Άρθρο του Σπύρου Λευθεριώτη, Μέλους ΔΣ ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ, Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Επικούρησης Ασφαλιστών και Προσωπικού Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων
Έφθασε η στιγμή για την μεγάλη ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Είναι χρέος μας απέναντι στους σημερινούς εργαζόμενους και συνταξιούχους αλλά και στις επόμενες γενεές να δοθεί μια μόνιμη και αξιόπιστη λύση. Η λύση πρέπει να δοθεί τώρα ώστε σταδιακά ένα μέρος του συνταξιοδοτικού συστήματος να γίνει κεφαλαιοποιητικό για να καταφέρουν οι σημερινοί εργαζόμενοι να διατηρήσουν οικονομικούς πόρους για την δίκη τους σύνταξη.
Η επιτυχία κατά την δίκη μου άποψη εξαρτάται από τέσσερις σοβαρές παραμέτρους ή ακόμα καλύτερα από τρεις και μια που πρέπει να την δούμε προσεκτικά
- Από την αταλάντευτη πολιτική βούληση που γνωρίζω καλά ότι υπάρχει στη νέα κυβέρνηση και τα ουσιαστικά φορολογικά κίνητρα που πρέπει επιτέλους να δοθούν για όσους αποφασίζουν να καλύψουν μελλοντικές ανάγκες μέσω ασφαλιστηρίων συμβολαίων
- Από την βαθιά γνώση του προβλήματος και την αξιοποίηση των επιστημονικών δεδομένων για τη λύση του, στοιχεία που όχι μόνον υπάρχουν έχουν παρουσιαστεί και ξαναπαρουσιαστεί και μας δείχνουν ότι άλλα περιθώρια χρόνου δεν υπάρχουν. Τα δημογραφικά δεδομένα και τα σημερινά αδιέξοδα πιέζουν για μια ουσιαστική και αποτελεσματική μεταρρύθμιση
- Από τους κατάλληλους ανθρώπους που θα χειριστούν τις δύσκολες λεπτομέρειες του νέου συστήματος και την αντιμετώπιση αναμενόμενων προβλημάτων στην αρχική φάση της εφαρμογής της.
- Από την συμπαράσταση της κοινωνίας ,την αποδοχή του σχεδίου της μεταρρύθμισης από τους πολίτες και το δύσκολο έργο της αλλαγής νοοτροπίας.
Αλλαγή νοοτροπίας για την αξιοποίηση και των τριών πυλώνων
Η τέταρτη αυτή παράμετρος είναι κατά την άποψή μου η σημαντικότερη για την επιτυχία αλλά κυρίως για την εμπέδωση και κοινωνική υποστήριξη μιας μεταρρύθμισης που πρέπει να αντέξει στο χρόνο.
Πως θα επιτευχθεί η μεγάλη αυτή ασφαλιστική μεταρρύθμιση; Πως θα διαμορφωθεί το νέο όραμα στην κοινωνία ; Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το ασφαλιστικό ζήτημα και αυτό που προσφέρει αποτελούν τον καθρέφτη του εκάστοτε κοινωνικού συστήματος και το μέτρο ισορροπίας και πολιτισμού κάθε χώρας. Αντιλήψεις δεκαετιών όμως δεν μπορούν δυστυχώς να αλλάξουν σε μια μέρα.
Η έννοια του κράτους ως εγγυητής των πάντων καθοδήγησε πολλές γενιές στη χώρα μας, η κριτική απέναντι στις ολοφάνερες ανεπάρκειες του δεν σημαίνει ότι τροποποιήθηκαν οι πεποιθήσεις που σχετίζονται με τον ρόλο του ως ο μεγάλος προστάτης εγγυητής. Ακόμα και η δημιουργία ομαδικών συνταξιοδοτικών συμβολαίων στους περισσότερους συνδικαλιστικούς χώρους λόγω αυτών των αντιλήψεων ήταν απαγορευμένη έννοια. Στον ασφαλιστικό κλάδο της χώρας μας, που υπάρχει μεγαλύτερη ασφαλιστική συνείδηση από τους εργαζόμενους, είχαν εδώ και πολλά χρόνια αναπτυχθεί ομαδικά συμβόλαια του προσωπικού (ακόμα κι εδώ όχι στην έκταση που θα έπρεπε). Επίσης, ο ασφαλιστικός, είναι από τους ελάχιστους κλάδους της οικονομίας που μετέτρεψε το επικουρικό ταμείο του σε επαγγελματικό, αυτοδιαχειριζόμενο από τους εργαζόμενους τους εργοδότες και τους συνταξιούχους, το ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ.
Ελπίζω η κυβέρνηση να αξιοποιήσει την θετική εμπειρία της μετατροπής από δημόσιο σε ιδιωτικό χαρακτήρα του επικουρικού μας ταμείου και μάλιστα να λειτουργήσει σαν παράδειγμα και για αλλά ταμεία . Διατηρήθηκε ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του ταμείου και με την συμφωνία που έχει επιτευχθεί με τους εργοδότες και με την σωστή λειτουργία του θα γίνει εφικτός ο στόχος της ανακεφαλαιοποίησης και η δημιουργία ατομικών λογαριασμών στα επόμενα χρόνια. Έχει εξασφαλισθεί ομαλά ο κεφαλαιοποιητικός χαρακτήρας του ταμείου και έχει λειτουργήσει θετικά και η επενδυτική διαχείριση και η εποπτική λειτουργία του. Η μετατροπή του ΕΤΕΑΕΠ του ταμείου επικουρικής ασφάλισης του δημοσίου σε κεφαλαιοποιητικό όπως έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να επηρεάσουν το δικό μας ταμείο που έχει βρει τον δρόμο του προς την ίδια σωστή κατεύθυνση και έχει εξασφαλίσει και τους πόρους προκειμένου να πετύχει τους στόχους του. Ο υποχρεωτικός επίσης χαρακτήρας του εξασφαλίζει όλους όσους εργάζονται στις ασφαλιστικές εταιρείες.
Η επιτυχία της μεταρρύθμισης και η αλλαγή της νοοτροπίας απαιτεί σωστή επίμονη και ουσιαστική ενημέρωση όλων των ασφαλισμένων στα νέα δεδομένα. Η δημιουργία των τριών πυλώνων στην ασφάλιση δίνει ενεργό ρόλο στον ασφαλισμένο. Ο ίδιος πρέπει να αποφασίσει ποια οικονομική θυσία θα κάνει σήμερα για να ενισχύσει το μελλοντικό του βιοτικό επίπεδο. Επίσης και ο δεύτερος πυλώνας των επαγγελματικών ταμείων απαιτεί σωστή ενημέρωση και όχι παθητική στάση. Αυτό σημαίνει ότι η μεταρρύθμιση δεν μπορεί να επιβληθεί όπως με τους προηγούμενους νόμους. Απαιτεί τη συμμετοχή στις αποφάσεις του ίδιου του πολίτη, τόσο για την έκταση της ασφάλισής του όσο πιθανόν και για τον φορέα που θα του την προσφέρει.
Ερωτήματα όπως, τι θα γίνει εάν κλείσει μια ασφαλιστική εταιρεία, θα αναπτυχθούν με στόχο να φοβίσουν και να ακυρώσουν το όραμα της μεταρρύθμισης. Ο καθοριστικός ρόλος της εποπτείας από την Τράπεζα της Ελλάδας και της διαφύλαξης των αποθεμάτων δεν είναι εύκολα κατανοητός και δεν αντιμετωπίζεται με μια απλή ενημερωτική καμπάνια του υπουργείου, απαιτεί μια σύνθετη και επίπονη προσπάθεια.
Τα δίκτυα πωλήσεων πρέπει να γίνουν φορείς επιτυχίας της νέας ασφαλιστικής μεταρρύθμισης
Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω ότι ένας σπουδαίος σύμμαχος στην επιτυχία της μεγάλης αυτής στρατηγικής μεταρρύθμισης μπορεί και πρέπει να είναι τα δίκτυα πωλήσεων των ασφαλιστικών προϊόντων. Ο Έλληνας ασφαλιστικός διαμεσολαβητής είναι καταρτισμένος επαγγελματίας με πιστοποιημένες γνώσεις και μπορεί να φέρει σε πέρας αυτή την μεγάλη αλλαγή επικοινωνώντας με έναν έναν πολίτη. Επίσης θα πρέπει να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος και να γίνει έγκαιρα η παρουσίαση στην Ελλάδα του Πανευρωπαϊκού Προσωπικού Συνταξιοδοτικού Προϊόντος (Pan-European Personal Pension Product − ΡΕΡΡ) από την στιγμή που θα ολοκληρωθεί ο κανονισμός του από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις παραγωγής διανομής και εποπτείας.
Προτείνω να δημιουργηθεί σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος την Αναλογιστική Αρχή και με το Υπουργείο μια νέα πιστοποίηση. Αναφέρομαι σε νέα πιστοποίηση ή προσαρμογή του πιστοποιητικού Δ ( του οποίου δυστυχώς είναι απογοητευτικά χαμηλό το ποσοστό των διαμεσολαβητών που το έχουν εξασφαλίσει )
Το πρόγραμμα θα πρέπει θα δίνει τις αναγκαίες γνώσεις, τους τρόπους προσέγγισης καθώς και τους κανόνες δεοντολογίας. Θα πρέπει να αναπτυχθούν εκτενώς θέματα όπως η σημασία των φορολογικών κινήτρων στον μακροπρόθεσμο οικογενειακό προϋπολογισμό, οι αρχές της επενδυτικής πολιτικής ,οι επενδυτικοί στόχοι και οι κατευθύνσεις, τα όρια διαχείρισης χρηματοοικονομικών και λειτουργικών Κινδύνων καθώς και το εποπτικό πλαίσιο.
Το πρόγραμμα αυτό θα βοηθήσει τους διαμεσολαβητές στην εφαρμογή των αλλαγών με συναίσθηση του οράματος της μεταρρύθμισης, την εξασφάλιση της συμμετοχής του πολίτη, τη διαχείριση του δύσκολου έργου της συναισθηματικής διάστασης των αρνήσεων καθώς και την ανάλυση του ρόλου της εποπτικής αρχής ως στοιχείου διασφάλισης των χρημάτων του ασφαλιζόμενου.
Εάν αξιοποιηθεί σωστά και με ορθή καθοδήγηση η μεγάλη δύναμη των δικτύων η μεταρρύθμιση όχι μόνο θα πετύχει αλλά θα αποτελέσει και ένα μεγάλο βήμα για την ισορροπία της οικονομίας, ενώ παράλληλα η ασφαλιστική αγορά θα γίνει, όπως σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, ο μεγάλος θεσμικός επενδυτής της οικονομίας με μακροπρόθεσμο και υγιή προσανατολισμό.
Προτείνω να αξιοποιήσουμε σωστά τους επαγγελματίες ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές. Να τους δώσουμε τα όπλα που χρειάζονται, να τους κάνουμε συμμέτοχους στο όραμα και να τους δείξουμε εμπιστοσύνη.
Φυσικά θα πρέπει να δημιουργηθούν και από τις ασφαλιστικές εταιρείες νέα ασφαλιστικά συνταξιοδοτικά προγράμματα που θα απευθύνονται και σε όσους έχουν χαμηλούς μισθούς. Ο τρίτος πυλώνας είναι συμπληρωματικός των άλλων δυο πυλώνων και πρέπει να μπορούν να ενταχθούν όλοι οι ασφαλισμένοι. Οφείλουν οι ασφαλιστικές εταιρείες να δημιουργήσουν προϊόντα όπου τα ασφάλιστρα θα ξεκινούν χαμηλά περίπου στο 6% του εισοδήματος ακόμα και της βασικής μισθοδοσίας . Έτσι ώστε να μπορεί κάποιος να δημιουργήσει μια δεύτερη σύνταξη σαν την επικουρική όπου τα ασφάλιστρα του ίδιου και του εργοδότη του αθροίζουν περίπου αυτό το ποσοστό.
Οι επαγγελματίες ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές αξίζουν τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη όλων μας
Η παρέμβαση μου αυτή δεν έχει στόχο μια θεωρητική προσέγγιση του νέου ασφαλιστικού αλλά την επισήμανση ότι η υλοποίηση του σχεδίου θα κριθεί από τον τρόπο που αυτό θα περάσει στην κοινωνία.
- Το προτείνω γιατί έχω γνωρίσει τη δύναμη των δικτύων με την πολύχρονη παρουσία μου στην αγορά αλλά και
ως γενικός διευθυντής της Εθνικής Ασφαλιστικής, που είχα την ευθύνη των δικτύων και έζησα τη δυνατότητα ανταπόκρισης που διαθέτουν.
- Το προτείνω γιατί έχω γνωρίσει την αγωνία των πολιτών και τις συνέπειες από το κλείσιμο ασφαλιστικών εταιρειών, τις ανησυχίες τους τους φόβους αλλά και την άγνοιά τους σχετικά με τα ζητήματα αυτά. Ως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Επικουρικού τροχαίων ατυχημάτων της χώρας μας για αρκετά χρόνια και την εμπειρία από την ανάκληση αδειών αρκετών ασφαλιστικών εταιρειών, είχα τη δυνατότητα να κάνω αυτές τις διαπιστώσεις και να προσπαθήσω να βελτιώσω αυτή την κατάσταση.
- Το προτείνω γιατί έχω παρακολουθήσει πολύ στενά τα αξιόλογα και κοστοβόρα προγράμματα εκπαίδευσης των δικτύων αλλά και τις πιστοποιήσεις που απαιτούνται από την Τράπεζα της Ελλάδος μέσα από τη θέση του υπευθύνου διοίκησης του Ελληνικού Ινστιτούτου Ασφαλιστικών Σπουδών
- Τέλος το προτείνω γιατί βλέπω ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του επαγγελματικού επικουρικού ταμείου που έχουμε δημιουργήσει στον ασφαλιστικό κλάδο (ΝΠΙΔ ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ) ότι ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουμε ένα βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα είναι η ευθύνη όλων των εμπλεκομένων, η μακροπρόθεσμη συνέπεια στις επενδύσεις και η αξιοποίηση όλων των επιστημονικών εργαλείων για τον έλεγχο και την σωστή πρόβλεψη των οικονομικών εξελίξεων.
Δεν αρκεί να νομοθετήσεις ένα νέο πολύ καλό σύστημα πρέπει και να το αξιοποιήσει σωστά ο τελικός αποδέκτης. Στην αγορά λέμε: δεν αρκεί να δημιουργήσεις ένα καλό προϊόν για να πετύχεις αλλά πρέπει να έχεις και τον τρόπο να φθάσει γρήγορα και αποτελεσματικά στον πελάτη.
Ιδιαιτέρως, μάλιστα, αν αυτό που του προσφέρεις ως μεταρρύθμιση δεν έχει άμεσα αποτελέσματα, αλλά τα οφέλη θα φανούν μετά από 10 ή και 20 χρόνια. Σε αυτή την περίπτωση, για να πετύχεις, χρειάζεσαι αυτούς που έχουν μάθει να υποστηρίζουν μακροπρόθεσμα προϊόντα.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια αποτυχίας του στόχου μιας αξιόπιστης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης και πρέπει να συνεργαστούμε αποτελεσματικά με αυτούς που ξέρουν να πετυχαίνουν καθημερινά τους στόχους τους.
