Νέο επενδυτικό τοπίο για τους ασφαλιστικούς οργανισμούς

Ασφυκτιούν επενδυτικά οι ασφαλιστικές εταιρείες και αναζητούν διέξοδο με συμμετοχή στα μεγάλα έργα

του Νίκου Κωτσικόπουλου

Με την αξία του ενεργητικού τους να αυξάνεται εκ νέου στο τέλος του πρώτου τριμήνου, ξεπερνώντας τα 20 δισ. ευρώ, οι ελληνικές ασφαλιστικές εταιρείες δίνουν επενδυτικά την εικόνα ενός «γίγαντα», και όχι άδικα.

Από την άλλη πλευρά, με όλα αυτά τα διαθέσιμα περίπου «παρκαρισμένα» σε ομόλογα με αρνητικά πραγματικά επιτόκια και καταθέσεις, ο «γίγαντας» μοιάζει «κοιμώμενος» και πάντως όχι με ευθύνη των διοικήσεων του κλάδου, όπως υποδηλώνουν οι ευγενείς, πλην σημαντικές, επισημάνσεις τους.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες, εκ φύσεως συντηρητικές σε τοποθετήσεις κι επενδύσεις, καθώς έχουν επίγνωση των αναγκών και του ρόλου τους, καταπιέζονται όμως περαιτέρω από το ασφυκτικό θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στην ΕΕ, το οποίο, ενώ πρόκειται να αλλάξει, δεν φαίνεται ότι μπορεί να αλλάξει προς τη σωστή κατεύθυνση. Ιδεατή θα ήταν μια χαλάρωση, αλλά οι οιωνοί δεν δείχνουν αυτό…

Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο αν ληφθεί υπόψη το κλίμα που επικρατεί στις διεθνείς αγορές και στην Ελλάδα. Διαφαίνεται ότι άλλη μία ευνοϊκή επενδυτική περίοδος κινδυνεύει να χαθεί και μετά την πάροδό της το ρίσκο θα αυξηθεί, μην επιτρέποντας αισιοδοξία για μεγέθυνση των αποδόσεων.

Ήδη οι μεγάλες διεθνείς αγορές μετοχών βρίσκονται στα υψηλά τους ή καταγράφουν ρεκόρ, ωθούμενες από την ισχυρή στήριξη των Κεντρικών Τραπεζών, οι οποίες παρέχουν ρευστότητα και διατηρούν σε μηδενικά επίπεδα τα επιτόκια.

Την ίδια στιγμή, τα προγράμματα αγοράς ομολόγων έχουν αυξήσει τις τιμές των ομολόγων κατακρημνίζοντας τις αποδόσεις, εκεί ακριβώς που τοποθετούν το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων τους οι ασφαλιστικές εταιρείες.

Πώς επενδύουν τα κεφάλαιά τους οι ασφαλιστικές εταιρείες

· Το 60,8% του ενεργητικού των ελληνικών ασφαλιστικών εταιρειών είναι τοποθετημένο σε ομόλογα. Συνολικά, 12,24 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 7 δισ. ευρώ σε χρεωστικούς τίτλους εξωτερικού και τα υπόλοιπα σε ελληνικούς. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν συνολικά 1,53 δισ. ευρώ καταθέσεων (ή ποσοστό 7,6% του ενεργητικού τους). Το μεγαλύτερο μέρος (928 εκατ. ευρώ) είναι καταθέσεις στην Ελλάδα. Η συντηρητική προσέγγιση παραμένει ξεκάθαρη και στις τοποθετήσεις σε αμοιβαία κεφάλαια και μετοχές. Στα αμοιβαία, οι μεγαλύτερες τοποθετήσεις είναι σε τίτλους σταθερού εισοδήματος.

· Στο τελευταίο τρίμηνο, οι ασφαλιστικές εταιρείες έκαναν μια προσπάθεια, αλλά είναι σαφές ότι δεν έχουν πολλά περιθώρια: Αύξησαν οριακά τις τοποθετήσεις τους σε αμοιβαία κεφάλαια τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα και αυξήθηκε επίσης οριακά η αξία των επενδύσεών τους σε μετοχές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αλλά τα ποσά είναι μικρά.

· Σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, η αξία των συνολικών τοποθετήσεων σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων αυξήθηκε σε 3,469 δισ. ευρώ, έναντι 3,175 δισ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, και το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού αυξήθηκε στο 17,2%, έναντι 15,9% το προηγούμενο τρίμηνο. «Η αύξηση της αξίας των τοποθετήσεων οφείλεται κυρίως σε καθαρές αγορές μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων εξωτερικού».

· Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων σε μετοχές και λοιπά μέσα κυριότητας αυξήθηκε σε 702 εκατ. ευρώ, έναντι 650 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, «εξέλιξη που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών των μετοχών εσωτερικού», σύμφωνα με την ΤτΕ. Το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού διαμορφώθηκε στο 3,5%, έναντι 3,3% το προηγούμενο τρίμηνο. Στο δίλημμα που αντιμετωπίζουν για το πού μπορούν να επενδύσουν οι ελληνικές ασφαλιστικές εταιρείες και οι ευρωπαϊκές ασφαλώς έρχονται να προστεθούν οι διαφαινόμενες πληθωριστικές προσδοκίες, τις οποίες αναζωπύρωσαν τα προβλήματα στις αγορές πρώτων υλών και στην εφοδιαστική αλυσίδα. Θα κοπάσουν οι πιέσεις αυτές ή θα αποτελέσουν πρόβλημα;

· Σε αυτό το κλίμα, η συνολική αξία του ενεργητικού των ασφαλιστικών επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 0,8% και διαμορφώθηκε σε 20,131 δισ. ευρώ τον Μάρτιο του 2021, έναντι 19,979 δισ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο. Οι ασφαλιστικές τεχνικές προβλέψεις μειώθηκαν κατά 123 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 14,764 δισ. ευρώ, έναντι 14,887 δισ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο.

Από τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος προκύπτει ακόμα ότι οσυνολικές καταθέσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 123 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 1.537 εκατ. ευρώ στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2021. Οι καταθέσεις στα πιστωτικά ιδρύματα του εσωτερικού παρουσίασαν μικρή αύξηση, κατά 3 εκατ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις στα πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού αυξήθηκαν κατά 120 εκατ. ευρώ. Το ποσοστό των καταθέσεων επί του συνολικού ενεργητικού αυξήθηκε στο 7,6% το πρώτο τρίμηνο του 2021, από 7,1% κατά το προηγούμενο τρίμηνο.

· Είναι σαφές ότι ποσοστό μεγαλύτερο από 70% του ενεργητικού των ασφαλιστικών εταιρειών είναι τοποθετημένο σε ομόλογα ή σε καταθέσεις, χωρίς να υπολογίζονται οι τοποθετήσεις σε ομόλογα μέσω των αμοιβαίων, οπότε υπολογίζεται ότι σε καταθέσεις και ομόλογα είναι τοποθετημένο ποσοστό μεγαλύτερο του 80% του ενεργητικών των ασφαλιστικών εταιρειών. Και αυτά παρά το γεγονός ότι η αξία των συνολικών τοποθετήσεων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε χρεωστικούς τίτλους μειώθηκε σε 12,246 δισ. ευρώ στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2021, έναντι 12,555 δισ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο. Εξέλιξη που οφείλεται κυρίως σε διαφορές αποτίμησης, αλλά και σε ρευστοποιήσεις τίτλων εξωτερικού. Το ποσοστό των χρεωστικών τίτλων επί του συνολικού ενεργητικού μειώθηκε στο 60,8% από 62,8% το προηγούμενο τρίμηνο. Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων αυξήθηκε σε 3.469 εκατ. ευρώ, έναντι 3.175 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο και το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού αυξήθηκε στο 17,2%, έναντι 15,9% το προηγούμενο τρίμηνο. Η αύξηση της αξίας των τοποθετήσεων οφείλεται κυρίως σε καθαρές αγορές μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων εξωτερικού.

Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου: Οι ασφαλιστικές στα μεγάλα έργα

Αν οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν μπορούν να επενδύσουν κεφάλαια σε μετοχές, τι εναλλακτικές λύσεις έχουν;

Από την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος υπάρχει ήδη πρόταση, με αναπτυξιακή κατεύθυνση, που θα ενισχύσει την ανάπτυξη και την απασχόληση στη χώρα, αλλά θα δώσει την ευκαιρία και στις εταιρείες να συμμετέχουν σε επενδύσεις.

Μάλιστα ο πρόεδρος της Ένωσης, κ. Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, έχει ήδη αναφερθεί στο θέμα δημοσίως. Όπως έχει εξηγήσει, οι επενδύσεις της ασφαλιστικής αγοράς υπόκεινται στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο Solvency II υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής αρχής EIOPA και τοπικά της Τραπέζης της Ελλάδος.

· «Μέρος των κεφαλαίων αυτών μπορεί να κατευθυνθεί σε μακροχρόνιες επενδύσεις που ενδιαφέρουν την κυβέρνηση» υποστηρίζει. Για παράδειγμα, οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν να συμβάλουν στις «πράσινες επενδύσεις και επενδύσεις σε υποδομές και μεγάλα έργα» αναφέρει ο κ. Σαρρηγεωργίου.

Και εξηγεί ότι πρόκειται για έργα «που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την πολυπόθητη ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Όμως για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία με την Πολιτεία, για να βρούμε τους κατάλληλους τρόπους, πάντα με βάση όσα επιτρέπονται από το αυστηρό θεσμικό πλαίσιο του κλάδου. Ως Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, έχουμε απευθύνει σχετική πρόσκληση στην κυβέρνηση για διάλογο και αναμένουμε να κληθούμε για συζήτηση».

Παρέμβαση με προτάσεις θεσμικών επενδυτών και στην Ευρώπη

Προτάσεις για τη βελτίωση του Solvency II έχουν γίνει και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πριν λίγες ημέρες, η Insurance Europe και η Invest Europe, συλλογικά όργανα των Ευρωπαίων θεσμικών, κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να άρει τα εμπόδια που υπονομεύουν την ικανότητα των ασφαλιστικών να επενδύουν μακροπρόθεσμα στις μετοχές.

Στο κείμενό τους οι Ευρωπαίοι ασφαλιστές αναφέρουν ότι αν και η Solvency II, σε γενικές γραμμές, έχει λειτουργήσει καλά, έχει επίσης δημιουργήσει μη απαραίτητα κόστη και εμπόδια, ειδικά σε σχέση με την ικανότητα των ασφαλιστικών να προσφέρουν μακροπρόθεσμα προϊόντα και να επενδύουν σε μακροπρόθεσμα στοιχεία ενεργητικού, που μπορούν να στηρίξουν τους στόχους της ΕΕ για οικονομική ανάκαμψη, αειφόρο ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τονίζουν ότι είναι απαραίτητη η επανεξέταση της οδηγίας Solvency II να επιφέρει βελτιώσεις που θα επιτρέψουν στις ασφαλιστικές –οι οποίες είναι θεσμικοί επενδυτές με κρίσιμη θέση στην οικονομία– να προχωρήσουν σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις και να συνεισφέρουν με όλες τους τις δυνάμεις στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ, όπως αυτοί περιγράφονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την Ένωση των Αγορών Κεφαλαίου.

Σύμφωνα με τα συλλογικά ευρωπαϊκά όργανα των θεσμικών, πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις με τους εξής στόχους:

Πρώτον, να απελευθερωθεί η ικανότητα των ασφαλιστικών για ανάληψη κινδύνων μέσω ενδεδειγμένων μειώσεων στα περιθώρια κινδύνων και βελτιώσεις προσαρμογών στη μεταβλητότητα των τιμών.

Δεύτερον, να αποφευχθούν μη απαραίτητες και υπέρμετρες αυξήσεις στις κεφαλαιακές απαιτήσεις.

Τρίτον, να επιτευχθεί καλύτερη μεταχείριση των επενδύσεων σε μετοχές. Η κοινή θέση εστιάζει στο πώς η μεταχείριση των μετοχών στη Solvency II μπορεί να βελτιωθεί με την αλλαγή των κριτηρίων για τη μακροπρόθεσμη διακράτηση μετοχών ώστε να λειτουργεί καλύτερα στην πράξη. Οι προτεινόμενες αλλαγές θα αποτυπώνουν καλύτερα το πώς οι ασφαλιστικές «τακτοποιούν» και διαχειρίζονται τα μακροπρόθεσμα χαρτοφυλάκιά τους.

*από το περιοδικό Insurance World