Οι επιχειρήσεις «γυρνούν την πλάτη» στις τράπεζες

Σύμφωνα με τα τελευταία νέα, η εταιρεία με πολυσχιδείς δραστηριότητες, Siemens, μετέφερε 6 δισ. ευρώ από γαλλική τράπεζα για να τα αποθέσει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αυτό εξελήφθη ως αφετηρία μιας μακροπρόθεσμης πορείας ανασφάλειας για τις τράπεζες της Ευρωζώνης. 

Τι ακριβώς μεταφέρθηκε, πού και πότε είναι πολύ δύσκολο να διευκρινιστεί. Αρχικά η Siemens εμφανιζόταν να αρνείται την όλη ιστορία. Παρόλα αυτά, στη συνέχεια άλλαξε τη στάση της σε «ουδέν σχόλιο». Η κίνηση προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχε επιτοκιακό εβδομαδιαίο όφελος κατά 1,01% σε σχέση με τη γαλλική τράπεζα. Καταθέτοντας χρήματα στην ΕΚΤ, η Siemens συμπεριφέρθηκε σε μεγάλο βαθμό ως τράπεζα, αν και το να μεταφέρεις χρήματα προς την ΕΚΤ από το να δανείζεσαι από αυτήν είναι μια κίνηση ασυνήθιστη, ακόμα και για τράπεζες, αυτό τον καιρό.

Αυτό δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη αν θεωρήσουμε τη Siemens ως τράπεζα, καθώς τον προηγούμενο χρόνο έκανε αίτηση για να πάρει τραπεζική άδεια. 

Το συγκεκριμένο συμβάν είναι αξιοπρόσεκτο για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι ότι η Siemens έχει το μέγεθος των καταθέσεων που της επιτρέπουν να κινείται με αυτούς τους τρόπους. Σύμφωνα με τη Standard & Poor’s, η Siemens είχε 20,7 δισ. δολ. συνολικής ρευστότητας και μεσοπρόθεσμων επενδύσεων στο τέλος του 2010. Πάντως 17 πολυεθνικές εταιρείες έχουν ακόμα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια.

Δεύτερος λόγος, και πιο ανησυχητικός, είναι ότι η παραδοσιακή πρακτική, οι τράπεζες να αποτιμούν το ρίσκο των επιχειρήσεων για να τις δανείζουν, έχει επικαλυφθεί από την πρακτική των επιχειρήσεων να ελέγχουν τις τράπεζες για το αν είναι ασφαλές να καταθέτουν σε αυτές.

Έχουν αρχίσει λοιπόν οι μεγάλες παγκόσμιες επιχειρήσεις να ενεργούν σαν τράπεζες; Σίγουρα πάντως έχουν αρχίσει να είναι πολύ πιο ενεργές σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των περιουσιακών τους στοιχείων. «Από το 2007 η διαχείριση των οικονομικών των επιχειρήσεων έχει γίνει μια πολύ βαθιά διαδικασία «risk management», λέει ο Ρίτσαρντ Βέφερ, διαχειριστής χαρτοφυλακίου του ολλανδικού τηλεπικοινωνιακού παρόχου KPN. «Νομίζαμε ότι θα μπορούσαμε να χαλαρώσουμε λίγο πριν ένα χρόνο, αλλά όπως αποδείχτηκε αυτό δεν ήταν δυνατό. «Επικεντρωνόμασταν κυρίως στο παράλληλο ρίσκο, τώρα πρέπει να κοιτάμε και το ρίσκο ρευστότητας».

Παρόλα αυτά, είναι προσεκτικός στις τοποθετήσεις του σχετικά με το ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι πιο ενεργές στις αγορές χρεωγράφων για να επενδύουν τα χρήματά τους, περιγράφοντας αυτές τις εξελίξεις ως αναπόφευκτες, αλλά που «δεν του αρέσουν». 

«Είναι αρκετά πολύπλοκο. Αν θέλω να επενδύσω σε εταιρικά χρεώγραφα θα προτιμούσα να το κάνω μέσω ενός fund.
Προειδοποιεί ότι η τάση των επιχειρήσεων να ζητούν από τις τράπεζες όλο και περισσότερες εγγυήσεις, μπορεί να στραφεί εναντίον τους, δεδομένων και των επιπτώσεων των μακροπρόθεσμων swaps.

Αλλά η αγορά μπορεί να αρχίσει να βλέπει επιχειρήσεις που διαθέτουν κεφάλαια να εισέρχονται σε τομείς που παραδοσιακά σχετίζονται με τα χρηματοοικονομικά. Διεθνείς επιχειρήσεις που έχουν τις ανώτατες αξιολογήσεις, έχουν ήδη έχουν αποτινάξει από πάνω τους τα βάρη από επικίνδυνα κρατικά ομόλογα και πολλές από αυτές έχουν αρκετό ρευστό να δημιουργήσουν τη δική τους τράπεζα.

Οπότε θα δούμε άραγε και άλλους να ακολουθούν το παράδειγμα της Siemens, υπολογίζοντας ότι θα μπορέσουν να ανταποκριθούν καλύτερα σε αυτόν τον τομέα από τους υπάρχοντες «παίκτες»; Η τραπεζική σίγουρα δεν είναι ο πιο ελκυστικός τομέας δραστηριότητας σε πλούσιες σε ρευστό επιχειρήσεις αυτή τη στιγμή, αλλά δεν υπάρχει και έλλειψη ανησυχίας τους για την κατάσταση πολλών εκ των τραπεζών με τις οποίες συνεργάζονται.

Μια πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η δημιουργία της Ένωσης Επιχειρηματικών Χρηματοδοτήσεων, μια προσπάθεια ίδρυσης μιας νέας επιχειρηματικής τράπεζας, η οποία υποστηρίζεται από 22 ευρωπαϊκές επενδυτικές εταιρείες με υψηλή αξιολόγηση. Η ιδέα πρωτοεμφανίστηκε το 2009 και χρειάστηκε χρόνος για να «περάσει» από τους οίκους αξιολόγησης. Επίσης έχασε κάποιο έδαφος όταν η πιστωτική αγορά έδειχνε να ανακάμπτει στις αρχές του τρέχοντος έτους.

Αλλά η παράλυση που προέκυψε στις αγορές από το ξέσπασμα της κρίσης χρέους μέσα στο καλοκαίρι επανέφερε και μάλιστα επιτακτικά την ανάγκη δημιουργίας του σχήματος αυτού. Το σχέδιο είναι να δημιουργηθεί μια τράπεζα με χορηγούς επιχειρήσεις, η οποία θα δανείζει αυτές τις επιχειρήσεις, στη λογική αντίστοιχων τραπεζών που υπάρχουν Γερμανία και την Ολλανδία. Αλλά εδώ πρόκειται για μια πολυεθνική προσπάθεια, στην οποία θα συμμετέχουν εταιρείες από τη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία, τις Η.Π.Α., τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ολλανδία και την Ελβετία. Η τράπεζα θα δανείζει αποκλειστικά σε ευρώ και θα έχει την έδρα της στη Γαλλία, ενώ θα βρίσκεται κάτω από την εποπτεία των Γαλλικών Χρηματοοικονομικών Αρχών.

Ο Φιλίπ Ροκά, ένας από τους δύο άντρες που αποτελούν την ομάδα στην οποία έχει ανατεθεί η ίδρυση της τράπεζας, δηλώνει στο Euromoney: «Είκοσι δύο επιχειρήσεις είναι χορηγοί στο πρότζεκτ, όχι μόνο για να πετύχουν τη διασπορά της χρηματοδότησής τους, αλλά και για να προλάβουν τις επιπτώσεις της Βασιλείας ΙΙΙ στη ρευστότητα των τραπεζών», λέει ο Ροκά. «Πρόκειται για μια απλή, διαφανή τράπεζα, η οποία θα λειτουργεί αποκλειστικά ως εργαλείο για τις επιχειρήσεις. Δεν θα έχει τους ίδιους στόχους σε ό,τι αφορά την επιστροφή επενδεδυμένου κεφαλαίου με τις παραδοσιακές τράπεζες και θα έχει ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια». Η τράπεζα θα προσφέρει όρους δανεισμού και πιστωτικές υπηρεσίες σε επιχειρήσεις οι οποίες θα είναι ταυτόχρονα και μέτοχοι.

Αν και χρειάζεται τουλάχιστον 100 επιχειρήσεις – μέλη για να ξεκινήσει να λειτουργεί, μπορεί να παρουσιαστεί επίσημα πριν το τέλος του 2011. Όπως εξηγεί ο Ροκά, «με συνεισφορά 10 εκατ. ευρώ στο κεφάλαιο της τράπεζας, η επιχείρηση – μέλος που θα έχει αξιολόγηση τριπλό Β+, μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε πιστωτικές υπηρεσίες ύψους 140 εκατ. ευρώ». «Αυτή η μόχλευση 14:1 για τους δανειζόμενους με τριπλό Β+ θα ισχύει για τα πρώτα τέσσερα με πέντε χρόνια, όσο η τράπεζα θα υπόκειται στην προσέγγιση της Βασιλείας ΙΙ», αναφέρει ο Ροκά. «Όταν θα επιτραπεί στην τράπεζα να χρησιμοποιήσει τις δικές της εσωτερικές αξιολογήσεις, η αντίστοιχη μόχλευση για τους δανειζόμενους θα κυμαίνεται μεταξύ 20-25 έναντι του 14».

 Όσο οι επιχειρήσεις γίνονται πιο νευρικές για κάποιες από τις συνεργαζόμενές τους τράπεζες, το παραπάνω ντιλ θα τους φαίνεται όλο και πιο ελκυστικό. Σχήματα όπως αυτό αποδεικνύουν την ισχύ του επιχειρηματικού τομέα σε σχέση με τον καταπονημένο τραπεζικό και την έκταση τού πόσο μπορούν οι ανησυχίες για τις τράπεζες να οδηγήσουν τις επιχειρήσεις στο να μεταφέρουν τις εργασίες τους αλλού.

«Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σηκώνουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες από το 2008», λέει ο Βέφερ της KPN. «Η απόφαση είναι πολύ ξεκάθαρη για τις επιχειρήσεις. Γιατί να αφήσεις χρήματα σε μια τράπεζα στην οποία εγείρονται ερωτηματικά φερεγγυότητας; Το ρίσκο είναι τελείως ασύμμετρο. Αν και η μεταφορά καταθέσεων «τραυματίζει» τη σχέση με την τράπεζα, είναι καλύτερη από το να χάσεις τα χρήματα σου».

Συνολικά ρευστά διαθέσιμα και βραχυπρόθεσμες επενδύσεις 20 πολυεθνικών:

 
Πηγή: Χρήμα

Περισσότερα άρθρα από το περιοδικό ΧΡΗΜΑ μπορείτε να δείτε εδώ