από τη Μαρία Καρρά, Συνιδρύτρια Emfasis – Non Profit, Μέλος του Δ.Σ. του Ελληνικού Δικτύου για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία & Επίσημη Εκπρόσωπο της Ελλάδας στη Feantsa
Η κλιματική αλλαγή, που συχνά απεικονίζεται ως λιωμένοι παγετώνες και αυξανόμενη στάθμη της θάλασσας, έχει έναν πολύ πιο ύπουλο αντίκτυπο: εκτοπίζει τους ανθρώπους από τα σπίτια τους με ανησυχητικό ρυθμό. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως κλιματική αστεγία, είναι μια αυξανόμενη κρίση, ιδιαίτερα στη Νότια Ευρώπη, όπου τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι αυξανόμενες θερμοκρασίες επιδεινώνουν τις υπάρχουσες ευπάθειες.
Το Ανθρώπινο Κόστος της Κλιματικής Αλλαγής
Οι στατιστικές είναι σοβαρές. Από το 2008, 376 εκατομ- μύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί λόγω φυσικών καταστροφών, με 36 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένους μόνο το 2021.
Ενώ ο όρος «κλιματικός πρόσφυγας» στερείται επίσημου ορισμού και δεν καλύπτεται από το διεθνές δίκαιο για τους πρόσφυγες, η πραγματικότητα είναι αναμφισβήτητη: η κλιματική αλλαγή αναγκάζει τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, δημιουργώντας μια νέα κατηγορία εκτοπισμένων ατόμων.
Ή Νότια Ευρώπη, με την ευαισθησία της σε καύσωνες, ξηρασίες και πυρκαγιές, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν τη γεωργία, τους υδάτινους πόρους και τα μέσα διαβίωσης, ωθώντας τους ευάλωτους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ήδη βιώνουν την αστεγία ή την ανασφάλεια στέγασης, στο χείλος του γκρεμού.
Η Προοπτική της Νότιας Ευρώπης
Ή Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή παρουσι- άζει μια ζοφερή εικόνα του οικονομικού αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής στην ΕΕ, ιδιαίτερα στον Νότο.
Οι αυξανόμενες δαπάνες για την υγεία, τα τρόφιμα και την ηλεκτρική ενέργεια, σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση του εισοδήματος από την εργασία, επηρεάζουν δυσανάλογα τις χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Τα φτωχότερα νοικοκυριά επωμίζονται το κύριο βάρος αυτών των επιπτώσεων, αντιμετωπίζοντας αυξημένες δαπάνες για την υγεία και επισιτιστική ανασφάλεια. H κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει αύξηση των μέσων δαπανών των νοικοκυριών για τρόφιμα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ – μεταξύ 0,74% και 0,81% – ενώ οι δαπάνες για την υγεία που προκαλούνται από το κλίμα προ- βλέπεται να αυξηθούν σημαντικά, με αυξήσεις μεταξύ 0,3% – 6,2% για παροχή θέρμανσης2.
Ή κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από την έλλειψη σα- φούς ορισμού για τους «κλιματικούς πρόσφυγες» και την απουσία νομικής προστασίας για όσους εκτοπίζονται από γεγονότα που σχετίζονται με το κλίμα.
Ενώ η ΕΕ έχει εκφράσει ανησυχία και έχει λάβει μέτρα για την υποστήριξη ευάλωτων χωρών, η έλλειψη επίσημης αναγνώρισης των «κλιματικών προσφύγων» αφήνει πολ- λούς σε επισφαλές νομικό κενό.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Έρευνα «Τι πιστεύουν οι Έλληνες» για το έτος 2024 της διαΝΕΟσις3:
-το 76% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι «Οι παράκτιες χώρες, όπως η Ελλάδα, θα επηρεαστούν περισσότερο».
-το 86.3% έκρινε ότι «Χρειάζεται ένα νέο και πιο αυστηρό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής».
-το 68.3% δήλωσε ότι «Είναι μια μόνιμη απειλή για τη ζωή/περιουσία μου».
-Στην ερώτηση «πιστεύετε ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ή θα επηρεάσει στο μέλλον την ποιότητα ζωής τη δική σας ή/και της οικογένειάς σας;» Το 43% απάντησε «Ναι» ενώ το 44.3% απάντησε «Όχι, αλλά θα την επηρεάσει αρνητικά στο μέλλον».
H συνέχεια στο περιοδικό VOICE της Υδρογείου
