Β. Κορκίδης: «Στο επίκεντρο η νεανική επιχειρηματικότητα»

Του Β. Κορκίδη, προέδρου της ΕΣΕΕ

Το ελληνικο εμποριο πίστευει ότι η νεανική επιχειρηματικότητα θα έπρεπε να έχει τεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων σχετικά με το περίφημο νέο αναπτυξιακό πρότυπο που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα. Και αυτό γιατί το μέλλον μίας οικονομίας ή μίας αγοράς εξαρτάται άμεσα από τη διασφάλιση των όρων αναπαραγωγής τους. 

Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνον μέσα από τη δημιουργία μίας νέας γενιάς επιχειρηματιών που θα εμπλουτίσουν με νέες ιδέες την ελληνική αγορά. Δυστυχώς, στη χώρα μας η επιχειρηματική δραστηριότητα είχε δαιμονοποιηθεί και πολλοί νέοι  εισήλθαν στο χώρο με στρεβλές αντιλήψεις για το τι θα πρέπει να αναμένουν από τη δραστηριοποίησή τους. Νομίζω ότι είναι καιρός αυτή η συνθήκη να μεταβληθεί.  

Νομίζω είναι κοινός τόπος σε όλους ότι το εμπόριο είναι μία πύλη εισόδου στην απασχόληση. Κάτι λιγότερο από 1 στους 5 απασχολουμένους στο εμπόριο για το 2011 είναι νέος ηλικίας από 15 μέχρι 29 ετών (18,0%), αναλογία που αντιστοιχεί σε 139.145 νέους και νέες. 

Η εν λόγω συμμετοχή των νέων στην απασχόληση του εμπορίου είναι μεγαλύτερη από τα αντίστοιχα ποσοστά των νέων στο σύνολο της οικονομίας και στον τομέα των υπηρεσιών (14,9% και 15,9% αντίστοιχα). Το εμπόριο αποτελεί επίσης τον σημαντικότερο πόλο προσέλκυσης των νέων ηλικίας 15-24 ετών. Ένας στους πέντε απασχολούμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών απασχολείται στο εμπόριο (21,6%). Κατ’ αντιστοιχία, στις νέες απασχολούμενες το ποσοστό είναι σημαντικά μεγαλύτερο καθώς αναλογούν μία σε κάθε τέσσερις απασχολούμενες (25,3%).

Η ευνοϊκή δυνατότητα πρόσβασης στην απασχόληση που χαρακτηρίζει το εμπόριο αποτυπώνεται στο παρακατω Διάγραμμα . Η συγκέντρωση της απασχόλησης στις ηλικίες μέχρι 39 ετών είναι σημαντικά υψηλότερη στο εμπόριο, σε σύγκριση με τη συνολική αλλά και τη μη αγροτική απασχόληση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, λίγο πάνω από το ήμισυ των εργαζομένων στο εμπόριο να είναι ηλικίας κάτω των 40 ετών, σε αντίθεση με αντίστοιχο σύνολο των εργαζομένων στο σύνολο της οικονομίας και στον μη αγροτικό τομέα.

Ειδικότερα, το 51,0% των εργαζομένων στο εμπόριο είναι ηλικίας κάτω των 40 ετών, έναντι 43,6% και 46,0% των εργαζομένων κάτω των 40 ετών που αντιστοιχούν για το σύνολο της οικονομίας και για τον μη αγροτικό τομέα, αντίστοιχα.
Διάγραμμα

Όπως γίνεται αντιληπτό ο χώρος του εμπορίου συνιστά προνομιακό χώρο υποδοχής απασχολούμενων από κοινωνικές ομάδες οι οποίες ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένες και προ κρίσης – βλ. νέοι, γυναίκες.   

Σε αυτό το πλαίσιο είναι απαραίτητο να αναδειχθούν εκείνα τα προσκόμματα που δεν επιτρέπουν τη μεγαλύτερη δυνατή επέκταση της εισόδου νέων επιχειρηματιών στην αγορά. Θα σας τα παρουσιάσω κωδικοποιημένα: 

1. Δεν υπάρχει κεντρική κατεύθυνση για τους νέους, είτε από το εκπαιδευτικό σύστημα, είτε από το Δημόσιο, ώστε να εμπλακούν σε μία εξελιγμένη επιχειρηματική κίνηση, με όσο το δυνατόν μειωμένο ρίσκο. Θα πρέπει, επομένως, να ενισχυθεί η επιχειρηματική εκπαίδευση είτε με την εισαγωγή ενός μαθήματος Επιχειρηματικότητας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, είτε με την κατάρτιση αντίστοιχων προγραμμάτων Επαγγελματικών Προσανατολισμού. Τα νέα παιδιά, εάν δεν προέρχονται από μία επιχειρηματική οικογένεια έχουν μία αρκετά μεσολαβημένη και πολλές φορές στρεβλή εικόνα για τις προϋποθέσεις και τις αναγκαιότητες της επιχειρηματικής δραστηριοποίησης.  

2. Δεν υπάρχει κατάρτιση για τους σύγχρονους χρηματοδοτικούς θεσμούς (factoring, leasing, franchising κλπ.). Για το franchising δεν υπάρχει καν νομικό πλαίσιο, οπότε οι συμβάσεις καταλήγουν σε αυθαιρεσίες. Αυτό περιλαμβάνει τον εξορθολογισμό του νομικού πλαισίου και αντίστοιχη ενημέρωση των υποψήφιων επιχειρηματιών. Επιπλέον, θα πρέπει να προωθηθούν ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία για τους νέους επιχειρηματίες. 

3. Θα έπρεπε να υπάρχει ειδικό προνομιακό καθεστώς, φορολογικό και ασφαλιστικό, για τους νέους επιχειρηματίες. Δε μπορούμε να έχουμε τις ίδιες αναμονές από έναν έμπειρο επιχειρηματία και ένα νέο παιδί που ξεκινά τώρα τη δραστηριότητα του. 

4. Δεν υπάρχουν προγράμματα ενσωμάτωσης των νέων επιχειρηματιών στο περιβάλλον της αγοράς.

5. Θα χρησίμευε ο εντοπισμός τομέων της αγοράς με ελλείψεις και αυξημένη ζήτηση, ώστε να διευκολύνονται οι νέοι επιχειρηματίες στις επιλογές τους με το μικρότερο δυνατό ρίσκο. Αυτό θα έπρεπε να είναι βασική μέριμνα σε οποιοδήποτε αναπτυξιακό σχέδιο προτείνεται και προωθείται.  

6. Είναι μεγάλο το κόστος μεταβίβασης επιχειρήσεων και η κληρονομική διαδοχή τους. Δεδομένου ότι η κρίση μπορεί να στρέψει πολλούς νέους στο να αναλάβουν την επιχείρηση των συνταξιούχων γονέων, είναι σαφές ότι η διευκόλυνση στη μεταβίβαση θα πρέπει να είναι μία αυτονόητη ρύθμιση. 

7. Γραφειοκρατία και δαιδαλώδες φορολογικό περιβάλλον, που κάνει τα λάθη και τις οικονομικές επιβαρύνσεις αναπόφευκτα. Ο νέος επιχειρηματίας δεν έχει την εμπειρία, ούτε την τεχνογνωσία να διαχειριστεί τον όγκο της γραφειοκρατίας που υπάρχει με την πολυνομία που κυριαρχεί στο ελληνικό θεσμικό σύστημα. Γι’ αυτό το λόγο είτε υποπίπτει σε λάθη – τα οποία επιφέρουν πρόστιμα -, είτε καταφεύγει σε κάποιο δικηγόρο – το οποίο τον επιβαρύνει περαιτέρω. 

8. Πολύπλοκες γραφειοκρατικές υποχρεώσεις εργατικού χαρακτήρα για όσους θέλουν να προσλάβουν εργαζόμενους. 

9. Ανυπαρξία help desks. Αυτό ελπίζουμε να επιλυθεί σταδιακά. 

10. Ενισχυση της καταρτισης των ανεργων σε συνδυασμο με την ενισχυση εναρξης νεων επιχειρησεων, για την καταπολεμηση της ανεργιας των νεων.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση και την ενίσχυση θεωρώ ως πολύ θετική τη συμπερίληψη στο Νέο Επενδυτικό Νόμο (3908/2011) πρόβλεψης για την ενίσχυση των νέων επιχειρηματιών. Τον περασμένο Ιούλιο ξεκίνησε ο πρώτος κύκλιος του προγράμματος με πόρους του ΕΣΠΑ, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε η απελευθέρωση πόρων από το ΕΤΕΑΝ για νέους επιχειρηματίες που έχουν ήδη ενταχθεί στο Νέο Επενδυτικό Νόμο, μέσω της Εθνικής Τράπεζας. Πριν από αυτά τα προγράμματα είχαμε το Πρόγραμμα «Ενίσχυση Επιχειρηματικότητας Νέων» με πόρους του ΕΣΠΑ (2009), του οποίου οι ενισχύσεις έλαβαν χώρα μέσα στο 2010. Το τελευταίο το διαχειρίστηκε ο ΕΟΜΜΕΧ, όπως και τέσσερις κύκλους ενίσχυσης της νεανικής επιχειρηματικότητας στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ (ο τελευταίος κύκλος είχε προκηρυχθεί στα μέσα του 2005). Υπ’ αυτήν έννοια, η πρόσφατη κατάργηση του ΕΟΜΜΕΧ στερεί από την αγορά μία θεσμική δομή η οποία είχε την απαραίτητη τεχνογνωσία για τη στήριξη και των νέων προγραμμάτων. 

Επιπλέον στον τομέα της ενημέρωσης, της τεκμηρίωσης και της εκαπιδευσης η Γραμματεία Νέας Γενιάς είναι ιδιαίτερα δραστήρια σε αυτόν τον τομέα, με την προώθηση του προγράμματος «Παρατηρητήριο Νεανικής Επιχειρηματικότητας» στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, από το οποίο αναμένουμε μεγάλη βοήθεια. Στις αρμοδιότητες του προς πραγματοποίηση του έργου θα περιλαμβάνονται:

1. Δημιουργία μηχανισμού συγκέντρωσης μακροοικονομικών και μικροοικονομικών μεγεθών και στοιχείων, καθώς και λοιπών στοιχείων που αφορούν στο επιχειρηματικό περιβάλλον.
2. Συνεργασία με τις Θυρίδες Νεανικής Επιχειρηματικότητας για την συγκέντρωση των στοιχείων και την διασπορά της πληροφορίας.
3. Επεξεργασία των στοιχείων αυτών ώστε να παράγεται δομημένη πληροφορία.
4. Σύνταξη μελετών σχετικών με την επιχειρηματικότητα και προβολή των αποτελεσμάτων τους.
5. Παροχή της πληροφορίας αυτής σε κάθε ενδιαφερόμενο κυρίως μέσω του διαδικτύου, αλλά και με κάθε προσφερόμενο μέσο.
6. Συνεργασία με φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας, για την ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνογνωσίας, καθώς και τον συντονισμό των δράσεων τους.
7. Δημιουργία ετήσιων συμπερασματικών εκθέσεων και επισήμανση των τομέων στους οποίους πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις για την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
8. Ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενημέρωση της κοινής γνώμης και ειδικά των νέων.
9. Σχεδιασμός και εφαρμογή προγραμμάτων στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος με στόχο την καλλιέργεια  επιχειρηματικής συνείδησης στα παιδιά και την ενθάρρυνση της επιχειρηματικής δράσης.
10.Δημιουργια νομοθετικου πλαισιου στο δικαιωμα της δευτερης ευκαιριας για τους νεους επιχειρηματιες, σε περιπτωση αποτυχιας.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ οτι στην ΕΣΕΕ είναι σαφές ότι στη συνάφεια της οικονομικής κρίσης και της ύφεσης πολλοί οικονομικοί σχεδιασμοί υπόκεινται πλέον στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες που διαμορφώνει η ογκούμενη αβεβαιότητα. Ωστόσο είμαστε υποχρεωμένοι να δούμε το αναπτυξιακό μέλλον της χώρας με προσοχή. Για πολλά χρόνια είχαμε εκπαιδεύσει πολλούς νέους μας να προσανατολίζονται επαγγελματικά προς το δημόσιο και το μεχρι προτεινος ευκολο εισοδημα, αλλα και να ταυτίζουν την επιχειρηματική δράση με το εύκολο κέρδος. 

Πρέπει να ενσταλάξουμε στις επόμενες γενιές τη φιλοδοξία να ξεκινήσουν μία νέα επιχείρηση, να διοχετεύσουν τη δημιουργικότητά τους σε αυτή τη δραστηριότητα, να προωθήσουν καινοτόμες ιδέες, να λάβουν το ρίσκο αλλά και να διαχειριστούν με λελογισμένο τρόπο την επιτυχία τους. Αυτή θα είναι η εξυπνη οδός για την έξοδο από την Ελαδα της κρίσης και της υφεσης, σε μια αλλη Ελλαδα, την Ελλαδα που αντιστεκεται, την Ελλαδα που ελπιζει, την Ελλαδα που κοινοτομει, την Ελλαδα της εξωστρεφειας, την Ελλαδα  των νεων ανθρωπων, των νεων επιχειρηματιων και καμία άλλη.