«Ισορροπία Νας»

 

του Κώστα Λάμπρου*

Τα σημερινά προβλήματα προέρχονται, κατά μεγάλο μέρος, από παλαιά σχεδιαστικά λάθη. Τις δεκαετίες ’70, ’80, ’90, ο μέσος όρος διατηρησιμότητας των συμβολαίων, ζωής, βάσει στατιστικών στοιχείων, ήταν 7 χρόνια! Φαίνεται ότι, με βάση τον παραπάνω χρονικό ορίζοντα, σχεδιάστηκαν και τα ασφαλιστήρια υγείας! 

Το κομμάτι της υγείας ήταν συμπληρωματική παροχή στο βασικό ασφαλιστήριο ζωής. Δόθηκαν, λοιπόν, υψηλά εγγυημένα επιτόκια στα ζωικά, για να ανταγωνιστούν τράπεζες και ταμιευτήρια, ακόμη RD, και παράλληλα παχυλές παροχές, στα υγείας. Ισοβιότητα, απεριόριστα κεφάλαια, χωρίς απαλλαγές, επιδόματα, κάρτες νοσηλείας, κ.ά., με απίθανα χαμηλά ασφάλιστρα, χωρίς πρόβλεψη αναπροσαρμογής, χωρίς να λάβουν υπ’ όψιν το κόστος των νέων τεχνολογιών και το προσδόκιμο ζωής. 

Με αιτιολογία την αύξηση της νοσοκομειακής δαπάνης και των νέων τεχνολογιών, γίνονται αυξήσεις ασφαλίστρων, κατά τας ανάγκας της κάθε εταιρείας, με απλή υποχρέωσή τους να ενημερώνουν πρωθύστερα τον ασφαλισμένο, χωρίς εκείνος να έχει άλλη επιλογή από το να πληρώσει το αυξημένο κόστος ή να ακυρώσει το ασφαλιστήριο. Για την παραπάνω συμπεριφορά-πρακτική οι εταιρείες μπορεί να έχουν πολλούς λόγους, δεν έχουν όμως καμία απολύτως δικαιολογία, αφού αυτές είναι διαχρονικά υπεύθυνες και υπόλογες έναντι του ασφαλισμένου.

Κοντολογίς, οι «σχεδιαστές» δεν προβλέπανε, αλλά και ούτε επιθυμούσαν, μακροημέρευση αυτών των ασφαλιστηρίων και οι εκμαυλιστικές παροχές είχαν στόχο την «εδώ και τώρα» απόκτηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης νέας παραγωγής και ζεστού χρήματος. Τα πάντα χτισμένα στη νέα και μόνο παραγωγή, δηλαδή προμήθειες, μπόνους, διατηρησιμότητα, δραστηριότητα, συνέδρια, ταξίδια, με επιπλέον επιβράβευση τόσο για το σπάσιμο των ξένων συμβολαίων όσο και για την ανακύκλωση των δικών τους. 

Το project δεν προέβλεπε καθόλου βάθος χρόνου και η προώθησή του ανατέθηκε σε «στρατεύματα συνεργατών» των οποίων η επαγγελματική ζωή δεν ξεπερνούσε τους 6 με 9 μήνες. Για επαγγελματισμό, σοβαρότητα και αξιοπρεπές ασφάλιστρο μιλούσε μόνο μία εταιρεία, που διαχώρισε έγκαιρα τα συμβόλαια ζωής από αυτά της υγείας, προβλέποντας στους όρους αναπροσαρμογές ασφαλίστρων και παροχών, έχοντας απέναντι ανταγωνιστές που δεν λάμβαναν υπ’ όψιν το στοιχειώδες, ότι μετά τα ασφάλιστρα ακολουθούν οι ζημιές. 

Τα προαναφερόμενα στατιστικά δεν αφορούσαν μόνο τη δική μας χώρα και δεν γνωρίζω αν έχουν αλλάξει προς το θετικότερο από την περίοδο εκείνη. Αποτυπώνονται όμως ακόμη στα συμβόλαια UL, αφού όλα τα βάρη συσσωρεύονται στα 7 πρώτα χρόνια. 

Το σενάριο δεν εξελίχθηκε βάσει των προβλέψεων και των επιθυμιών των εμπνευστών, οι ασφαλισμένοι, κόντρα στις στατιστικές, διατήρησαν τα ασφαλιστήρια και αρκετοί συνεργάτες «γεράσανε» μαζί τους. Αρκετές εταιρείες οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο, άλλες πουλήθηκαν, άλλες συγχωνεύτηκαν ή εξαγοράστηκαν, άλλες αποχώρησαν. Ορισμένες δεν πρόλαβαν, έσκασε η «φούσκα» στα χέρια τους, με αποκορύφωμα τον Όμιλο Ασπίς Πρόνοια. Χρησιμοποιήθηκαν αθέμιτες πρακτικές απαλλαγής από τα ασφαλιστήρια, με εγγυημένα υψηλά επιτόκια, τους ενσωματωμένους συνταξιοδοτικούς πίνακες, κατάργησαν μονομερώς τις ρήτρες δολαρίου, απέσυραν άρον-άρον τις «κάρτες και τις πιτζάμες» και, βέβαια, τα ισόβια, νοσοκομειακά και μη, που, παρά τις προβλέψεις και τις επιθυμίες, άντεχαν στον χρόνο. Και παρότι απέμειναν σχετικά λίγα ισόβια συμβόλαια, οι εταιρείες που τα έχουν ή τα υποδέχθηκαν, το σύστημα, γενικότερα, δεν τα αντέχει, αφού, εκτός των άλλων, πρέπει να δεσμευθούν και αυξημένα αποθεματικά ισοβιότητας. 

Στον σχεδιασμό φαίνεται να συνυπολογίστηκε και το «ανάχωμα» του απολογιστικού τρόπου αποζημίωσης, αυτός όμως ο τρόπος αποζημίωσης στερείται «ασφαλιστικού πολιτισμού» και δεν ήταν δυνατόν στη 2η χιλιετία να παραμείνει και να γίνει αποδεκτός από την αγορά. 

Περάσαμε, λοιπόν, από τα αποταμιευτικά & συνταξιοδοτικά, με εγγυημένα επιτόκια, στα επενδυτικά και από τα ισόβια νοσοκομειακά στα ετησίως ανενεούμενα και από την απολογιστική στην απευθείας αποζημίωση. Έτσι, αναγκαστικά, στο παιχνίδι της υγείας μπήκαν κι άλλοι παίκτες, τα ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα, και άλλαξαν προς το δυσμενέστερο οι ετοιμόρροπες ισορροπίες. Το παλαιό «στραβό κλήμα», αλλά και το νέο, που δεν είναι δα και τόσο «ίσιο», το «τρυγάνε», πλέον, αγρίως οι πάντες και από παντού. 

Πρέπει να βρεθεί άμεσα ισορροπία στο τρίγωνο ασφαλιστική εταιρεία-νοσηλευτικό ίδρυμα-ασφαλισμένος, επειδή άλλος νοσηλεύεται, άλλος εισπράττει και άλλος πληρώνει. Τα νοσηλευτικά ιδρύματα είναι συγκεκριμένα και φαίνεται να δημιουργούν μονοπωλιακές καταστάσεις. Πίσω από το «τυρί» των προνομίων κρύβεται η «φάκα»! Άλλη χρέωση στον ιδιώτη, άλλη, υπέρμετρη, σε όποιον νοσηλεύεται μέσω ασφαλιστικής. 

Μονοπωλιακή, θα έλεγα, είναι και η κατάσταση στον δικό μας κλάδο, αφού στην αγορά έχουν παραμείνει καμιά δεκαριά πολυεθνικές, που έχουν και το 90% των συμβολαίων και αγωνιούν για τα κέρδη τους. Φαίνεται ότι οδηγούμαστε σε σκληρή σύγκρουση συμφερόντων, με αποτέλεσμα να την πληρώνουν οι ασφαλισμένοι. Διαβάζουμε, τελευταία, ότι έχουν υπάρξει και εξώδικα ανάμεσα στις δύο πλευρές, που αφορούν χρεώσεις, αλλά και καθυστερήσεις στην εξόφληση λογαριασμών. Οι υπέρμετρες χρεώσεις των νοσοκομείων μετακυλίονται κι αυτές σε άγαρμπες αυξήσεις ασφαλίστρων και μάλιστα με την κάλυψη του νόμου που ψηφίστηκε ορισμένα χρόνια πριν. 

Με αιτιολογία την αύξηση της νοσοκομειακής δαπάνης και των νέων τεχνολογιών, γίνονται αυξήσεις ασφαλίστρων, κατά τας ανάγκας της κάθε εταιρείας, με απλή υποχρέωσή τους να ενημερώνουν πρωθύστερα τον ασφαλισμένο, χωρίς εκείνος να έχει άλλη επιλογή από το να πληρώσει το αυξημένο κόστος ή να ακυρώσει το ασφαλιστήριο. 

Για την παραπάνω συμπεριφορά-πρακτική οι εταιρείες μπορεί να έχουν πολλούς λόγους, δεν έχουν όμως καμία απολύτως δικαιολογία, αφού αυτές είναι διαχρονικά υπεύθυνες και υπόλογες έναντι του ασφαλισμένου. Επιχειρούν να διορθώσουν τα παλαιά λάθη με νέα και χειρότερα. 

Η ασφάλεια υγείας δεν είναι κινητό να το μεταφέρεις σε άλλο πάροχο και ειδικά αν είσαι κάποιας ηλικίας και έχεις και υποκείμενα νοσήματα. 

Ακόμη και η ίδια η εταιρεία που σε ασφαλίζει δεκαετίες δεν σου δίνει τη δυνατότητα να μεταπηδήσεις στα νέα, πιο οικονομικά ασφαλιστήρια χωρίς έλεγχο ασφαλισιμότητας. 

Ο ασφαλισμένος βρίσκεται σε αδιέξοδο και αβίαστα βγάζει το συμπέρασμα ότι, ενώ ήταν πιστός στις υποχρεώσεις του, για δεκαετίες, στηρίζοντας και τον κλάδο στα δύσκολα, την ώρα της ανάγκης, αντί να είναι συνεπείς σε ό,τι οι ίδιοι έταξαν και στην υποχρέωση που ανέλαβαν, εκείνοι υπαναχωρούν και προσπαθούν να απαλλαγούν από την παρουσία του, με διάφορες μεθοδεύσεις, αλλά και διά της πλαγίας οδού, που λέγεται «υπέρμετρη αύξηση ασφαλίστρων». Με τις «πλάτες», μάλιστα, της κεντρικής εξουσίας και χωρίς καταναλωτική υποστήριξη. 

Ολόκληρη κατηγορία ασφαλιστηρίων θα έλεγα ότι βρίσκεται σε δυσμένεια, πίσω όμως από αυτά βρίσκονται οι πιο αξιόπιστοι ασφαλισμένοι και οι, διαχρονικότεροι, επαγγελματίες διαμεσολαβητές. Αξιοπιστία και ασφαλιστική συνείδηση βάλλονται, για μία ακόμη φορά, επικίνδυνα, βάλλεται ο θεσμός στην καρδιά του και όχι μόνο ο κλάδος υγείας. 

Ας μην ξεχνάνε ότι εμείς χτίζουμε την ασφαλιστική συνείδηση και όχι τα νοσηλευτικά ιδρύματα. Πρέπει να σοβαρευτούν όλοι και να υπάρξει άμεσα συνεννόηση, για να βρεθεί κοινός τόπος ασφαλιστικών εταιρειών και ιδιωτικών νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Η συμφωνία όμως θα πρέπει λάβει υπ’ όψιν και τις απαιτήσεις των γιατρών και κυρίως των χειρουργών. Αν σε αυτήν τη συμφωνία οι γιατροί μείνουν πάλι απέξω, τότε αυτό θα συνεχίζει να μεταφράζεται σε έξτρα φακελάκι, που πάλι θα το πληρώσει ο ασφαλισμένος. 

Διαπραγματευτικό χαρτί για τις ασφαλιστικές είναι να ξανοιχτούν σε συνεργασία με τα κρατικά νοσοκομεία και να σπάσουν τις μονοπωλιακές καταστάσεις, δεν είμαι όμως σίγουρος ότι αυτό μπορεί να περπατήσει, πέραν των απογευματινών χειρουργείων, αφού είμαστε η τελευταία «σοβιετική» χώρα της Ευρώπης. Άλλη επιλογή είναι να ιδρύσουν οι ασφαλιστικές εταιρείες δικό τους νοσηλευτικό ίδρυμα. 

Μια λύση θα ήταν η δημιουργία νέας κατηγορίας συμβολαίων υγείας, περιορισμένων πληρωμών, σαν τα παλαιά ασφαλιστήρια ζωής ή με αυξημένα ασφάλιστρα έως τα 65 και προοδευτικά μειούμενα, στη συνέχεια, αλλά αυτό αφορά το μέλλον! Δεν είμαι αναλογιστής ούτε αντασφαλιστής για να γνωρίζω αν μπορεί να δημιουργηθεί κάτι τέτοιο. 

Από τη μία αυξάνονται οι ανάγκες και οι πιθανότητες αποζημίωσης και από την άλλη μειώνονται οι δυνατότητες πληρωμής των ασφαλίστρων. Αν τίποτε από τα παραπάνω δεν καρποφορήσει, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να γυρίσει ο κλάδος δεκαετίες πίσω, στην απολογιστική αποζημίωση, και οι ασφαλισμένοι ακόμη παραπίσω, στην ουρά των κρατικών. 

Στο παραπάνω τρίγωνο πρέπει να προστεθεί και η ασφαλιστική διαμεσολάβηση και το τρίγωνο τετραγωνίζεται. Οι διαμεσολαβούντες που δέχτηκαν και δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση, αφού είναι στην πρώτη γραμμή, πρέπει να βρουν τη δική τους «ισορροπία» ανάμεσα στις δύο πιέσεις, των ασφαλισμένων που διαμαρτύρονται για τις υπέρογκες αυξήσεις και της εμπορικής πολιτικής της εταιρείας που καλούνται να εφαρμόσουν. 

Δοκιμάζεται «τρίπλευρα» το αξιόπιστο της δουλειάς και της συμβουλής τους, βρίσκονται σε ηθικό δίλημμα για το πώς και ποιον πρέπει να υπερασπιστούν και πού ισορροπεί το δικό τους συμφέρον. Έχουμε μια δύσκολη εξίσωση, που πρέπει να λυθεί, όμως, άμεσα και ισόρροπα. Αφού οι «σχεδιαστές» δεν υποχρεούνται, όπως και οι διαμεσολαβούντες, να διαθέτουν ασφαλιστήριο επαγγελματικής αστικής ευθύνης, λαθών, παραλείψεων, κακών σχεδιασμών και συμφωνιών, για να καλύψει τη δημιουργηθείσα ζημιά και οι ίδιοι δυσκολεύονται να λύσουν τη δύσκολη αλγεβρική εξίσωση. 

Οι διαμεσολαβούντες που δέχτηκαν και δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση, αφού είναι στην πρώτη γραμμή, πρέπει να βρουν τη δική τους «ισορροπία» ανάμεσα στις δύο πιέσεις, των ασφαλισμένων που διαμαρτύρονται για τις υπέρογκες αυξήσεις και της εμπορικής πολιτικής της εταιρείας που καλούνται να εφαρμόσουν. Δοκιμάζεται «τρίπλευρα» το αξιόπιστο της δουλειάς και της συμβουλής τους, βρίσκονται σε ηθικό δίλημμα για το πώς και ποιον πρέπει να υπερασπιστούν και πού ισορροπεί το δικό τους συμφέρον. Έχουμε μια δύσκολη εξίσωση, που πρέπει να λυθεί, όμως, άμεσα και ισόρροπα.

Ας καλέσουν τον Κώστα Δασκαλάκη, να λύσει τον «γρίφο» και να βρει την «ισορροπία» στην επικρατούσα «ανισορροπία»! Θα μου πείτε, η «ισορροπία Νας» και η εξίσωση που λύθηκε από τον Δασκαλάκη, μετά από 60 χρόνια (!), αφορούσε παίκτες και τυχερά παίγνια. Μα, και στη δική μας περίπτωση, «παίκτες» έχουμε, ας μην ξεχνάμε ότι όταν ξεκίνησε ο θεσμός στην Αγγλία, στο ίδιο καλάθι ήταν στοιχήματα, τυχερά παίγνια και ασφάλειες! 

Η «ισορροπία», στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι πολύ πιο δύσκολη από αυτήν του Νας. Η επίλυση, του προβλήματος έχει τον χαρακτήρα του επείγοντος, δεν μπορεί να περιμένει μισό αιώνα και επιπλέον θα πρέπει να βγουν όλοι οι «παίκτες» κερδισμένοι: νοσοκομεία, γιατροί, ασφαλιστικές εταιρείες, διαμεσολαβούντες και, πρωτίστως, οι ασφαλισμένοι. 

Αν όμως ο βασικός «παίχτης», ο «ξενοδόχος», δηλαδή, εξακολουθεί να λείπει από το τραπέζι και το «παιχνίδι» γίνεται κάτω από αυτό, ο «γρίφος» θα παραμείνει άλυτος και μοιραία θα οδηγηθούμε, με γοργά βήματα, σε λύση εκτός «ισορροπίας», με ζημιά όλων. Τη μεγαλύτερη όμως θα την υποστεί ο θεσμός που εκπροσωπούμε.

*Ο Κώστας Λάμπρου είναι ασφαλιστικός διαμεσολαβητής, αντιπρόεδρος του Συνεργατικού Σχήματος «ΠΑΝΟΡΜΟΣ»