Μεγαλύτερη σήμερα η ανάγκη για αποταμίευση και επένδυση

Σύγχρονα ασφαλιστικά αποταμιευτικά και επενδυτικά προγράμματα παρουσιάζονται συνεχώς από τις ασφαλιστικές εταιρείες και κερδίζουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Τα ασφαλιστικά αυτά προϊόντα υπερέχουν των αντίστοιχων τραπεζικών προϊόντων, που επίσης διαφημίζονται, για δύο βασικούς λόγους:

1. Οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, να εγγυηθούν μακροχρόνιες αποδόσεις και συνεπώς να προσφέρουν στον καταναλωτή συγκεκριμένα ποσά κεφαλαίου ή σύνταξης, ακόμα και μετά από δεκαετίες. Αντίθετα οι τράπεζες δεν μπορούν να εγγυηθούν συγκεκριμένες αποδόσεις πέρα από ελάχιστα έτη.

2. Οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν, εκτός από το καθαρά αποταμιευτικό-επενδυτικό μέρος του προγράμματος, να προσφέρουν και ασφαλιστικές καλύψεις για περιπτώσεις θανάτου, μόνιμης ολικής ανικανότητας κ.λπ., γεγονός που πάλι δεν μπορούν να προσφέρουν οι τράπεζες.

Συνεπώς, σε περιόδους σαν τη σημερινή, που η μεγαλύτερη ανάγκη είναι εκείνη της «οικονομικής εξασφάλισης», με κάθε μορφή και για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα, οι καταναλωτές στρέφονται στα ασφαλιστικά προϊόντα. Αυτό οδήγησε και τις τράπεζες στο να προωθούν και αυτές τα λεγόμενα τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα, όπου σε συνεργασία με ασφαλιστικές εταιρίες, θυγατρικές τους ή όχι, δημιουργούν ανεξάρτητα προϊόντα που διανέμονται μόνο μέσα από τα τραπεζικά καταστήματα και όχι από τα δίκτυα των ασφαλιστικών εταιρειών. Για τους λόγους αυτούς ο καταναλωτής πρέπει να ενημερώνεται σωστά και λεπτομερώς για το είδος του προϊόντος που αγοράζει, αν είναι τραπεζικό, ασφαλιστικό ή τραπεζοασφαλιστικό προϊόν, ποιας εταιρείας και με ποιες εγγυήσεις.

Ποια είναι τα ασφαλιστικά αποταμιευτικά-επενδυτικά προϊόντα;

Όλα τα συμβόλαια που γνωρίζουμε, ως συμβόλαια σύνταξης ή συμβόλαια δημιουργίας εφάπαξ ή παιδικά συμβόλαια κ.λπ. στην ουσία είναι αποταμιευτικά-επενδυτικά συμβόλαια, με πολλούς και διαφορετικούς συνδυασμούς. Κάθε τέτοιο συμβόλαιο περιέχει και ασφαλιστικό και επενδυτικό μέρος.

Είναι θέμα σχεδιασμού, αλλά και επιλογής του πελάτη, αν το κέντρο βάρους θα είναι προς το επενδυτικό κομμάτι ή αν θα είναι προς το ασφαλιστικό κομμάτι. Ένας απλός, αυθαίρετος τρόπος, που βρίσκεται όμως πολύ κοντά στην αλήθεια, είναι ο εξής: αν από τα χρήματα που καταβάλλει κάθε χρόνο ένας πελάτης, τα περισσότερα επενδύονται και δημιουργούν αποθέματα στον «κουμπαρά» του πελάτη για το μέλλον, τότε το συμβόλαιο μπορεί να χαρακτηρισθεί επενδυτικό. Αν, αντίθετα, τα περισσότερα χρήματα αφορούν σε ασφαλιστικές καλύψεις (απώλειας ζωής, προγραμμάτων υγείας, επιδόματα κ.λπ.), τότε το συμβόλαιο μπορεί να χαρακτηρισθεί ασφαλιστικό. Τα συμβόλαια μιας καταβολής είναι κατά τεκμήριο πάντοτε επενδυτικά. Με ένα αποταμιευτικό-επενδυτικό ασφαλιστικό συμβόλαιο, ουσιαστικά έχουμε πρόσβαση σε παγκόσμιες αγορές, μέσω των επενδύσεων της ασφαλιστικής εταιρείας, πράγμα που δεν θα μπορούσε να κάνει ο καθένας μόνος του και με τόσο μικρά ποσά όσο τα ετήσια ασφάλιστρά του. Εξασφαλίζουμε τη διαχείριση του «κουμπαρά» μας από επαγγελματίες διαχειριστές κεφαλαίων και είτε μέσω των εγγυημένων προγραμμάτων είτε μέσω της διασποράς των επενδυτικών επιλογών, μειώνουμε τον επενδυτικό κίνδυνο. Παράλληλα, το αυστηρό νομικό πλαίσιο
και οι εποπτικοί μηχανισμοί που σήμερα ισχύουν, εξασφαλίζουν την προστασία του κεφαλαίου μας σε μεγάλο βαθμό. Επενδυτικά ασφαλιστικά συμβόλαια μπορούν να αγοράσουν άτομα κάθε ηλικίας, από βρέφη λίγων μηνών μέχρι την ηλικία των 70 ετών. Αν εμπεριέχονται, όμως, σημαντικές ασφαλιστικές καλύψεις, τότε η ανώτατη ηλικία είναι συνήθως τα 60 έτη.

Κατηγορίες προϊόντων
Σημαντικό στοιχείο είναι να έχει ξεκάθαρη άποψη ο πελάτης για το λόγο για τον οποίο «αγοράζει» ένα αποταμιευτικό ή επενδυτικό προϊόν από μια ασφαλιστική εταιρεία. Είναι τελείως διαφορετικό το να αγοράζει κάποιος, για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα για να δημιουργήσει μια αξιοπρεπή σύνταξη ή ένα πρόσθετο ποσό για όταν σταματήσει να εργάζεται και τελείως διαφορετικό το να αγοράζει ένα πρόγραμμα γιατί εκτιμά ότι το κεφάλαιό του θα έχει πολύ καλύτερες αποδόσεις τα επόμενα λίγα χρόνια, έναντι του αντίστοιχου τραπεζικού προϊόντος.

Στην πρώτη περίπτωση λειτουργεί ως αποταμιευτής και στη δεύτερη ως επενδυτής και συνεπώς έχει και διαφορετικές απαιτήσεις από το πρόγραμμα. Φυσικά, πολλές φορές ένας καταναλωτής ξεκινά με ένα συγκεκριμένο σκεπτικό και στην πορεία αλλάζουν τα δεδομένα και «αναγκάζεται» να αλλάξει τις αποφάσεις του. Ένα σωστό πρόγραμμα πρέπει να του δίνει και αυτή τη δυνατότητα, της αλλαγής των επιλογών του. Τα αποταμιευτικά και επενδυτικά ασφαλιστικά προϊόντα μπορεί να ταξινομηθούν σε πολλές κατηγορίες, ανάλογα με το κριτήριο που χρησιμοποιούμε. Συγκεκριμένα, μπορούμε να έχουμε:

Προγράμματα με εγγυημένες αποδόσεις
Είναι τα προγράμματα που έχουν εγγυημένη ετήσια απόδοση επενδύσεων για όλη τη διάρκειά τους (κλασικά προγράμματα) και με συμμετοχή του ασφαλισμένου πελάτη, σε τυχόν απόδοση των επενδύσεων, πάνω από το ετήσιο εγγυημένο ποσοστό. Το ανώτατο ετήσιο εγγυημένο επιτόκιο καθορίζεται από την πολιτεία και σήμερα είναι
3,35%. Οι εταιρείες στην αγορά προσφέρουν προγράμματα με ετήσιο εγγυημένο επιτόκιο από 2,00% έως 3,35%, αλλά σημασία δεν έχει μόνο το ύψος του επιτοκίου, αλλά και το μέρος των ασφαλίστρων, το οποίο υποχρεούται να επενδύει η κάθε εταιρεία, σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου.

Προγράμματα χωρίς εγγυημένες αποδόσεις
Είναι τα προγράμματα που δεν έχουν εγγυημένη ετήσια απόδοση επενδύσεων, γιατί στηρίζονται στις αποδόσεις μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων (προγράμματα Unit Linked). Συνήθως παρέχεται η δυνατότητα στον πελάτη να συμμετέχει στη διαμόρφωση των επενδυτικών επιλογών (πιο συντηρητικές ή πιο επιθετικές). Όπως γνωρίζουμε, τα αμοιβαία κεφάλαια δεν έχουν εγγυημένες αποδόσεις και τυχόν προηγούμενες υψηλές αποδόσεις δεν εξασφαλίζουν και τις μελλοντικές αποδόσεις. Πολλές ασφαλιστικές εταιρείες, όμως, προσφέρουν στο ίδιο συμβόλαιο και αντίστοιχες ασφαλιστικές καλύψεις που ελαχιστοποιούν την τυχόν απώλεια, λόγω μειωμένων αποδόσεων των αμοιβαίων κεφαλαίων, σε διάφορες περιπτώσεις (π.χ. σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου).

Προγράμματα ισόβιας διάρκειας
Είναι τα προγράμματα που δεν έχουν συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης, αλλά διαρκούν καθ’ όλη τη ζωή του ασφαλισμένου και λήγουν με το θάνατό του. Τα προγράμματα αυτά ουσιαστικά λειτουργούν ως όχημα για την εξασφάλιση της ισοβιότητας των συμπληρωματικών καλύψεων (π.χ. ενός προγράμματος υγείας) ή για
την οικονομική εξασφάλιση των κληρονόμων ή και για τα δύο.

Προγράμματα με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης
Είναι τα προγράμματα που έχουν συγκεκριμένη διάρκεια, άνω των 10 ετών, και λήγουν σε προκαθορισμένη ημερομηνία, κατά την οποία ο ασφαλισμένος πελάτης εισπράττει ο ίδιος το προϊόν της αποταμίευσης και της επένδυσής του.

Προγράμματα μίας καταβολής
Είναι τα προγράμματα για τα οποία η πληρωμή των ασφαλίστρων γίνεται μια φορά, εφάπαξ, στην αρχή του προγράμματος και χωρίς καμία άλλη καταβολή μέχρι τη λήξη του.

Προγράμματα περιοδικών καταβολών
Είναι τα προγράμματα για τα οποία η πληρωμή των ασφαλίστρων γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος και μέχρι τη λήξη του. Τα διαστήματα αυτά συνήθως είναι ετήσια, εξαμηνιαία, τριμηνιαία ή μηνιαία.

Προγράμματα σταθερών ασφαλίστρων
Είναι τα προγράμματα περιοδικών καταβολών, στα οποία έχουν προσυμφωνηθεί σταθερά ασφάλιστρα για όλη τη διάρκεια του συμβολαίου, χωρίς καμία αύξηση, ποτέ και μέχρι τη λήξη του.

Προγράμματα αυξανομένων ασφαλίστρων
Είναι τα προγράμματα περιοδικών καταβολών, στα οποία έχει προσυμφωνηθεί ετήσια αύξηση ασφαλίστρων, με σταθερό ποσοστό (π.χ. 3% ετησίως), ώστε ο ασφαλισμένος να ξεκινά με χαμηλότερα ασφάλιστρα και να αυξάνονται σταδιακά μέχρι τη λήξη
του συμβολαίου. Παράλληλα βέβαια αυξάνονται και οι αποδόσεις του συμβολαίου.

Προγράμματα που δεν τροποποιούνται  μέχρι τη λήξη τους
Είναι τα προγράμματα οι όροι των οποίων συμφωνούνται κατά τη στιγμή της ασφάλισης και παραμένουν αναλλοίωτοι μέχρι τη λήξη του προγράμματος. Τυχόν αλλαγή επιλογών από πλευράς του πελάτη συνήθως οδηγεί σε διακοπή του συμβολαίου (εξαγορά του, αν υπάρχει δυνατότητα εξαγοράς) και σε σύναψη νέου συμβολαίου.

Προγράμματα που μπορούν να τροποποιηθούν, με νεότερες αποφάσεις του πελάτη
Είναι τα προγράμματα στους όρους των οποίων περιλαμβάνονται δυνατότητες μεταβολής πολλών παραμέτρων, όπως είναι το ύψος των ασφαλίστρων, η περιοδικότητα της πληρωμής, η σύνθεση των επενδυτικών επιλογών, η αύξηση ή η μείωση των επενδυόμενων ποσών κ.λπ. Συνήθως, οι δυνατότητες αλλαγών δεν είναι απεριόριστες, αλλά προβλέπονται εντός συγκεκριμένου πλαισίου.

Φυσικά μπορούμε να έχουμε και συνδυασμό των πιο πάνω κατηγοριών, πράγμα που συχνά επιδιώκουν οι ασφαλιστικές εταιρείες, ώστε να δημιουργούν και να προσφέρουν συνεχώς νέα, καινοτόμα προγράμματα που θα βρίσκονται κοντά στις εκάστοτε ανάγκες των καταναλωτών. Επίσης σε διάφορα προγράμματα, π.χ. σε ένα πρόγραμμα εγγυημένων αποδόσεων περιοδικών καταβολών, δίνεται η δυνατότητα έκτακτων εφάπαξ καταβολών, ώστε να ενισχύεται ο «κουμπαράς» του συμβολαίου και να δημιουργούνται μεγαλύτερα κεφάλαια και αποδόσεις.

Ασφαλιστικές καλύψεις
Η κάθε εταιρεία, όταν δημιουργεί το αποταμιευτικό ή επενδυτικό πρόγραμμα, προβλέπει τη δυνατότητα του πελάτη να προσθέτει και καθαρές ασφαλιστικές καλύψεις. Οι καλύψεις αυτές διαφέρουν από εταιρεία σε εταιρεία και οι συνηθέστερες είναι:
• Ασφάλιση θανάτου
• Ασφάλιση μόνιμης ολικής ανικανότητας
• Ασφάλιση προσωπικών ατυχημάτων
• Ασφάλιση νοσοκομειακής ή εξωνοσοκομειακής περίθαλψης
• Ασφάλιση επιδομάτων υγείας και απώλειας εισοδήματος

Κάποιες εταιρείες συνδυάζουν επενδυτικά προγράμματα που δεν έχουν εγγυημένες αποδόσεις, με μια απλή ασφάλιση θανάτου με μεταβαλλόμενο κεφάλαιο, έτσι ώστε το αρχικό κεφάλαιο που επένδυσε ο καταναλωτής, να είναι «εγγυημένο» με έμμεσο τρόπο για τους δικαιούχους, αν υπάρξει απώλεια ζωής του πελάτη.

Επίσης ένα σημαντικό σημείο, με βάση το οποίο μπορεί να επιλέξει ένα πρόγραμμα ο υποψήφιος πελάτης είναι οι εναλλακτικοί τρόποι που προσφέρει η εταιρεία για την είσπραξη του ποσού της αποταμίευσης και της επένδυσής του. Για παράδειγμα, στη λήξη του συμβολαίου, εναλλακτικοί τρόποι είσπραξης του ποσού μπορούν να είναι:
• εφάπαξ το σύνολο του ποσού που δικαιούται
• ισόβια μηνιαία σύνταξη εγγυημένου ποσού,
• ισόβια μηνιαία σύνταξη εγγυημένου ποσού, μεταβιβάσιμη σε περίπτωση θανάτου,
• μηνιαίο εγγυημένο ποσό για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, π.χ. 10 ετών, μεταβιβάσιμο σε περίπτωση θανάτου.

Στην αγορά προσφέρονται πολλά και διαφορετικά αποταμιευτικά συμβόλαια. Ο κάθε πελάτης, ανάλογα με τις πραγματικές του ανάγκες, μπορεί να αναζητήσει το άριστο προσωπικό ή οικογενειακό του ασφαλιστήριο. Το ασφαλιστήριο αυτό μπορεί να έχει ενισχυμένο το επενδυτικό του μέρος ή το ασφαλιστικό του μέρος. Επίσης, ανάλογα με το επενδυτικό προφίλ του πελάτη, μπορεί να είναι εγγυημένων αποδόσεων ή να έχει ρίσκο για πολύ μεγαλύτερες αποδόσεις.

Ο πιστοποιημένος ασφαλιστικός διαμεσολαβητής είναι απαραίτητος για τη σωστή ενημέρωση του υποψήφιου πελάτη και την επιλογή του σωστού προγράμματος. Θα πρέπει όμως να ξέρουμε ότι όσο πιο απλό είναι ένα συμβόλαιο, τόσο πιο ξεκάθαρο είναι. Αντίθετα τα περίεργα ή φορτωμένα με πολλούς συνδυασμούς συμβόλαια μπορεί να κρύβουν παγίδες ή να μας οδηγούν σε μέτρια αποτελέσματα. Ίσως να είναι καλύτερα να αγοράσουμε δύο διαφορετικά συμβόλαια, ένα για την επένδυσή μας και ένα για την ασφαλιστική και υγειονομική μας κάλυψη.

Δεν θα μας στοιχίσουν περισσότερο, θα μπορούμε να τα χειριστούμε με ανεξαρτησία και πιθανώς θα έχουμε και μεγαλύτερα οφέλη.

Πηγή: Ασφαλίζομαι 
Την εφημερίδα σε ηλεκτρονική μορφή μπορείτε να δείτε εδώ