Εκτεθειμένη επικίνδυνα απέναντι στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα η Ελλάδα

Συζητείται η θέσπιση φορολογικών κινήτρων

της Έλενας Ερμείδου

Εκτεθειμένη απέναντι και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα βρίσκεται η Ελλάδα στο θέμα των φυσικών καταστροφών. Το κράτος δεν μεταφέρει κινδύνους σε ιδιώτες, συνεχίζοντας να καλύπτει από τον κρατικό προϋπολογισμό τις απώλειες από φυσικές καταστροφές για την ανοικοδόμηση των περιοχών. 

Η διάταξη του άρθρου 23, που προέβλεπε την υποχρεωτική ασφάλιση των νέων κτηρίων και είχε συμπεριληφθεί στον κλιματικό νόμο το 2022, αποσύρθηκε τον Μάιο του ίδιου έτους, γιατί ήταν ασύμφωνη με τους κανόνες της ασφαλιστικής επιστήμης. Επτά μήνες μετά, έργο που θα μπορέσει να περιορίσει το χάσμα μεταξύ των οικονομικών και ασφαλισμένων ζημιών σε συμβάντα φυσικών καταστροφών από την κυβέρνηση δεν έχει παραχθεί. Με γνώμονα τα παραπάνω, ο πληθυσμός της Ελλάδας είναι επικίνδυνα ανασφάλιστος, ενώ η έννοια της πρόληψης είναι σχεδόν άγνωστη. 

Ο ιδιωτικός τομέας και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές μπορούν να ανταποκριθούν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Ένας μηχανισμός που μπορεί να βοηθήσει τόσο στην καλύτερη αναγνώριση και πρόληψη του κλιματικού κινδύνου όσο και στην κάλυψη των ζημιών που θα προκύψουν μετά από μια καταστροφή, και την επαναφορά των επιχειρήσεων στην κανονικότητα, είναι οι ασφαλίσεις, με τη μεταφορά του κλιματικού κινδύνου από τον ασφαλισμένο στους παρόχους ασφαλιστικών υπηρεσιών με τη χρήση ασφαλιστικών προγραμμάτων, δημιουργώντας ένα ακόμα επίπεδο προστασίας και ανθεκτικότητας. 

Η μακροασφάλιση αφορά δημόσιους φορείς που αγοράζουν καλύψεις από ασφαλιστικές υπηρεσίες οι οποίες αφορούν περιπτώσεις εθνικής καταστροφής. Η ληφθείσα αποζημίωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την εξασφάλιση της λειτουργίας του κράτους μετά την καταστροφή.

Ορισμένα βασικά ασφαλιστικά προγράμματα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, είναι: Η μικροασφάλιση αφορά στην άμεση ασφάλιση μικρών επιχειρήσεων και μεμονωμένων επιχειρηματιών. Η ενδιάμεση ασφάλιση αφορά στην ασφάλιση μιας μεγαλύτερης ομάδας επιχειρήσεων ή ιδιωτών, η οποία μπορεί να ανήκει και σε κάποιο συλλογικό όργανο. 

Η μακροασφάλιση αφορά έναν δημόσιο φορέα, για παράδειγμα την κυβέρνηση, η οποία αγοράζει ασφαλιστικές υπηρεσίες που αφορούν περιπτώσεις εθνικής καταστροφής. Η ληφθείσα αποζημίωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την εξασφάλιση της λειτουργίας του κράτους μετά την καταστροφή.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η κατάσταση στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά την πρόληψη και την ασφάλιση περιορίζεται στη διεξαγωγή συζητήσεων και άκαρπων διαβουλεύσεων. Οι κυβερνήσεις αναγνωρίζουν το κενό που υπάρχει στην προστασία και την ασφάλιση, υπόσχονται στη διάρκεια των προεκλογικών αγώνων… Ωστόσο, επί σειρά ετών, καμία κυβέρνηση στην Ελλάδα δεν θεσμοθέτησε αλλαγές. 

Η δημιουργία ενός αντασφαλιστικού οργανισμού με τη συμμετοχή αντασφαλιστών όπου οι ασφαλιστικές θα μπορούσαν να λειτουργούν ως ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές απέχει ακόμη. Ωστόσο ακούγεται ότι η κυβέρνηση ενδεχομένως να εγκρίνει φορολογικά κίνητρα σε όσους ασφαλίζονται έναντι των φυσικών καταστροφών. 

Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η ελληνική οικονομία 

Έως 67 δισ. ευρώ μέχρι το 2100 μπορεί να είναι το κόστος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στην κλιματική αλλαγή, μειώνοντας το κόστος από τις ζημιές από 701 δισ., στο δυσμενέστερο σενάριο, σε 510 δισ. μέχρι το 2100, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. 

Η χρηματοδότηση δράσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα στηρίζεται, σχεδόν αποκλειστικά, σε δημόσιους πόρους που έχουν προέλθει από ευρωπαϊκές και εθνικές πηγές. 

Ο πυλώνας της Πράσινης Μετάβασης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιλαμβάνει έργα σε όλες τις διαστάσεις προστασίας του περιβάλλοντος και έχει προϋπολογισμό περίπου 6,2 δισ. για την Ελλάδα, στοχεύοντας ωστόσο να κινητοποιήσει επιπλέον επενδύσεις της τάξης των 5,4 δισ. ευρώ. 

Μέχρι τον Οκτώβριο του 2022, εντάχθηκαν έργα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» του προγράμματος ΕΣΠΑ 2021-2027, το οποίο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Αύγουστο του 2022, έχει συνολικό προϋπολογισμό 3,6 δισ., εκ των οποίων τα 2,9 δισ. αποτελούν ευρωπαϊκή συμμετοχή και τα 629 εκατ. προέρχονται από εθνικούς πόρους. 

Aπό το περιοδικό Insurance World