ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με φύλλο ελέγχου φόρου εισοδήματος οικον. έτους 2002 του προϊσταμένου του ΔΕΚ Αθηνών, που εκδόθηκε στις 13/12/2010, επιβλήθηκε σε βάρος ανώνυμης εταιρείας κύριος φόρος και πρόσθετος φόρος λόγω ανακρίβειας δηλώσεως που υπέβαλε.
Μετά από προσφυγή της εταιρείας, το ως άνω φύλλο ελέγχου ακυρώθηκε με απόφαση του ΔΕΑ.
Κατά της αποφάσεως αυτής το Δημόσιο άσκησε αναίρεση ενώπιον του ΣτΕ.
ΠΑΡΑΔΕΚΤΟ ΑΝΑΙΡΕΣΕΩΣ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Το Β΄τμήμα του ΣτΕ (αποφ.675/2017) δέχθηκε ότι δεν υπάρχει νομολογία τούτου σχετικά με την ερμηνεία και τη συνταγματικότητα των περί παρατάσεως της παραγραφής διατάξεων των άρθρων 11 του ν.3513/2006, 29 του ν.3697/2008, 10 του ν.3790/2009 και 82 του ν.3842/2010, στις οποίες η φορολογική Διοίκηση είχε στηρίξει την έκδοση του παραπάνω φύλλου ελέγχου, και ότι ενόψει τούτου προβάλλονται παραδεκτώς σχετικά με το ζήτημα αυτό, λόγοι αναιρέσεως (άρθρο53 παρ.3 π.δ.18/1989, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο12 παρ.1 του ν.3900/2010).
ΚΡΙΣΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΠΕΡΙ ΠΑΡΑΤΑΣΕΩΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ
Η συνταγματική αρχή της ασφάλειας δικαίου, ειδικότερη εκδήλωση της οποίας αποτελεί η αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του διοικούμενου, επιβάλλει, ιδίως, τη σαφήνεια και την προβλέψιμη εφαρμογή των εκάστοτε θεσπιζομένων κανονιστικών ρυθμίσεων και επιτάσσει να μη τίθεται επ’αόριστον εν αμφιβόλω η κατάσταση του διοικουμένου, όσον αφορά την εκ μέρους του τήρηση των κανόνων των σχετικών με την επιβολή επιβαρύνσεων υπό την μορφή φόρων, τελών, εισφορών και οιασδήποτε φύσεως κυρώσεων για παράβαση των σχετικών διατάξεων.
Συνακόλουθα, για την επιβολή φορολογικών επιβαρύνσεων και σχετικών κυρώσεων, απαιτείται να προβλέπεται προθεσμία παραγραφής η οποία πρέπει να ορίζεται εκ των προτέρων, και η διάρκειά της να είναι επαρκώς προβλέψιμη από το διοικούμενο, δηλαδή πρέπει να προσδιορίζεται στο νόμο συγκεκριμένα, εν αναφορά με συγκεκριμένο χρονικό σημείο, και να μην εξαρτάται από ενέργειες της δημόσιας αρχής.
Η μεταβολή δε της προθεσμίας της παραγραφής, με την πρόβλεψη της επιμηκύνσεώς της είναι δυνατή μόνο υπό τις προϋποθέσεις της παρ.2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, δηλαδή με διάταξη θεσπιζόμενη το αργότερο το έτος που έπεται εκείνου στο οποίο ανάγεται η φορολογική υποχρέωση
Μετά τη συμπλήρωση της παραγραφής πρέπει δε να μην είναι πλέον δυνατή η επιβολή σε βάρος του διοικουμένου ούτε της σχετικής οικονομικής επιβαρύνσεως (φόρου, τέλους, εισφοράς), ούτε οποιασδήποτε σχετικής κυρώσεως.
Εξάλλου, ενόψει της συνταγματικής αρχής της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ.1 εδ. δ΄του Συντάγματος), η παραγραφή πρέπει να έχει συνολικά εύλογη διάρκεια (βλ. και νομολογία του ΔΕΕ), λαμβανομένου μάλιστα υπόψη του γεγονότος ότι υπάρχουν πλέον σύγχρονες ηλεκτρονικές και άλλες μέθοδοι, οι οποίες διευκολύνουν τη διαδικασία του ελέγχου. Αυτά, προς το σκοπό αφενός αποφυγής ενθαρρύνσεως ενδεχόμενης απραξίας της φορολογικής διοικήσεως, ώστε να είναι δυνατή η άσκηση αποτελεσματικού ελέγχου για την εξακρίβωση τήρησης από το διοικούμενο των οικονομικών υποχρεώσεών του, αφετέρου, για να μην αφήνονται οι διοικούμενοι έκθετοι σε μακρά περίοδο ανασφάλειας δικαίου, με αποτέλεσμα να μην είναι πλέον σε θέση να αμυνθούν προσηκόντως έναντι του σχετικού λόγου, μετά την παρέλευση μακρού χρόνου από το γεγονός που γεννά τη σχετική οικονομική υποχρέωσή τους, ούτε άλλωστε να αφήνεται το Δημόσιο ή άλλο νπδδ έκθετο στον κίνδυνο αδυναμίας είσπραξης τυχόν βεβαιωμένων ποσών φόρων, τελών, εισφορών και σχετικών κυρώσεων, μετά την πάροδο μακρού χρόνου από τη γένεση των σχετικών υποχρεώσεων του διοικουμένου.
Συνεπώς, διάταξη νόμου περί παρατάσεως χρόνου παραγραφής φορολογικών αξιώσεων οι οποίες ανάγονται σε ημερολογιακό έτος προγενέστερο του προηγούμενου έτους της δημοσιεύσεως του νόμου αυτού, είναι ανίσχυρη ως αντικείμενη στην απορρέουσα από την αρχή του κράτους δικαίου, αρχή της ασφάλειας δικαίου.
Σύμφωνα δε με το άρθρο 84 παρ. 1 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 2238/1994, Α΄151) η παραγραφή ήταν κατά κανόνα πενταετής, παρατάθηκε δε με τις επίμαχες διατάξεις, ενώ, περαιτέρω, χορηγήθηκαν παρατάσεις του χρόνου αυτής και με άλλες διατάξεις. Η πενταετής παραγραφή – η οποία είναι και εύλογη – προβλέφθηκε ακολούθως και με το άρθρο 35 παρ.3 του Κωδικα φορολογικής Διαδικασίας (όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 46 παρ.7 του ν.4223/2013). Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, οι διατάξεις των άρθρων 11 του ν.3513/2006, 29 του ν. 3697/2008, 10 του ν.3790/2009 και 82 του ν.3842/2010, αντίκεινται στις εξειδικεύουσες την αρχή της ασφάλειας δικαίου διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, διότι παρατείνουν την προθεσμία παραγραφής των φορολογικών αξιώσεων του Δημοσίου, των αναγόμενων σε ημερολογιακά έτη προγενέστερα του προηγούμενου της δημοσιεύσεως των σχετικών νόμων ετών.
Κατόπιν τούτων η ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι οι ως άνω διατάξεις δεν μπορούσαν να στηρίξουν νομίμως την έκδοση του ένδικου φύλλου ελέγχου της 12/11/2010 και απέρριψε ως αβάσιμα όλα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από το Δημόσιο, καθώς την αίτηση αναιρέσεως αυτού στο σύνολό της.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού Δικαίου – Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ο Σόλων
