο επίκεντρο των σχολίων της αγοράς φαρμάκου. Κάποιοι μιλούν για μια εταιρεία γενοσήμων που επιχειρεί να εισβάλει με κάθε τρόπο στην ελληνική αγορά, δημιουργώντας ένα καθεστώς μονοπωλίου, κυρίως με εξαιρετικά χαμηλές τιμές, αλλά και με αμφιβόλου ποιότητας σκευάσματα. 

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της TEVA Hellas, κ. Κωνσταντίνος Φιτσώρος, μιλώντας στο PhB, απαντά για όλους και για όλα. Ξεκαθαρίζει πάντως ότι η ποιότητα των φαρμάκων της εταιρείας δεν σχετίζεται με την τιμή τους, απαντώντας έτσι σε όσους μιλούν για φάρμακα χαμηλής ποιότητας από την Ινδία.  Εξηγεί γιατί η ισραηλινή εταιρεία αποφάσισε να μπει τα τελευταία χρόνια στην ελληνική αγορά, γιατί προσφέρει στην ανάπτυξη της χώρα μας, αλλά μιλάει και για τους Έλληνες εργαζόμενους που προσλαμβάνει. Ο κ. Φιτσώρος αναλύει όμως και τον τρόπο με τον οποίο η TEVA κατορθώνει να δίνει εκπτώσεις στα φάρμακά της ακόμη και κατά 95%, επισημαίνοντας με νόημα ότι και πολλές άλλες εταιρείες, ελληνικές και πολυεθνικές, έχουν προβεί τελικά σε ανάλογες εκπτώσεις.

Η TEVA εμφανίστηκε σχετικά πρόσφατα στην ελληνική αγορά. Γιατί τώρα και όχι στο παρελθόν;

Ένας από τους στρατηγικούς στόχους της TEVA για την περίοδο 2007 – 2012 ήταν να αποκτήσει ισχυρή επιχειρησιακή παρουσία και δραστηριότητα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο στις «μεγάλες» αγορές, δηλαδή σε αυτές της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Αγγλίας. Στο πλαίσιο της επίτευξης αυτού του στρατηγικού στόχου, η απόφαση για είσοδο στην ελληνική αγορά πάρθηκε στο τελευταίο τρίμηνο του 2006. Ειδικά για την Ελλάδα, όμως, το γεγονός ότι η χρήση των γενοσήμων φαρμάκων ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, έκανε ακόμα πιο ελκυστική τη δημιουργία της TEVA HELLAS. Η εταιρεία ξεκίνησε τις προετοιμασίες εισόδου στην αγορά το 2007 και το Μάιο του 2008 άρχισε την εμπορική της δραστηριότητα. Σήμερα η TEVA HELLAS απασχολεί 41 εργαζόμενους, ενώ το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων της αποτελείται από μια ευρεία γκάμα καινοτόμων, γενοσήμων και βιο-ομοειδών φαρμάκων. Δεν έχουμε μόνο γενόσημα, όπως πιστεύει το ευρύ κοινό.

Σκοπός της εταιρείας είναι να επενδύσει στην Ελλάδα, δηλαδή να δημιουργήσει εργοστάσια, δεδομένου του ότι η χώρα έχει ανάγκη από ανάπτυξη;

Η εταιρεία μας επενδύει και δημιουργεί θέσεις εργασίας που καλύπτονται αποκλειστικά από Έλληνες εργαζόμενους, από την πρώτη μέρα ύπαρξής της στην Ελλάδα και θα συνεχίσει να το κάνει όσο της δίνεται η δυνατότητα να προσφέρει τα φάρμακά της στο σύστημα υγείας και στον Έλληνα ασθενή. Όσο για το ενδεχόμενο δημιουργίας γραμμών παραγωγής στην Ελλάδα, είναι μια στρατηγική επιλογή που θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το αν θα επέλθει σταθερότητα στην οικονομία και από το αν θα υπάρξει ένα ξεκάθαρο και δίκαιο επενδυτικό πλαίσιο χωρίς προστατευτισμούς και γραφειοκρατία.

Η ελληνική οικονομία θα ωφεληθεί και αλλιώς από την TEVA εκτός από τις χαμηλές τιμές;

Καταρχάς, πρέπει να σας πω ότι οι χαμηλές τιμές των off patent, αλλά και των γενοσήμων φαρμάκων, όπως αυτές καταγράφονται σε όλη την Ευρώπη, αλλά και τον κόσμο, επιβάλλονται από τα συστήματα υγείας τα οποία δοκιμάζονται από την οικονομική ύφεση, που κάνει την παρουσία της ολοένα και πιο αισθητή, με στόχο τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης. Αυτό είναι θέμα χρόνου να συμβεί και στην Ελλάδα. 

Η TEVA είναι άκρως επιτυχημένη στο να ανταποκρίνεται στα αιτήματα των συστημάτων υγείας για την παροχή ποιοτικών και με ανταγωνιστική τιμή γενοσήμων φαρμάκων, γιατί είχε τη διορατικότητα, την προνοητικότητα και την ικανότητα να χτίσει έγκαιρα όλες εκείνες τις επιχειρησιακές δομές, σε παγκόσμιο επίπεδο, που διασφαλίζουν την κάλυψη αυτών των αναγκών.
Η ελληνική οικονομία θα ωφεληθεί από την παρουσία της TEVA, αλλά και όλων των άλλων εταιρειών με γενόσημα φάρμακα, όχι από τις ανταγωνιστικές τιμές, αλλά από την προστιθέμενη αξία που προκύπτει από αυτές. Ο απλός πολίτης θα μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σε φάρμακα πληρώνοντας λιγότερα χρήματα, αλλά με διασφαλισμένη πάντα την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά τους. Τα ασφαλιστικά ταμεία θα μπορούν να συγκρατήσουν και να μειώσουν τη φαρμακευτική δαπάνη και να μετακυλήσουν πόρους σε άλλους ευαίσθητους τομείς της υγείας. Τα νέα καινοτόμα φάρμακα θα έρχονται και στην Ελλάδα χωρίς καθυστερήσεις, γιατί πολύ απλά δεν θα επιβαρύνεται ο εκάστοτε προϋπολογισμός από το αυξημένο κόστος τους και έτσι οι Έλληνες ασθενείς, ειδικά εκείνοι που αντιμετωπίζουν σοβαρά νοσήματα, θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις νεότερες διαθέσιμες θεραπείες χωρίς να υπάρχει η αίσθηση ότι σε σχέση με τους άλλους Ευρωπαίους πολίτες, είναι «δεύτερης» κατηγορίας.
Για όλους αυτούς τους λόγους πιστεύω ότι τα γενόσημα είναι εξαιρετικά πολύτιμα, χωρίς όμως κατ’ ανάγκη να πρέπει να είναι και ακριβά.

Πώς κατορθώνετε να έχετε τόσο χαμηλές τιμές σε σχέση με τα ελληνικά γενόσημα φάρμακα, αλλά ακόμη και ξένων εταιρειών;

Η TEVA είναι μια εταιρεία που εδώ και πολλά χρόνια έχει ξεφύγει από την προσέγγιση του «επιχειρώ σε μια τοπική αγορά» και γι’ αυτό το λόγο η ανάπτυξή της δεν εξαρτάται από τον προστατευτισμό των εκάστοτε τοπικών αρχών, αλλά από ποιοτικά στοιχεία, που της επιτρέπουν να ανταποκρίνεται με εξαιρετική επιτυχία στις απαιτήσεις και των 120 χωρών στις οποίες επιχειρεί. Εμείς βλέπουμε την παγκόσμια αγορά ως την αγορά που επιχειρούμε και η εταιρεία μας, έχοντας καταφέρει να είναι ηγέτιδα παγκοσμίως στο χώρο των γενοσήμων φαρμάκων και παράλληλα μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής έτοιμων σκευασμάτων αλλά και πρώτων υλών, έχει τη δυνατότητα να παράγει η ίδια τα φάρμακά της και να τα προσφέρει σε ανταγωνιστικές τιμές.

Για το αν έχουμε πάντα σε όλα τα σκευάσματά μας τις πιο ανταγωνιστικές τιμές δεν είμαι και πολύ σίγουρος, γιατί αν κρίνω από αυτά που έχουν καταγραφεί στα ελληνικά νοσοκομεία, όπου η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία είναι πολύ πιο διαδεδομένη σε σχέση με την ιδιωτική αγορά, δεν είναι λίγες οι φορές που ελληνικές εταιρείες, που είναι και παραγωγοί, μας έχουν κερδίσει σε διαδικασίες προσφορών, με εκπτώσεις πάνω από 80 – 90%.

Πώς καταφέρατε να δώσετε 95% έκπτωση στους ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς στα νοσοκομεία;

Το ποσοστό έκπτωσης δεν είναι ενδεικτικό από μόνο του για να περιγράψει το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας προσφορών για ένα φάρμακο. Είναι άλλο να μιλάμε για έκπτωση 95% σε ένα φάρμακο που, μέχρι να λήξει η πατέντα προστασίας του, είχε τιμή 900 ευρώ και άλλο να είχε 4 ευρώ. Επίσης οι εταιρείες που έχασαν σε αυτήν τη διαδικασία, πολυεθνικές και ελληνικές, έδωσαν εκπτώσεις μέχρι και 93%. Όλοι λοιπόν ήμασταν πολύ κοντά σε εκπτώσεις.
Καλό θα ήταν, επομένως, όταν απευθυνόμαστε στον Έλληνα πολίτη να προσέχουμε να δίνουμε όλη την εικόνα για το τι έχει πραγματικά συμβεί, γιατί αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να συνδεθεί στο μυαλό του η έκπτωση στην τιμή με έκπτωση στην ποιότητα του φαρμάκου, κάτι που είναι τελείως ψευδές και μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνο.

Οι άλλες εταιρείες θεωρούν ότι μειώσατε τις τιμές στο ελάχιστο δυνατό σημείο, καταργώντας ουσιαστικά το κέρδος σας, με μοναδικό σκοπό να μπείτε στην ελληνική αγορά και να τη μονοπωλήσετε. Εκτιμούν μάλιστα ότι στο μέλλον (όταν θα έχετε μονοπωλήσει την αγορά) θα αυξήσετε κανονικά τις τιμές. Θα δούμε αυξήσεις;

Πιστεύω ότι η διαδικασία των εκπτώσεων προς τα νοσοκομεία και η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία ήταν και είναι μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο που μέχρι τώρα λειτουργεί το σύστημα στα ελληνικά νοσοκομεία. Είναι λογικό λοιπόν αυτοί που μέχρι σήμερα μονοπωλούσαν αυτό το κομμάτι της αγοράς να βιώνουν αυτή την αλλαγή πιο έντονα, γιατί πιθανότατα έχουν απώλειες. 

Θεωρώ ότι τέτοια επιχειρήματα, όπως αυτό περί μείωσης των τιμών κάτω από το κόστος, γίνονται καθαρά για επικοινωνιακούς λόγους, με στόχο να δημιουργήσουν ψευδείς εντυπώσεις.

Τελικώς η TEVA δίνει φάρμακα στα νοσοκομεία, καθώς κάποιοι διαγωνισμοί φαίνεται πως μπλόκαραν εξαιτίας των ενστάσεων;

Φυσικά και δίνουμε κανονικά φάρμακα στα νοσοκομεία, μέσω προσφορών απευθείας σε αυτά, μέσω των ΥΠΕ κ.λπ. και μάλιστα σε πάρα πολλά από αυτά είμαστε για συγκεκριμένα σκευάσματα και εταιρεία επιλογής, όχι μόνο γιατί έχουμε ανταγωνιστικές τιμές, αλλά γιατί κυρίως έχουμε τη δυνατότητα να προμηθεύουμε με συνέπεια και συνέχεια όλες τις απαιτούμενες ποσότητες, διασφαλίζοντας τη συνεχή ροή των φαρμάκων του εκάστοτε νοσοκομείου.
Οι διαγωνισμοί (ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί) που διεξήχθησαν από την ΕΠΥ, στους οποίους συμμετείχαν πολλές πολυεθνικές και ελληνικές εταιρείες, είναι είτε σε ισχύ (ΕΠΥ 1) είτε πολύ κοντά στο να υπογραφούν συμβάσεις (ΕΠΥ 2, ΕΠΥ3).

Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας. Γιατί πιστεύετε ότι θα πάρετε τα λεφτά σας και τι πίστωση χρόνου θα δώσετε;

Τα προβλήματα ρευστότητας στην ελληνική αγορά είναι γνωστά και η αποπληρωμή των χρεών δεν αφορά μόνο σε εμάς, αλλά και στο σύνολο των φαρμακευτικών επιχειρήσεων. Αυτό που θέλουμε να πιστεύουμε είναι ότι θα γίνουν κάποια στιγμή εκείνα τα βήματα που θα επιτρέψουν στη χώρα μας και στο σύστημα υγείας να ορθοποδήσει. Ελπίζω ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχουμε λάβει ως κλάδος το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών μας. Αν δεν γίνει αυτό, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να διαταραχθεί η σχετικά ομαλή, μέχρι σήμερα, λειτουργία του συστήματος υγείας.

Κάποιοι μιλούν για κακής ποιότητας φάρμακα, που κανείς δεν γνωρίζει πώς παράγονται και με τι πρώτες ύλες. Πράγματι οι πρώτες ύλες είναι από την Ινδία;

Θεωρώ ότι τα γραφόμενα καθημερινά στα ΜΜΕ περί φαρμάκων κακής ποιότητας, που κανείς δεν γνωρίζει τίποτα γι’ αυτά, δεν απευθύνονται στην TEVA και δεν μας αφορούν. Η TEVA δεν έγινε η μεγαλύτερη εταιρεία γενοσήμων στον κόσμο με φάρμακα «υπόπτου» προελεύσεως, ούτε είναι δυνατόν μια εταιρεία εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης να μην έχει ελεγχόμενη παραγωγή, οπουδήποτε και αν βρίσκονται τα εργοστάσιά της, από τον FDA, τον ΕΜΑ και άλλες αρχές των χωρών προς τις οποίες εξάγει προϊόντα. Σχετικά με την Ινδία, θέλω να σας αναφέρω πάντως, ότι εκεί λειτουργούν γύρω στα 75 πιστοποιημένα από τον FDA εργοστάσια, μερικών από τις μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες του κόσμου.

Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), με επιστολή του προς την Teva πέρσι, της είχε απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση, αφού σε επιθεώρηση του εργοστασίου της στην Ιερουσαλήμ εντόπισε σοβαρές παραβιάσεις του Κανονισμού Παρασκευής Φαρμάκων. Μιλούσε μάλιστα για ανεπαρκείς απαντήσεις από την πλευρά της εταιρείας. Δεν ισχύουν τελικά οι διαπιστώσεις του FDA και πώς διασφαλίζετε την ποιότητα των προϊόντων;

Οι «προειδοποιητικές επιστολές» από τον FDA αποτελούν σταθερή πρακτική του Οργανισμού, μετά από τους ελέγχους που διενεργούν στα πιστοποιημένα από αυτούς εργοστάσια. 

Οι επιστολές αυτές είναι αναρτημένες στην επίσημη ιστοσελίδα του FDA και όπως μπορεί κανείς να δει, οι περισσότερες από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες στον χώρο των πρωτοτύπων, αλλά και των γενοσήμων φαρμάκων, έχουν κατά καιρούς δεχτεί τέτοιες «επιστολές». Ένα από τα εργοστάσιά μας στο Ισραήλ δέχθηκε παρατηρήσεις τις οποίες έλαβε υπόψη και προχώρησε σε όλες τις διορθωτικές ενέργειες σύμφωνα με τα GMP (κανόνες Καλής Παρασκευαστικής Πρακτικής) και έλαβε και πάλι επιστολή από τον FDA σχετικά με την ικανοποίησή του από τις διορθωτικές ενέργειες. 

Αυτό που έχει αξία είναι να διερευνήσει κανείς ποιοι και γιατί επέλεξαν να δημοσιεύσουν αυτή την επιστολή αμέσως μετά τη διενέργεια των πανελλήνιων διαγωνισμών για τα φάρμακα από την ΕΠΥ και γιατί παρουσίασαν την είδηση σαν ένα συγκλονιστικό γεγονός, ενώ στην πραγματικότητα όλοι όσοι ασχολούνται με το χώρο του φαρμάκου γνωρίζουν πως όταν μια εταιρεία έχει μονάδα παραγωγής πιστοποιημένη από τον FDA, πρέπει να «μάθει να ζει» με αυτές τις επιστολές, αφού θεωρείται δεδομένο ότι κάποια στιγμή θα προκύψουν παρατηρήσεις από τις καθιερωμένες επιθεωρήσεις; 

Η ποιότητα των προϊόντων μας διασφαλίζεται από την ίδια τη δέσμευση της TEVA στους κανόνες ορθής παρασκευαστικής πρακτικής, αλλά και από το γεγονός ότι, όπως σας είπα, τα εργοστάσιά μας, δεν «υπακούουν» μόνο στις αρχές λειτουργίας των εκάστοτε χωρών όπου βρίσκονται, αλλά στις κατά πολύ υψηλότερες απαιτήσεις του FDA και του ΕΜΑ.
Η διαρκής επανεκτίμηση των διεργασιών μας, η προσήλωση στους κανόνες, η εκπαίδευση των εργαζομένων μας και η φαρμακοεπαγρύπνιση, αποτελούν τους βασικούς άξονες διασφάλισης της ποιότητας των προϊόντων μας.

Πού είναι τα εργοστάσιά σας και σε ποιες χώρες εξάγονται τα προϊόντα σας;

Η TEVA έχει εργοστάσια σε όλο τον κόσμο (βόρεια και λατινική Αμερική, Ευρώπη και Ασία) και κάθε ένα από αυτά εξάγει προς διάφορες γεωγραφικές περιοχές.

Τι σκοπεύετε να κάνετε για να αλλάξετε αυτήν την εικόνα;

Πιστεύω ότι την εικόνα μας στην ελληνική αγορά δεν θα την ορίσουν μεμονωμένα δημοσιεύματα που προσπαθούν να θίξουν το κύρος της εταιρείας. Η εικόνα μας διαμορφώνεται πρωτίστως από την προσφορά μας ως εταιρεία στην ελληνική κοινωνία. Γνωρίζουμε ότι είμαστε μια εταιρεία που σε αρκετές περιπτώσεις δέχεται πόλεμο γιατί διαφοροποιεί τους κανόνες του παιχνιδιού, αλλά αυτό δεν μας ενοχλεί, αφού όλοι εδώ στην TEVA HELLAS είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτό γίνεται προς όφελος του Έλληνα ασθενή και του ασφαλιστικού μας συστήματος.

Πηγή: Περιοδικό PhB
Το περιοδικό μπορείτε να δείτε ηλεκτρονικά εδώ