Ν. Ζάχος: Στις τοπ προκλήσεις οι επιχειρηματικοί κίνδυνοι

Συνέντευξη στην Ελενα Ερμείδου

Συνοψίζοντας τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις, αυτές διαχωρίζονται σε εσωτερικές και εξωτερικές εξηγεί σε συνέντευξη του στο IW, ο κος Νίκος Ζάχος Διευθυντής Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών στην NP Insurance, προσθέτοντας ότι οι ξένες επιχειρήσεις στην Ελλάδα διαφοροποιούνται αισθητά σε όρους έκθεσης σε επιχειρηματικούς κινδύνους, καθώς το country risk δεν τους αφορά άμεσα σε επίπεδο ομίλων.

Αναφερόμενος στην μεταβλητότητα των αγορών τονίζει ότι η αύξηση των γεωπολιτικών κινδύνων σε συνδυασμό με την οικονομική κόπωση που υπάρχει σε πολλά μεγάλα οικονομικά και επιχειρηματικά κέντρα αποτελούν σαφέστατα επιχειρηματικούς κινδύνους.

Σε ό,τι αφορά τις φυσικές καταστροφές δηλώνει πως οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν μεγάλους κλάδους παγκοσμίως όπως τα τρόφιμα, ο τουρισμός αλλά και βεβαίως τις ασφαλίσεις.

 

 – Ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι μεγαλύτερες απειλές για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα σήμερα, οι κυριότεροι επιχειρησιακοί κίνδυνοι, με άλλα λόγια και πως αυτοί οι κίνδυνοι συμβάλλουν στην εικόνα της οικονομίας και της πολιτικής;

Είναι κοινό μυστικό ότι οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας, βιώνουν σε υψηλό βαθμό την τελευταία δεκαετία την έννοια του επιχειρηματικού κινδύνου.  Αν θέλαμε να συνοψίσουμε τις απειλές που βιώνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να τις διαχωρίσουμε σε εσωτερικές και εξωτερικές.  Ως εσωτερικές μπορούμε να βάλουμε τις φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις, τα γραφειοκρατικά προβλήματα και τις συχνές αλλαγές θεσμικών πλαισίων, την καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης  και τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από το τραπεζικό σύστημα μετά τα capital controls.  Οι κίνδυνοι αυτοί οδηγούν πολύ συχνά σε αιφνίδιες διακοπές δραστηριοτήτων, σε πτωχεύσεις ή σε μετακινήσεις εταιρειών στο εξωτερικό.

Στα εξωτερικά προβλήματα, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η υποβάθμιση από το 2010 και μετά της αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας και επιμέρους των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται εντός Ελλάδος ασχέτως εάν αρκετές  εξ’ αυτών λειτουργούν  υποδειγματικά.  Η σταδιακή δημοσιονομική ανάκαμψη θα βελτιώσει και την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, αλλά και την αξιολόγηση των ελληνικών επιχειρήσεων στα μάτια των ξένων επενδυτών.

 

– Οι κίνδυνοι αυτοί  διαφέρουν για τις ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις που βρίσκονται στην Ελλάδα;

Σε ότι αφορά τους εσωτερικούς επιχειρηματικούς κινδύνους που αναφέραμε- με εξαίρεση  τα capital controls- οι επιπτώσεις είναι παρεμφερείς στο σύνολο των εταιρειών.  Για παράδειγμα, η γραφειοκρατία απειλεί όλες τις εταιρείες και όχι μόνο τις ελληνικές.  H εξαίρεση των capital controls για τις ξένες επιχειρήσεις ίσως αποτελεί το μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα γι’ αυτές έναντι των ελληνικών επιχειρήσεων.

Σε ότι αφορά τους εξωτερικούς επιχειρηματικούς κινδύνους, οι ξένες επιχειρήσεις στην Ελλάδα διαφοροποιούνται αισθητά σε όρους έκθεσης σε επιχειρηματικούς κινδύνους, καθώς το country risk (δηλαδή από πιθανή πτώχευση της χώρας) δεν τους αφορά άμεσα σε επίπεδο ομίλων.  Ένας ξένος επιχειρηματικός όμιλος στην Ελλάδα αξιολογείται σε όρους μητρικού ομίλου και φέρει ουσιαστικά το country risk της ξένης χώρας.

 

– Η διακοπή επιχειρηματικής δραστηριότητας κρίνετε ότι είναι μεγαλύτερη απειλή από ένα χτύπημα στον κυβερνοχώρο;

Και οι δύο κίνδυνοι βρίσκονται σε υψηλότατο επίπεδο στην Ελλάδα της κρίσης. Τα ‘λουκέτα’ στις επιχειρήσεις έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ολόκληρο το επιχειρηματικό σύστημα. Τα ‘χτυπήματα’ στον κυβερνοχώρο (cyber risk) μέχρι σήμερα θεωρούνται ήσσονος σημασίας από τις επιχειρήσεις αλλά εκτιμάται ότι σταδιακά θα γίνουν ίσως οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τις επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο και βέβαια και στην Ελλάδα.  Η Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό είναι ανασφάλιστη για το cyber risk και γι’ αυτό όλοι θεωρούν ότι τα επόμενα χρόνια, αυτή η ασφάλιση θα κυριαρχήσει ανάμεσα στις επιχειρηματικές ασφαλίσεις.

 

– Θα θεωρούσατε επιχειρηματικό κίνδυνο την μεταβλητότητα των αγορών για το 2018;

Η μεταβλητότητα των αγορών είναι αυξημένη το 2018 και αυτό είναι εμφανέστατο στην πορεία των χρηματιστηριακών δεικτών από την αρχή του χρόνου.  Η αύξηση των γεωπολιτικών κινδύνων σε συνδυασμό με την εικόνα «οικονομικής κόπωσης»  που υπάρχει σε πολλά μεγάλα οικονομικά και επιχειρηματικά κέντρα του πλανήτη αποτελούν σαφέστατα επιχειρηματικούς κινδύνους.

Το θέμα είναι ότι κάθε επιχειρηματικός κλάδος επηρεάζεται σε διαφορετικό βαθμό από την μεταβλητότητα των αγορών.  Για παράδειγμα άλλη είναι η επίδραση της διόρθωσης στις τιμές των ομολόγων για τις τράπεζες, άλλη για τις ασφαλιστικές και άλλη για τον κλάδο του τουρισμού ή των τροφίμων.

 

– Η αλλαγή των καιρικών συνθηκών είναι ένας μεγάλος κίνδυνος, πλέον και στην Ελλάδα. Το ότι δεν υπάρχει μοντέλο αντιμετώπισης στην χώρα μας, επιδεινώνει τον κίνδυνο;

Η αλλαγή των καιρικών συνθηκών αποτελεί μία ‘εξωτερικότητα’ σύμφωνα με την οικονομική ορολογία, η οποία όντως αποτελεί έναν μακροπρόθεσμο επιχειρηματικό κίνδυνο.  Η έννοια αυτή προέκυψε τα τελευταία 20 χρόνια μετά από τις ενημερώσεις για τους κινδύνους από τις κλιματικές αλλαγές ανά τον πλανήτη. Οι επιχειρηματίες και οι μεγάλοι όμιλοι αφυπνίστηκαν μετά  από την εκστρατεία που ξεκίνησε ο πρώην Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Al Gore τις δύο τελευταίες δεκαετίες για το θέμα αυτό.

Πλέον είναι εμφανέστατο ότι οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν καίρια μεγάλους κλάδους παγκοσμίως όπως τα τρόφιμα, ο τουρισμός αλλά και βεβαίως τις ασφαλίσεις, αφού μετά από μεγάλες φυσικές καταστροφές ο ασφαλιστικός κλάδος είναι αυτός που σηκώνει το βάρος της ανάκαμψης των οικονομιών και των κοινωνιών.  Είναι βέβαιο ότι οι ασφαλιστικοί και αντασφαλιστικοί όμιλοι θα πρωτοστατήσουν τα επόμενα χρόνια στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.

 

– Για τον κίνδυνο του ανταγωνισμού, έχετε να πείτε κάτι;

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο ανταγωνισμός, εάν διεξάγεται μέσα σε ένα σταθερό και δίκαιο θεσμικό περιβάλλον και κάτω από ίσους όρους δεν αποτελεί κίνδυνο αλλά κινητήρια δύναμη για την επιχειρηματικότητα. Το πρόβλημα ξεκινά εάν το θεσμικό περιβάλλον δεν είναι σταθερό και ο ανταγωνισμός είναι αθέμιτος. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός αποτελεί οικονομική και επιχειρηματική στρέβλωση που καταστρέφει την υγιή επιχειρηματικότητα.

 

– Μπορούμε να αναφερθούμε σε κάποιους επιχειρηματικούς κλάδους που ενέχουν μεγαλύτερους κινδύνους σε σχέση με το οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον στην Ελλάδα

Με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία είναι τραπεζοκεντρική σε μεγάλο βαθμό, η κατάσταση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος καθορίζει και καθορίζεται ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό από τους επιχειρηματικούς κινδύνους.  Η βελτίωση της εικόνας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε συνδυασμό με την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, θα περιορίσει τους επιχειρηματικούς κινδύνους για το σύνολο των επιχειρηματικών κλάδων.

 

– Είναι επαρκώς οι επιχειρήσεις για τέτοιους κινδύνους, ποια τα κενά τους;

Και εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε  για τους επιχειρηματικούς κινδύνους σε κάθε κλάδο ξεχωριστά καθώς υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις των επιχειρηματικών κινδύνων από κλάδο σε κλάδο.  Γενικά πάντως, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα δεν είναι επαρκώς θωρακισμένες και αυτό φάνηκε στην οικονομική κρίση και στις φυσικές καταστροφές. Ο ασφαλιστικός κλάδος έχει πολλές ευκαιρίες για να αξιοποιήσει αυτό το έλλειμμα ασφάλισης και θωράκισης της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα.

 

– Τι θα είχατε να προτείνετε;

Κάθε επιχειρηματικός κλάδος και κάθε επιχείρηση ξεχωριστά οφείλει να γνωρίζει τους επιχειρηματικούς κινδύνους στους οποίους είναι εκτεθειμένη. Η ασφαλιστική αγορά στην Ελλάδα οφείλει να τους προσφέρει τα ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία θα τους βοηθήσουν να περιορίσουν τον επιχειρηματικό κίνδυνο ή εάν πραγματοποιηθεί αυτός να έχουν την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση. Οι Γενικές Ασφαλίσεις κατά κύριο λόγο αποτελούν βασικά εργαλεία περιορισμού των επιχειρηματικών κινδύνων μέσα σε ένα μεταβλητό και επίφοβο περιβάλλον δραστηριότητας.