Τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν τα κριτήρια ESG στον δρόμο της αειφόρου ανάπτυξης περιγράφει, μεταξύ άλλων, ο διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων, Επικοινωνίας και Βιωσιμότητας του Ομίλου INTERAMERICAN, κ. Γιάννης Ρούντος.
Με μια ολιστική προσέγγιση για το νέο τοπίο που διαμορφώνεται γύρω από τη βιώσιμη ανάπτυξη σε οικονομία, κοινωνία, περιβάλλον και εταιρική διακυβέρνηση, ο κ. Ρούντος εκτιμά πως οι Οργανισμοί που έχουν αφομοιώσει στρατηγικά τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι πιο έτοιμοι για τα ESG.
Υπό αυτό το πρίσμα, οι νέες συνθήκες θα ευνοήσουν την περαιτέρω συγκέντρωση σε όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους, υπέρ των μεγαλύτερων Οργανισμών, των πολυεθνικών που έχουν δομημένα συστήματα και λειτουργίες.
Παράλληλα, επισημαίνει τις σημαντικές πρωτοβουλίες που έχει λάβει η INTERAMERICAN, τονίζοντας πως δίνεται μια μεγαλύτερη διάσταση –πέραν των ασφαλιστικών υπηρεσιών–, συνδέοντας τις επιχειρησιακές δραστηριότητες με τη δημιουργία πραγματικής προστιθέμενης αξίας στη ζωή όλων των συνδεδεμένων πλευρών με τον Όμιλο.
Συνέντευξη στον Βάιο Κρόκο
iw? Κύριε Ρούντο, μέσα σε μια εικόνα γενικότερων εξελίξεων για την επιχειρηματικότητα, οι εταιρείες βρίσκονται μπροστά σε σημαντικές προκλήσεις, που φαίνεται να αποκτούν μετρήσιμο μέγεθος για τη βιωσιμότητά τους. Τα κριτήρια ESG (Environmental, Social, Governance) είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πώς βλέπετε την εφαρμογή τους;
απ. Η βιωσιμότητα καθορίζει την επιχειρηματική στρατηγική, και κάθε σοβαρή εταιρεία στον σχεδιασμό της, πλέον, στόχο έχει να κτίσει ένα πειστικό αφήγημα για την επιχειρησιακή συνέχεια και ανάπτυξή της. Συνεπώς, ορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές της σε σχέση με το μεσομακροπρόθεσμο μέλλον της, που συναρτάται με τις ανάγκες των stakeholders, των «ενδιαφερομένων μερών».
Τα κριτήρια ESG δημιουργούν ένα πλαίσιο αναφοράς ως προς αυτές τις γραμμές, με αυθεντικά και αξιόπιστα δεδομένα στο επίπεδο των πληροφοριών και της αξιολόγησης. Προφανώς, ο επιχειρησιακός σχεδιασμός σχετικά με τα ESG πρέπει να τα προβάλλει πάνω στο materiality analysis, δηλαδή στην ιεράρχηση της ουσιαστικότητας των θεμάτων που απασχολούν την επιχείρηση και σε ευθυγράμμιση με το business, τις βασικές επιχειρηματικές δραστηριότητες και το ίχνος που αυτές αφήνουν στα «συγκοινωνούντα δοχεία» της οικονομίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.
Θα έλεγα ότι τα ESG έρχονται να βάλουν σε μια τάξη την προσέγγιση της βιωσιμότητας, ώστε το σχέδιο και η υλοποίηση της στρατηγικής μιας εταιρείας να ανταποκρίνονται σε έναν έλεγχο από οποιοδήποτε μέρος έχει εύλογο ενδιαφέρον «να γνωρίζει»: από ποιον Οργανισμό καταναλώνει ή σε ποιον επενδύει ή για ποιον εργάζεται. Αυτό το τελευταίο ορίζει και την εταιρική κουλτούρα και συνείδηση, που διαμορφώνεται όχι από οδηγίες της ηγεσίας, αλλά από τους εργαζομένους. Γι’ αυτό, άλλωστε, οι εξελίξεις έχουν διευρύνει και μεταθέσει το πεδίο της ηγεσίας, επηρεάζοντας και το σύγχρονο μοντέλο της, το οποίο μετακινείται από το πρόσωπο-ηγέτη προς την ομάδα.
iw? Βέβαια, δημιουργείται ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που φαίνεται να στριμώχνει τις εταιρείες…
απ. Κοιτάξτε, οι εταιρείες «στριμώχνονται», όπως είπατε, από τη ζωτική ανάγκη να είναι μέσα στο παιχνίδι της αγοράς, και μάλιστα με ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά. Συνεπώς, δεν έχουν το περιθώριο να αγνοούν τις κρίσιμες επιταγές της εποχής, που πρέπει να τις μεταφράζουν σε έργο μετρήσιμης αποδιδόμενης αξίας.
Τα κριτήρια για την περιβαλλοντική, κοινωνική και διακυβερνητική συμπεριφορά των εταιρειών δεν είναι και δεν πρέπει να γίνουν μια λογιστική ή αριθμητική πρακτική για το «φαίνεσθαι», αφορούν στο επιχειρηματικό «είναι». Χρειάζεται το «είναι» να απαντά σε ευρύτερα αιτήματα βιωσιμότητας, όπως είναι τα ESG και η «ομπρέλα» των Sustainable Development Goals, των παγκόσμιων στόχων της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ.
Εκτιμώ ότι πιο ώριμοι να ανταποκριθούν στα κριτήρια ESG είναι Οργανισμοί που έχουν συνθέσει και ενσωματώσει ήδη υπεύθυνη στρατηγική επάνω στα SDG.
Σε κάθε περίπτωση, σε έναν εύτακτο Οργανισμό, ένα κανονιστικό πλαίσιο –είτε αυτό υπαγορεύεται από μια εξωτερική εποπτική αρχή, είτε από υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου, όπως συμβαίνει κυρίως για την εταιρική διακυβέρνηση, είτε και από τα δύο– τοποθετεί «μέσα στα πράγματα» μια επιχείρηση για να μην πορεύεται μεταφυσικά ή τυχοδιωκτικά. Το πλαίσιο βοηθάει στη δέσμευση για τη βιωσιμότητα του Οργανισμού έναντι όλων: των ανθρώπων της, των μετόχων, των πελατών της, της ευρύτερης κοινωνίας, που έχει λόγο αποδοχής ή απόρριψης-αποβολής του Οργανισμού από το κοινωνικό πλέγμα, αλλά και έναντι της Πολιτείας και των νόμων.
Βλέπετε, οδεύουμε προς έναν κλιματικό νόμο απολύτως αναγκαίο αν σκεφθούμε τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, με την αλλαγή να φαίνεται μη αναστρέψιμη. Αρκεί, φυσικά, η υπαγόρευση υποχρεώσεων να μην αδειάζει νοηματικά τον θεσμό –πράγμα που δυστυχώς συμβαίνει συχνά σε καθεστώς υποχρεωτικότητας– και βέβαια αρκεί να δημιουργείται επίδραση πραγματική και συνεχώς βελτιούμενη.
Για παράδειγμα, καθώς ο ρόλος των επικεφαλής στις οικονομικές υπηρεσίες μιας εταιρείας επεκτείνεται και στη διαχείριση επενδύσεων σχετικά με τα ESG, χρειάζεται να έχουν γνώση των εξελίξεων στην εταιρική ευθύνη αναφορικά με την κοινωνία και το περιβάλλον, να έχουν μια ευρύτερη παιδεία και κοσμοθέαση. Γνωρίζετε πολλούς τέτοιους τεχνοκράτες περί τα οικονομικά στην επιχειρηματική κοινότητα;
iw? Πάντως, όλα αυτά σημαίνουν νέες συνήθειες στην αγορά. Εξωτερικές υπηρεσίες διασφάλισης της βιωσιμότητας, εξειδικευμένα στελέχη για τους δείκτες και τη λογοδοσία, κόστος σε ανθρώπινους πόρους…
απ. Προφανώς, η διαμόρφωση μιας νέας αγοράς είναι αναπόφευκτη, τουλάχιστον για σχετικές υπηρεσίες διαβαθμισμένης εξειδίκευσης. Το εξίσου ερεθιστικό για συζήτηση, παράλληλα, είναι πως η πρόκληση της προσαρμογής δεν είναι το ίδιο εφικτή για όλες τις επιχειρήσεις.
Σε ένα τόσο απαιτητικό κανονιστικό περιβάλλον, ο προβληματισμός για την ανταπόκριση των εταιρειών που αντιμετωπίζουν ζωτικής σημασίας λειτουργικά και οικονομικά προβλήματα, λόγω της δεκαετούς οικονομικής ύφεσης και των επάλληλων κρίσεων, της υγειονομικής και των φυσικών καταστροφών που ακολούθησαν, αντανακλώντας αρνητικά στην οικονομία, είναι προβληματισμός που πρέπει να μπαίνει στην εξίσωση.
Τι θα κάνουν οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που δεν θα μπορούν να ικανοποιήσουν τα κριτήρια πράσινης συμπεριφοράς, π.χ. στην προμηθευτική αλυσίδα; Θα είναι μια δοκιμασία ανθεκτικότητας και προσαρμογής, από όποια πλευρά κι αν το εξετάσουμε.
Αν θέλετε μια εκτίμηση, πιστεύω πως οι νέες συνθήκες θα ευνοήσουν την περαιτέρω συγκέντρωση σε όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους, υπέρ των μεγαλύτερων Οργανισμών, των πολυεθνικών που έχουν δομημένα συστήματα και λειτουργίες. Στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες ήδη βλέπουμε σχετική συγκέντρωση.
iw? Στην INTERAMERICAN, σε ποια φάση βρίσκεστε σχετικά;
απ. Εμείς στην INTERAMERICAN, στην πράξη, προσπαθούμε να δώσουμε μια διάσταση μεγαλύτερη της ασφαλιστικής στον Οργανισμό μας, συνδέοντας τις επιχειρησιακές δραστηριότητες με τη δημιουργία πραγματικής προστιθέμενης αξίας στη ζωή όλων των συνδεδεμένων μαζί μας. Θέλουμε να δίνουμε ένα αποτύπωμα που δεν περιορίζεται σε μια επαρκή ασφαλιστική κάλυψη και αποζημίωση, και η συμπερίληψη και αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου σε αυτήν την προοπτική είναι απαραίτητη.
Ένα παράδειγμα είναι η κινητοποίηση των ανθρώπων μας και η διάθεση των υποδομών μας τόσο κατά την περίοδο της πανδημίας –πέρα από την υποστήριξη του συστήματος υγείας– όσο και σε μεγάλα καταστροφικά γεγονότα που συνδέονται με την κλιματική κρίση, όπως ήταν οι πλημμύρες που προκάλεσε ο «Ιανός» πέρυσι και οι μεγάλες πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού.
Είμαστε διαχειριστές κινδύνων και είναι ευθύνη μας να λειτουργούμε στα όρια του δυνατού όχι μόνο για την αντιμετώπισή τους, αλλά και προληπτικά-αποτρεπτικά, για τον περιορισμό της πιθανότητας να επέλθουν, είτε πρόκειται για περιβαλλοντικούς κινδύνους, είτε για κινδύνους της υγείας, είτε για οικονομικούς, όπου προβάλλουμε και τον χρηματοασφαλιστικό αλφαβητισμό.
Μελλοντολογώντας, θα προσέθετα το ίδιο και για τους κινδύνους στον κυβερνοχώρο, που προσφέρεται ως δυνητικό πεδίο αχαρτογράφητων απειλών, όπως και τα βιοηθικά όρια εφαρμογής του Artificial Intelligence, για να θυμηθώ τον πρωτοπόρο της ηλεκτρονικής τεχνολογίας Μίνσκι, που αυτοσαρκαζόμενος έλεγε ότι μπορεί τα ρομπότ στο μέλλον να μετατρέψουν σε «υποχείρια κατοικίδια» τους ανθρώπους.
Πρέπει να μείνει αδιαπραγμάτευτη η επικυριαρχία της ανθρώπινης βούλησης, συνδεδεμένη ειδικότερα στο επιχειρείν με σαφές και ισχυρό εταιρικό purpose, με έναν ανθρωποκεντρικό σκοπό.
Για την υπεύθυνη επιχειρηματικότητα, υπάρχουν οι κατευθύνσεις. Είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για έναν μοναχικό δρόμο. Διεθνώς, και από τα θεσμικά κέντρα στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, έχουν τεθεί επί τάπητος τα πιο σημαντικά θέματα για την αντιμετώπιση της φτώχιας, τη βελτίωση της υγείας, την ποιοτική εκπαίδευση, την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, την εργασία και την οικονομική ανάπτυξη, την καινοτομία, τη θεμιτή εμπορικότητα για τον παραγωγό αλλά και τον καταναλωτή, τα μεγάλα περιβαλλοντικά ζητήματα, τους θεσμούς και τη δικαιοσύνη, τα θέματα διακυβέρνησης. Όλα αυτά με κοινό παρονομαστή τις συνεργασίες, που αποφέρουν πολλαπλασιαστικά αξία χάρις στη συμπληρωματικότητα των συνεργαζομένων μερών. Είναι συνετό και πρακτικά ωφέλιμο κάποιος, είτε είναι φυσικό πρόσωπο είτε Οργανισμός, να εστιάζει σε αυτό που γνωρίζει και μπορεί να κάνει καλύτερα, αθροίζοντάς το με κάτι διαφορετικό που του προσφέρεται από έναν ή περισσότερους συνεργάτες.
Δεν ζούμε στην εποχή του αναγεννησιακού ανθρώπου, εκ των πραγμάτων σήμερα δεν γίνεται να υπάρξουν τύποι «Λεονάρντο ντα Βίντσι», ούτε κατ’ αναλογία πολυπράγμονες επιχειρήσεις.
