Ο «Τιτανικός» του Επικουρικού Κεφαλαίου

Όλο πιο βαθιά στη «δίνη» των χρεών του εγκλωβίζεται το Επικουρικό Κεφάλαιο, που φαίνεται πως έχει αφεθεί στην τύχη του, με τις υποχρεώσεις να φθάνουν σε υπερβολικά πλέον επίπεδα, τις «ουρές» των ασφαλισμένων έξω από το ταμείο του να έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και τις ασφαλιστικές εταιρείες να δηλώνουν ότι αν η κυβέρνηση δεν ενδιαφερθεί για το μέλλον του φορέα, σίγουρα αυτός θα οδηγηθεί σε εκκαθάριση.

Μάλιστα, πλέον, από την ασφαλιστική αγορά ακούγονται και οι πρώτες εκτιμήσεις για τα αποθέματα δυνάμεων του Επικουρικού Κεφαλαίου, αν δεχθούμε ότι συνεχίζουν να υπάρχουν αποθέματα δυνάμεων. Μέχρι 12 μήνες ζωής δίνει η αγορά στον επικουρικό φορέα του κλάδου του Αυτοκινήτου, με τα στελέχη της να δηλώνουν ότι αν στο διάστημα αυτό, αν δηλαδή μέχρι το τέλος του 2012, δεν υπάρξει κάποια ουσιαστική παρέμβαση της κυβέρνησης, αν κάποιος δεν δώσει στο φορέα το «φιλί της ζωής», το Επικουρικό Κεφάλαιο ίσως να μην έχει τότε λόγο ύπαρξης, δεδομένων και των μακροοικονομικών προβλημάτων της χώρας.

Στελέχη του κλάδου γνωρίζουν, βέβαια, ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν έχουν από το νόμο το δικαίωμα να καταργήσουν το Επικουρικό Κεφάλαιο, προκαλώντας την εκκαθάρισή του, όμως, όπως τονίζουν υψηλόβαθμοι παράγοντες, αν ο φορέας δεχθεί το βάρος μίας ακόμη ανάκλησης –η οποία δεν αποκλείεται λόγω των συνθηκών που βιώνει η οικονομία μας – σε λίγους μήνες δεν θα μπορεί να προσφέρει ούτε το ελάχιστο στους ασφαλισμένους.

Ενδεικτικά της δυσχερούς κατάστασης στην οποία βρίσκεται σήμερα το Επικουρικό είναι τα όσα καταμαρτυρούν στο iw κύκλοι της ασφαλιστικής αγοράς. Όπως επισημαίνουν:

- Όσο η κυβέρνηση καθυστερεί να κινηθεί νομοθετικά για τον περιορισμό των ορίων στις αποζημιώσεις τόσο αυξάνονται τα ελλείμματα του Επικουρικού Κεφαλαίου. Ήδη η «μαύρη τρύπα» του ταμείου πλησιάζει τα 700 εκατ. ευρώ.

- Η μειωμένη πλέον παραγωγή και στον κλάδο της Ασφάλισης Αστικής ευθύνης Οχημάτων, λόγω της οικονομικής κρίσης, έχει ήδη οδηγήσει σε περιορισμό των εσόδων του Επικουρικού Κεφαλαίου. Ο μειωμένος τζίρος των ασφαλιστικών εταιρειών αντιστοιχεί και σε μειωμένες εισφορές υπέρ του φορέα, δεδομένου του ότι η εισφορά υπολογίζεται ποσοστιαία επί των ασφαλίστρων.

- Μέχρι και πριν από λίγους μήνες το Επικουρικό αποζημίωνε τα θύματα των τροχαίων ατυχημάτων μετά από δύο χρόνια. Σήμερα ο χρόνος που μεσολαβεί για την καταβολή της αποζημίωσης φθάνει, ή και ξεπερνά, τα τρία χρόνια. Πρόκειται ουσιαστικά για καθυστέρηση, η οποία ισοδυναμεί με μερική πτώχευση του φορέα.

- Κατά συνέπεια, οι υπερβολικές καθυστερήσεις στις καταβολές των αποζημιώσεων εκτίναξαν στα ύψη και τα απόγραφα που καταθέτουν δικηγόροι σε βάρος του Επικουρικού Κεφαλαίου, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν ταχύτερα τα χρήματα των πελατών τους.

- Αρκετές ασφαλιστικές εταιρείες, πιεζόμενες και οι ίδιες από την κρίση, προκειμένου να ενισχύσουν τη ρευστότητά τους, εφόσον έχουν να λαμβάνουν χρήματα από το Επικουρικό Κεφάλαιο, δεν καταβάλλουν, αλλά συμψηφίζουν τις εισφορές τους με τις οφειλές του Επικουρικού.

Και σαν να μην έφθαναν όλα τα ανωτέρω, το Επικουρικό Κεφάλαιο βρίσκεται αντιμέτωπο με νέες περιπέτειες, αφού καλείται να καλύψει – πέρα από τη «μαύρη τρύπα» των 700 εκατ. ευρώ – και τις απαιτήσεις του δημοσίου από το ειδικό τέλος ακινήτων, που αντιστοιχεί σε εκατοντάδες κτήρια, καταστήματα, γραφεία και διαμερίσματα, τα οποία περιήλθαν στην ιδιοκτησία του φορέα μετά την ανάκληση των αδειών λειτουργίας ασφαλιστικών εταιρειών.

Όπως αναφέρουν πηγές του iw, πρόκειται για 259 ακίνητα με συνολική αντικειμενική αξία γύρω στα 85 εκατ. ευρώ, για τα οποία το ειδικό τέλος υπολογίζεται σε ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό.

Η διοίκηση του Επικουρικού Κεφαλαίου φαίνεται αποφασισμένη να μην καταβάλει το ειδικό τέλος, καθότι δεν υπάρχουν ανάλογα περιθώρια και, ήδη, όπως αναφέρουν πληροφορίες, ετοιμάζεται να ενημερώσει σχετικά το υπουργείο Οικονομικών, θέτοντας θέμα νομοθετικής παρέμβασης, ώστε το Επικουρικό να εξαιρεθεί του μέτρου.

Για το θέμα αυτό η διοίκηση του Επικουρικού έχει έλθει σε επαφή και με τους εκκαθαριστές των εταιρειών των οποίων οι άδειες ανακλήθηκαν, ζητώντας τη βοήθειά τους, ενώ όπως επισημαίνεται από παράγοντες της αγοράς «είναι άδικο το Επικουρικό να υποχρεούται να καταβάλει το ειδικό τέλος, όταν το δημόσιο έχει χάσει πολλά εκατομμύρια από φόρους που δεν κατέβαλαν ασφαλιστικές των οποίων οι άδειες ανακλήθηκαν».

Μάλιστα, γνωστό στέλεχος της αγοράς διερωτήθηκε αστειευόμενο: «Όταν του μέτρου εξαιρούνται άτομα με αναπηρία 85%, είναι δυνατό το Επικουρικό Κεφάλαιο με οικονομική αναπηρία 100% να υποχρεούνται να καταβάλει τους φόρους;». Πρόσθεσε δε τα εξής: «Η κυβέρνηση πρέπει να αντιληφθεί ότι το Επικουρικό είναι «κατάκοιτο» και αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα οδηγηθεί σε κλείσιμο. Το μόνο που θα πετύχει τότε θα είναι να χάσουν τα χρήματά τους χιλιάδες ασφαλισμένοι, αλλά και να βγουν στην ανεργία 80 εργαζόμενοι».

Το ίδιο στέλεχος επεσήμανε ότι το Επικουρικό αναμένει από την Τράπεζα της Ελλάδος να κινήσει τη διαδικασία διαβούλευσης για τα όρια στις αποζημιώσεις, ωστόσο ο χρόνος «τρέχει» χωρίς να υπάρχει κάτι νεότερο και αν δεν περάσει σε λογικό χρόνο η επίμαχη πρόταση, η κατάσταση είναι τόσο δύσκολη που κανείς δεν ξέρει αν το Επικουρικό θα αντέξει τρεις με έξι μήνες ή ένα χρόνο.

«Είναι πολλά τα ανοικτά μέτωπα του Επικουρικού και ενώ έχουμε ενοχλήσει τους πάντες, δεν παίρνουμε απαντήσεις. Αντιλαμβανόμαστε ότι το πρόβλημα της χώρας είναι μεγάλο, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και την καθημερινότητά μας», δήλωσε παράγοντας του Επικουρικού στο iw, που πρόσθεσε ότι «αν είχε δοθεί το δάνειο που εδώ και πολύ καιρό ζητάμε, δεν θα είχαμε φθάσει εδώ που είμαστε σήμερα».

Όσο για το ενδεχόμενο αύξησης της εισφοράς υπέρ του φορέα, ο ίδιος παράγοντας υπογράμμισε ότι ακόμη κι αν διπλασιαστεί η εισφορά, το πρόβλημα του Επικουρικού δεν θα λυθεί, ενώ θα έχει επιβαρυνθεί το κόστος των ασφαλίστρων για τον καταναλωτή.

Πληροφορίες αναφέρουν πάντως ότι από την πλευρά του Επικουρικού έχει προταθεί να υπάρξει αύξηση της εισφοράς, λελογισμένη όμως, της τάξης της 1 ποσοστιαίας μονάδας, από το 5% στο 6%, ώστε να εξασφαλιστεί έστω και μια μικρή ενίσχυση των εσόδων του φορέα, χωρίς η επιβάρυνση να είναι ουσιαστική για τον καταναλωτή.

Τέλος, για το ζήτημα που ανέκυψε σχετικά με την ύπαρξη κυκλωμάτων στους κόλπους του Επικουρικού που «φουσκώνουν» ή στήνουν αποζημιώσεις, κύκλοι του φορέα ισχυρίσθηκαν στο iw ότι στοιχεία που να αποδεικνύουν τις καταγγελίες αυτές δεν υπάρχουν. «Ανεξάρτητα όμως από τα όσα ακούγονται στην αγορά, επιχειρούμε να αλλάξουμε τον κανονισμό λειτουργίας του φορέα, ώστε να καθιερώσουμε νέες διαδικασίες, περισσότερο διαφανείς», επεσήμαναν οι ίδιοι κύκλοι.

Σε ό,τι αφορά τώρα στη ροή των αποζημιώσεων του Επικουρικού, από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το iw (βλέπε πίνακες), προκύπτει ότι σε μηνιαία βάση καταβάλλονται από 6 έως 8 εκατ. ευρώ και σε ετήσια βάση γύρω στα 100 με 115 εκατ. ευρώ, χρήματα δηλαδή που προέρχονται από τις εισφορές των ασφαλιστικών εταιρειών και από κάποια έσοδα που εξασφαλίζει ο φορέας από τα περιουσιακά του στοιχεία, ενώ πίσω από τους πίνακες με τις αποζημιώσεις «κρύβονται» υποχρεώσεις οι οποίες πλησιάζουν τα 700 εκατ. ευρώ.

Στην πραγματικότητα δηλαδή το επικουρικό θα έπρεπε να καταβάλλει ανά μήνα υπερδιπλάσιες αποζημιώσεις για να μπορέσει να αντιμετωπίσει σε εύλογο χρόνο τις υποχρεώσεις του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καλύπτει μέρος μόνο των απαιτήσεων που έχουν οι ασφαλισμένοι, σε αρκετές περιπτώσεις να κλείνει φακέλους, βασιζόμενο σε κοινωνικά κριτήρια, και βέβαια για χιλιάδες φακέλους να δίνει ημερομηνία καταβολής των χρημάτων μετά από δύο ή και τρία χρόνια.

Πάντως, παρά τα προβλήματα, το 2010 ο φορέας κατέβαλε συνολικά 114,3 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 101 για οφειλές εταιρειών των οποίων οι άδειες ανακλήθηκαν, τα 10 για ζημιές από ανασφάλιστα και τα 3,2 εκατ. για ζημιές από άγνωστα οχήματα.

Φέτος, οι καταβληθείσες αποζημιώσεις καταγράφονται εμφανώς λιγότερες. Μέχρι και τον Οκτώβριο οι αποζημιώσεις ανήλθαν στο ποσό των 77,2 εκατ. ευρώ, έναντι 94,9 εκατ. ευρώ που ήταν το αντίστοιχο διάστημα του 2010. Από το ποσό των 77,2 εκατ. ευρώ τα 67,9 διατέθηκαν για οφειλές εταιρειών των οποίων οι άδειες ανακλήθηκαν, τα 7,7 εκατ. ευρώ για ζημιές από ανασφάλιστα και 1,7 εκατ. ευρώ για ζημιές από άγνωστα οχήματα.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το 2010 οι αναγγελθείσες ζημιές έφθασαν τις 50.234 και στο ίδιο διάστημα καλύφθηκαν μόλις 20.909, ενώ το 2011 οι αναγγελθείσες ζημιές έφθαναν μέχρι και τον Οκτώβριο τις 16.585 και οι φάκελοι που έκλεισαν τους 10.664. Με άλλα λόγια λοιπόν, οι φάκελοι με τις αποζημιώσεις, χρόνο με το χρόνο, αυξάνονται διογκώνοντας τα προβλήματα του φορέα.

Από τα ανωτέρω είναι επίσης ξεκάθαρο ότι αν αύριο – μεθαύριο η Τράπεζα της Ελλάδος κλείσει κι άλλη ασφαλιστική εταιρεία, τότε το Επικουρικό Κεφάλαιο θα οδηγηθεί στην απόλυτη χρεωκοπία.

Η λύση του προβλήματος

Τι πρέπει όμως να συμβεί ώστε το Επικουρικό να αρχίσει να ανακάμπτει οικονομικά; Ποιες είναι οι σωτήριες κινήσεις που πρέπει να γίνουν προκειμένου να βγει από την «εντατική» στην οποία βρίσκεται σήμερα;

Σύμφωνα με στελέχη του, οι κινήσεις είναι συγκεκριμένες, πρέπει να λειτουργήσουν συνδυαστικά και έχουν ως εξής:

- Να νομοθετήσει η κυβέρνηση ανώτατα όρια στις αποζημιώσεις του φορέα, ώστε να περιοριστούν οι υποχρεώσεις του και τα καταβαλλόμενα ποσά να έχουν τη λογική της επικουρικότητας.

- Αμέσως μετά να κινηθεί εκ νέου η διαδικασία δανειοδότησης του ταμείου του.

- Να αυξηθεί έστω και κατά ένα πολύ μικρό ποσοστό η εισφορά που καταβάλλεται υπέρ του Επικουρικού, με σκοπό την τόνωση των εσόδων του.

- Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εταιρειών των οποίων οι άδειες έχουν ανακληθεί, ώστε η εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων να γίνει ταχύτερα.

- Να αναμορφωθούν οι δομές του φορέα και να αλλάξουν οι διαδικασίες καταβολής των αποζημιώσεων προκειμένου να υπάρξει απόλυτη διαφάνεια στις σχέσεις Επικουρικού – δικηγόρων – ασφαλισμένων.

- Να θεσμοθετηθεί η αντικειμενικοποίηση των αποζημιώσεων για σωματικές βλάβες, χωρίς ωστόσο να θιγεί η δικαστική εξουσία.
- Το Επικουρικό Κεφάλαιο να μην έχει υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεων για ηθική βλάβη και ψυχική οδύνη.