Υπηρεσίες Factoring: Στηρίζουν την εξαγωγική προσπάθεια των επιχειρήσεων

 Η ελληνική αγορά factoring κατόρθωσε να διατηρήσει τον κύκλο εργασιών της το 2011, καθώς υποστηρίχθηκε κυρίως από την αύξηση κατά 31,5% της υπηρεσίας εξαγωγικού factoring σε 1,83 δισ. ευρώ. Οι εξαγωγικού προσανατολισμού ελληνικές επιχειρήσεις εκμεταλλεύθηκαν την ανάπτυξή τους στο εξωτερικό, επιδιώκοντας παράλληλα την εξασφάλιση των εξαγωγών τους μέσω factoring.

Η υπαναχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας, όσον αφορά κυρίως στις δραστηριοποιούμενες στην Ελλάδα επιχειρήσεις, επηρέασε αναλόγως και την αξία των αντίστοιχα υπό διαχείριση εμπορικών απαιτήσεων (κύκλο εργασιών) των factors. Παράλληλα, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, η επέκταση της περιόδου αποπληρωμής, καθώς και ο περιορισμός της έκδοσης μπλoκ επιταγών εκ μέρους των τραπεζών προς μέρος της αγοράς των επιχειρήσεων ως μέσου πληρωμής, επέτεινε την ανάγκη των επιχειρήσεων, των προμηθευτών αγαθών και υπηρεσιών, για την εξεύρεση μιας πηγής άμεσης ρευστοποίησης, αλλά και διασφάλισης των επί πιστώσει πωλήσεών τους, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις, κάθε μεγέθους, με αυξημένο ενδιαφέρον και από τις μεγάλες επιχειρήσεις ελληνικών ή /και πολυεθνικών συμφερόντων να αναζητήσουν στις υπηρεσίες factoring τη βέλτιστη διαχείριση και στήριξη της ρευστότητάς τους, εκχωρώντας τις εγγεγραμμένες στον ισολογισμό τους απαιτήσεις κατά πελατών. 

Ως εκ τούτου, οι υπηρεσίες factoring στην ελληνική αγορά επέδειξαν κατά το 2011 σταθερότητα στην αξία των πραγματοποιηθεισών εργασιών, με τη συνολική αξία των διαχειριζόμενων επιχειρηματικών απαιτήσεων να φτάνει τα 14,7 δισ. ευρώ. Η συμμετοχή των υπηρεσιών της εγχώριας αγοράς κινήθηκε στο 86% του συνολικού κύκλου εργασιών, ήτοι σε 12,68 δισ. ευρώ, ενώ οι εργασίες του διεθνούς factoring ανήλθαν σε αξία 2 δισ. ευρώ, με αύξηση του ποσοστού συμμετοχής στο σύνολο του κύκλου εργασιών της αγοράς από 10,9% το 2010 σε 13,8% το 2011. 

Η διατήρηση της αξίας του κύκλου εργασιών κατά το 2011 υποστηρίχθηκε κυρίως από την αύξηση κατά 31,5% της υπηρεσίας εξαγωγικού factoring στα 1,83 δις, καθώς οι εξαγωγικού προσανατολισμού επιχειρήσεις εκμεταλλεύθηκαν τη θετική ανάπτυξη σε χώρες εκτός Ελλάδας, επιδιώκοντας παράλληλα την εξασφάλιση των εξαγωγών τους μέσω factoring. Επίσης η υπηρεσία είσπραξης και διαχείρισης (collection only) εμπορικών απαιτήσεων εκ μέρους των factors, για λογαριασμό των ελληνικών επιχειρήσεων στην εγχώρια αγορά, παρουσίασε αύξηση κατά 53,16%, σε 1,37 δις, αντικατοπτρίζοντας την ανάγκη μέρους της αγοράς να απευθυνθεί στο factoring ως εργαλείο αποτελεσματικότερης διαχείρισης των απαιτήσεών τους κατά των αγοραστών. 

Κύριοι τομείς διείσδυσης του προϊόντος απετέλεσαν οι κλάδοι πετρελαίου και λιπαντικών (23%), μετάλλων (12,7%), τροφίμων (12,97,%) φαρμάκων (8,45%), ηλεκτρικών ειδών και ηλεκτρονικών συστημάτων (3,46%), ιατρικών προϊόντων (4,31%) και χημικών προϊόντων (3,13%). Επισημαίνεται ότι η αξία εργασιών των κλάδων αυτών εκπροσωπεί το 97,6% του συνολικού κύκλου εργασιών των μελών της Ένωσης.

Η σύγκριση με τη διεθνή αγορά

Οι συνολικές εργασίες υπηρεσιών εγχωρίου factoring στην Ελλάδα παρουσίασαν μείωση -3,19%, έναντι αύξησης 21,32% στις χώρες του δικτύου της Factors Chain International. Όσον αφορά ειδικότερα στην υπηρεσία Factoring χωρίς Αναγωγή, αυτή παρουσίασε μείωση -17,89%, έναντι αύξησης στην διεθνή αγορά κατά 17,73%. Η μείωση αυτή, στην ελληνική αγορά, μετά τη σημαντική ανάπτυξή της το 2010, οφείλεται στις υψηλές επισφάλειες και στη ραγδαία μείωση των παρεχόμενων πιστωτικών ορίων από τις ασφαλιστικές εταιρείες προς τους factors, λόγω του υψηλού κινδύνου της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας. Οι εργασίες υπηρεσιών εγχωρίου factoring διατηρούν την υψηλότερη συμμετοχή (86%) επί συνόλου εργασιών, αλλά με μείωση αυτής σε σχέση με το έτος 2010 (88,8%), λόγω των συνθηκών της ελληνικής οικονομίας που οδήγησαν σε περισσότερη εξωστρέφεια τις επιχειρήσεις με θετική επίπτωση των εργασιών του εξαγωγικού factoring.

Όσον αφορά στις εργασίες διεθνούς factoring, και ειδικότερα στο εξαγωγικό factoring, η ελληνική αγορά αυξήθηκε κατά 31,51% το 2011, έναντι της αύξησης ποσοστού 37,10% της διεθνούς αγοράς στο δίκτυο της F.C.I., ενώ οι εργασίες συνολικά του εισαγωγικού factoring κινήθηκαν μειωτικά (-3,48%), στα 206 εκατ. ευρώ, έναντι μιας αύξησης 31,2% της διεθνούς αγοράς. 

Επισημαίνεται ότι το πλήρες (με ασφαλιστική κάλυψη) εισαγωγικό factoring κινήθηκε μόλις 2,64% υψηλοτέρα από το 2010, σε αξία 202,4 εκατ. ευρώ. Η στασιμότητα των εργασιών εισαγωγικού factoring στην Ελλάδα, εκτός από τους παράγοντες του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, επηρεάστηκε και από την πιστοληπτική υποβάθμιση της χώρας και κατ’ επέκταση και των ελληνικών τραπεζών. Επιπλέον, οι ασφαλιστικές εταιρείες μείωσαν δραστικά, ή και κατάργησαν σε αρκετές περιπτώσεις, τα ασφαλιστικά όρια προς τις εισαγωγικές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα να διακοπούν οι πιστώσεις από τους ξένους προμηθευτές αγαθών, οι οποίοι στράφηκαν στις συναλλαγές επί τοις μετρητοίς, γεγονός το οποίο επιβάρυνε περαιτέρω την περιορισμένη ρευστότητα των επιχειρήσεων. 

Η θέση της χώρας μας στη διεθνή κατάταξη, βάσει των στατιστικών στοιχείων της Factors Chain International (F.C.I.), όσον αφορά στο εξαγωγικό factoring ανέβηκε στην 7η θέση, ενώ όσον αφορά στο εισαγωγικό factoring κατέβηκε στη 18η θέση (2010: 16η θέση, ως συνημμένοι πίνακες).

Η πορεία της παγκόσμιας αγοράς

Οι εργασίες των υπηρεσιών factoring σε παγκόσμιο επίπεδο εμφάνισαν το 2011 αύξηση 22,2% έναντι του 2010, με το συνολικό ύψος των διαχειριζόμενων απαιτήσεων να ανέρχεται σε 2,01 τρισ. ευρώ, εκ του οποίου ποσό 1,15 τρισ. ευρώ αφορά σε κύκλο εργασιών εντός της αλυσίδας των μελών του διεθνούς Οργανισμού Factors Chain International.
Οι κύριες αγορές με σημαντική ανάπτυξη εργασιών ήταν η Κίνα (+ 77%), η Ρωσία (+ 74%), η Αφρική (+41%) η Ολλανδία (+31%) και η Αυστραλία (+28%). 

Όσον αφορά στην κατανομή των εργασιών σε σχέση με τις ενδοσυνοριακές ή διασυνοριακές εργασίες των φορέων factoring, το εγχώριο factoring αντιπροσωπεύει στο 2011 το 86,4% επί του συνολικού κύκλου εργασιών, ήτοι μια οριακή αύξηση σε σχέση με το 2010 (85,1%), ενώ οι εργασίες διεθνών συναλλαγών διατήρησαν τη συμμετοχή τους επί του συνόλου εργασιών οριακά στα ίδια επίπεδα του 2010, ήτοι στο 13,4%.

Προοπτικές για το 2012

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, η ύφεση για το 2012 θα συνεχισθεί αλλά σε χαμηλότερα του 2011 επίπεδα, πλησιάζοντας το 5%, υπό την προϋπόθεση μη καθυστέρησης στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μέτρων.
Στην εγχώρια αγορά στο α’ τρίμηνο του 2012 η βιομηχανική παραγωγή, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ, περιορίστηκε σε ετήσια βάση κατά 5% και η μεταποιητική παραγωγή κατά 6,3%, ενώ οι λιανικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κινήθηκαν χαμηλότερα από το τέλος του 2011, δημιουργώντας δυσμενείς εκτιμήσεις εκ μέρους των επιχειρήσεων, ενώ η άνοδος νέων παραγγελιών από την εξωτερική αγορά προς τη βιομηχανία (22% το 2011) δεν συνεχίσθηκε τον Ιανουάριο του 2012.

Η προοπτική των εργασιών της αγοράς του factoring θα κινηθεί αναλόγως στα πλαίσια των ανωτέρω εξελίξεων, αλλά εκτιμάται ότι θα διεισδύσει περαιτέρω σε επιχειρήσεις/κλάδους, καθώς την τελευταία τριετία έχει αποδείξει τη σημαντικότητα του ρόλου του για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Το factoring αποτελεί «προϊόν» επιλογής τόσο εκ μέρους των επιχειρήσεων των οποίων ο κύριος στόχος στις νέες συνθήκες της αγοράς είναι η «διαχείριση ρευστότητας και πιστοληπτικού κινδύνου» της αγοράς των οφειλετών που απευθύνονται, ενώ από την πλευρά του χρηματοπιστωτικού συστήματος, του οποίου η πολιτική συντηρητικής διαχείρισης του πιστωτικού κινδύνου μεταξύ άλλων παραγόντων έχει περιορίσει την πιστωτική επέκταση στα παραδοσιακά τραπεζικά δανειακά προϊόντα, το Factoring αξιολογείται ως το πλέον κατάλληλο εργαλείο παροχής υπηρεσιών κεφαλαίου κινήσεως με χαμηλό πιστωτικό κίνδυνο.

Επισκόπηση οικονομικού περιβάλλοντος

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, κατά τη διάρκεια του 2011, βρέθηκε αντιμέτωπη με το πρόβλημα των υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων των κρατών-μελών και της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών. Τελικά, στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ηγέτες της Ευρωζώνης στις 8/12/11 υιοθέτησαν ένα νέο δημοσιονομικό σύμφωνο, με σκοπό να εξασφαλίζει με μεγαλύτερη ασφάλεια τη μείωση του δημόσιου χρέους των χωρών που αμφισβητούνται από τις «αγορές», μέσω της τήρησης ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, καθώς και να αποτρέψει μελλοντικές οικονομικές κρίσεις στην Ε.Ε., ενώ η έγκριση χρηματοδοτικής δυνατότητας των μηχανισμών στήριξης EFSF και ESM, ύψους 500 δισ. ευρώ θεωρήθηκε επαρκής για τη στήριξη των αγορών δημοσίου χρέους των χωρών της Ευρωζώνης. 

Όσον αφορά στην Ελλάδα, η εφαρμογή των αυστηρών μέτρων του Προγράμματος Προσαρμογής (Μνημόνιο) είχαν το 2011 περαιτέρω αρνητική επίπτωση στην οικονομική δραστηριότητα, όπου η ύφεση αυξήθηκε από
– 4,1% το 2010 στο – 6,7% το 2011, ενώ η πιστωτική επέκταση μειώθηκε περαιτέρω κατά – 2%, λόγω της αρνητικής επίδρασης της οικονομικής πολιτικής και των περιορισμένων διαθέσιμων κεφαλαίων για τις τράπεζες σε υψηλό κόστος.
Η μεταποιητική παραγωγή στην Ελλάδα επηρεάστηκε αρνητικά το 2011, συγκεκριμένα υποχώρησε κατά – 9,5%, έναντι μείωσης – 5,1% το 2010. 

Οι κλάδοι στους οποίους σημειώθηκε μεγαλύτερη πτώση παραγωγής είναι οι κλάδοι ένδυσης (- 25,4%), υπόδησης (-14,2%), οικοδομικής δραστηριότητας (μη μεταλλικών προϊόντων), τσιμέντου (– 36,8%), επίπλου (– 31,4%), ο δε κλάδος τροφίμων παρουσίασε πτώση – 4,3%. 

Αντίθετα επισημαίνεται η αύξηση παραγωγής σε κλάδους όπου επηρεάσθηκαν θετικά από τη σημαντική αύξηση των εξαγωγών, η αξία των οποίων σε ετήσια βάση στο σύνολο της οικονομίας ανήλθε σε +17,3% (εξαιρουμένων των πλοίων και καυσίμων).
Οι ελληνικές επιχειρήσεις, εξαγωγικές και μη, στρέφονται προς τις αγορές του εξωτερικού με σκοπό να αντισταθμίσουν το πρόβλημα της σημαντικής μείωσης της ζήτησης για τα προϊόντα τους στην εγχώρια αγορά.
Εκτός του κλάδου των πετρελαιοειδών, η αύξηση των νέων παραγγελιών βιομηχανικών προϊόντων από το εξωτερικό σε ποσοστό άνω του 22% αφορά σε προϊόντα μεταλλουργίας, χημικών φαρμακευτικών προϊόντων, μηχανολογικού εξοπλισμού, ενώ ο κλάδος των τροφίμων αποτέλεσε τον επίσης μεγάλο εξαγωγικό κλάδο για την οικονομία.

Απολογισμός της ελληνικής Ένωσης Factoring για το 2011 – Ενέρεγειες για το 2012

Η υλοποίηση του εγκεκριμένου από τη Γενική Συνέλευση σχεδίου δράσης για το 2011 υλοποιήθηκε επιτυχώς.
Η ένωση θεωρεί σημαντικούς παράγοντες ως προς τη συμβολή τους στον σκοπό του έργου της «Ένωσης»:
α) τη σύσταση της Τεχνικής Επιτροπής, με σκοπό την επεξεργασία θεμάτων τα οποία θα επιλύσουν προβλήματα του κλάδου βοηθώντας ταυτόχρονα στην προώθηση του θεσμού στην ελληνική αγορά,

β) την ενεργή συμμετοχή των μελών του Δ.Σ. της Ένωσης στις εργασίες των επιτροπών και οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Federation – EUF), με σκοπό την ενημέρωση επί των εξελίξεων στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά και τη συμμετοχή στις προσπάθειες των μελών της EUF για παρέμβαση σε αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με ασαφή ή δυσμενή επίδραση στις παρεχόμενες υπηρεσίες factoring στα κράτη-μέλη με διαφορετικές νομοθεσίες. Επισημαίνεται ότι ο κύκλος εργασιών των μελών της EUF αποτελεί το 69% του κύκλου εργασιών factoring των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Όσον αφορά στις ενέργειες της Ένωσης για το 2012, αυτές θα επικεντρωθούν:
α) στην αξιολόγηση των θεμάτων τα οποία θα επεξεργασθεί η Τεχνική Επιτροπή, με έμφαση σε εκείνα τα οποία θα εναρμονίσουν τη λειτουργία του προϊόντος στην ελληνική αγορά ως προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα, καθώς και σε εκείνα τα οποία άπτονται αποφάσεων σε εθνικό ή και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τα οποία δημιουργούν νέες προοπτικές στην εξέλιξη του προϊόντος,
β) στην αξιολόγηση των βέλτιστων συνθηκών της ελληνικής αγοράς για την προώθηση των πλεονεκτημάτων και της προοπτικής του θεσμού στις επιχειρήσεις, στα κλαδικά όργανά τους, καθώς και τους θεσμικούς φορείς.