Οι Επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στον Τουρισμό

Βροχοπτώσεις

Σε μία πρώτη ανάλυση, οι μεταβολές της βροχόπτωσης για το αισιόδοξο κλιματικό σενάριο είναι σχετικά περιορισμένες και αφορούν μέρος της ελληνικής επικράτειας, πλην όμως είναι σημαντικές για τα δυσμενέστερα κλιματικά σενάρια, με μείωση της βροχόπτωσης σε όλη την επικράτεια.

Ακραίες κλιματικές συνθήκες

Μεταβολή του αριθμού των θερμών ημερών (Τmax > 30°C)

Ημεταβολή του αριθμού των θερμών ημερών επηρεάζει άμεσα τον θερινό τουρισμό, αν και σύμφωνα με τα επιλεγέντα κλιματικά σενάρια δεν επιφέρουν ιδιαίτερα δυσμενή αποτελέσματα για το σύνολο της επικράτειας. Οι περιοχές που φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο είναι η Χαλκιδική, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Κρήτη και μεγάλα νησιά της Δωδεκανήσου.

Μεταβολή των βαθμοημερών ψύξης

Οι βαθμοημέρες ψύξης είναι ένας δείκτης που σχετίζεται άμεσα με την κατανάλωση ενέργειας που απαιτείται για τον κλιματισμό των κτηρίων, ώστε να διασφαλιστούν οι απαιτούμενες συνθήκες θερμικής άνεσης των τουριστών τους θερινούς μήνες. Βάσει των σεναρίων που εφαρμόστηκαν, μεγαλύτερες τιμές παρουσιάζουν τα παράλια του Κορινθιακού Κόλπου, του Νότιου Ευβοϊκού, ο Αργοσαρωνικός, και τα ανατολικά παράλια των μεγάλων νησιών των Δωδεκανήσων. Στο πιο δυσμενές σενάριο, παρατηρείται μια τάση προς αύξηση των τιμών στα ανατολικά παράλια ολόκληρης της επικράτειας και αντίστοιχη αύξηση, αν και μικρότερη, στα δυτικά παράλια και στα νησιά του Ιονίου.

Μεταβολή του αριθμού των τροπικών νυχτών

Οδείκτης του αριθμού των τροπικών νυχτών καταγράφει τον αριθμό των νυκτών κατά τις οποίες η ελάχιστη θερμοκρασία του αέρα είναι πάνω από 20 βαθμούς Κελσίου. Ως εκ τούτου αποτελεί παράγοντα άμεσα συνδεδεμένο με τον δείκτη των θερμών ημερών. Οι τροπικές νύχτες σχετίζονται επίσης με τη θερμική δυσφορία των ανθρώπων, κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε πρώτη ανάλυση επηρεάζονται άμεσα τα δυτικά παράλια της χώρας, τα Ιόνια Νησιά, η Δυτική κυρίως Πελοπόννησος και η Κεντρική Μακεδονία. Στο δυσμενέστερο σενάριο εκτός από αυτές τις περιοχές όπου το φαινόμενο εντείνεται, προστίθενται και μέρος της Κρήτης, τα παράλια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, όπως και τα παράλια του Νότιου Ευβοϊκού μέχρι την ενδοχώρα της Εύβοιας και της Ανατολικής Στερεάς και ένα τμήμα της Ανατολικής Πελοποννήσου.

Μεταβολή του αριθμού καυσωνικών επεισοδίων

Τα καυσωνικά επεισόδια χαρακτηρίζονται κυρίως από πολύ υψηλές θερμοκρασίες, απουσία ανέμων και διαρκούν συνήθως τρεις συνεχόμενες ημέρες. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων χαρακτηριστική είναι η θερμική δυσφορία κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας και η δυσκολία στην πραγματοποίηση δραστηριοτήτων (επισκεπτών και εργαζομένων στον τομέα του τουρισμού) στο εξωτερικό περιβάλλον. Βάσει των παραπάνω και συνδυαστικά με όλους τους παραπάνω δείκτες που σχετίζονται με τη θερμοκρασία και τη δυσφορία, προκύπτει η σπουδαιότητα εξέτασης του δείκτη και η σχέση του με τον τουρισμό.

H μεταβολή είναι μεγαλύτερη για τα ενδιάμεσα και δυσμενή σενάρια, ενώ στην περίπτωση του δυσμενέστερου σεναρίου δεν εντοπίζεται περιοχή η οποία να μην ανήκει στην υψηλότερη κατηγορία της κλίμακας μέτρησης του δείκτη.

3. Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις παράκτιες τουριστικές περιοχές.

Στο πλαίσιο της μελέτης, εξετάστηκαν οι προαναφερόμενοι δείκτες, σε βάθος 20ετίας και 40ετίας για τα τρία προαναφερόμενα σενάρια, ιδίως για τους κύριους προορισμούς προσέλκυσης του τουρισμού (εκτός των αστικών κέντρων) τους παράκτιους που προσελκύουν ούτως ή άλλως ένα συντριπτικό ποσοστό τουριστών στη χώρα μας. Οι παράκτιες τουριστικές περιοχές διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες με βάση κυρίως το είδος και την ένταση της τουριστικής ανάπτυξης (π.χ. μαζικός τουρισμός, αναγνωρισιμότητα και ανταγωνιστικότητα τουριστικού προορισμού, συγκέντρωση καταλυμάτων και επισκεπτών, κ.ά.) σύμφωνα με την προσέγγιση της διάκρισης στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό (2013). Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι ιδιαίτερα αναπτυγμένες περιοχές, η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τις αναπτυγμένες περιοχές και η τρίτη τις αναπτυσσόμενες. Η γεωγραφική τους θέση αποτυπώνεται στους Χάρτες 2-4.

Περιοχές έντονης τουριστικής ανάπτυξης και δείκτες κλιματικής αλλαγής

Με βάση την εξέταση της μέσης κατάστασης καθώς και των κλιματικών δεικτών σε σχέση με τα σενάρια σε ορίζοντα 20ετίας και 40ετίας (2026-2045 και 2046-2065) προκύπτει ότι:

1. Οι μεταβολές της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου σταδιακά αυξάνονται για τους υπό μελέτη χρονικούς ορίζοντες και παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες τιμές που υπερβαίνουν τους 2,5 ^οC για το σύνολο σχεδόν των περιοχών για το δυσμενές σενάριο τη χρονική περίοδο 2046-2065.
2. Οι μεταβολές της βροχόπτωσης είναι σημαντικές για το ενδιάμεσο σενάριο και ιδιαίτερα επιβαρυντικές για το δυσμενές σενάριο καθώς σχετίζονται με μείωση σε ποσοστό που ξεπερνά το 20% για την περίοδο 2046-2065.
3. Τα πρότυπα των μεταβολών των βαθμοημερών ψύξης ακολουθούν αυτά της θερμοκρασίας και παρουσιάζουν σταδιακή αύξηση.
4. Οι μεταβολές για τις θερμές ημέρες και τροπικές νύχτες παρουσιάζουν παρόμοια εξέλιξη όπου ο αριθμός τους αυξάνεται ανά σενάριο και για μεγαλύτερους χρονικούς ορίζοντες εκτίμησης για το σύνολο των περιοχών ελέγχου.
5. Οι μεταβολές του αριθμού των καυσωνικών επεισοδίων παρουσιάζουν αύξηση σε όλες τις περιοχές ελέγχου και για όλα τα σενάρια με ιδιαίτερα υψηλές τιμές για ορισμένες τουριστικές περιοχές.

Αναπτυγμένες τουριστικές περιοχές και δείκτες κλιματικής αλλαγής

Ως προς τις αναπτυγμένες τουριστικές περιοχές, σε σχέση με τα τρία σενάρια σε ορίζοντα 20ετίας και 40ετίας τα κύρια αποτελέσματα συνοπτικά είναι τα εξής:

1. Η μεταβολή της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου παρουσιάζει τις μεγαλύτερες τιμές για ορεινές περιοχές στη Θεσσαλία και Δυτική Πελοπόννησο, όπου υπερβαίνει τους 3 °C για το δυσμενές σενάριο την περίοδο 2046-2065.
2. Η βροχόπτωση παρουσιάζει μεικτή συμπεριφορά ανά σενάριο με μειώσεις στα ενδιάμεσα και δυσμενή σενάρια και μεγαλύτερες μεταβολές σε κάποιες περιοχές στην Κεντρική Θεσσαλία και στην Κρήτη.
3. Οι μεταβολές των τροπικών νυχτών παρουσιάζουν υψηλές τιμές σε περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, ενώ οι αντίστοιχες μεταβολές των θερμών ημερών παρουσιάζουν τις υψηλότερες τιμές στην ανατολική νησιωτική χώρα και στην Κρήτη.
4. Υψηλότερες τιμές των βαθμοημερών ψύξης εντοπίζονται σε κάποιες περιοχές στα Δωδεκάνησα, Κυκλάδες και Αργολίδα, καθώς και σε περιοχές της Αττικής (Σαρωνικός).
5. Ο αριθμός των καυσωνικών επεισοδίων αυξάνεται σημαντικά σε περιοχές της Κρήτης.

Αναπτυσσόμενες τουριστικές περιοχές και δείκτες κλιματικής αλλαγής

Σχετικά με τις αναπτυσσόμενες παράκτιες τουριστικές περιοχές τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

1. Οι μεταβολές της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου για το δυσμενές σενάριο την περίοδο 2046-2065 υπερβαίνει τους 2,5 °C για πάνω από το 50% των περιοχών που εξετάστηκαν.
2. Η βροχόπτωση παρουσιάζει μεικτή συμπεριφορά σε συμφωνία με την ανάλυση για το σύνολο της Ελλάδας με μεγαλύτερες μειώσεις σε περιοχές της Κρήτης.
3. Οι μεταβολές για τις θερμές ημέρες παρουσιάζουν τις υψηλότερες τιμές σε νησιά του Κεντρικού Αιγαίου Πελάγους ενώ και τροπικές νύχτες για περιοχές στο Βόρειο Ιόνιο.
4. H αύξηση των βαθμοημερών ψύξης, ως αποτέλεσμα της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας, παρατηρείται σε όλες τις περιοχές και για όλα τα σενάρια συγκεντρώσεων.
5. Ο αριθμός των καυσωνικών επεισοδίων παρουσιάζει τις μεγαλύτερες αυξήσεις για περιοχές της Κρήτης και της Θεσσαλίας.

4. Προτάσεις δράσεων προσαρμογής του τουρισμού στην κλιματική αλλαγή

Ηεπιλογή των μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή προϋποθέτει την κατανόηση της σχέσης του τουρισμού με τις επιπτώσεις στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στη δυναμική ανάπτυξης κάθε τουριστικής περιοχής της χώρας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά η ενδεχόμενη συσσώρευση επιπτώσεων διαχρονικά, κατά τις διάφορες φάσεις των εξεταζόμενων σεναρίων. Βασικοί παράγοντες εξέτασης των ενδεικνυόμενων μέτρων είναι ο βαθμός που επηρεάζεται κάθε περιοχή από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής συνολικά και δευτερευόντως βάσει της κατηγορίας που ανήκει, όπως παρουσιάζεται στην παρούσα μελέτη (περιοχές έντονης τουριστικής ανάπτυξης, αναπτυγμένες περιοχές, αναπτυσσόμενες περιοχές).

Τα γενικά μέτρα προσαρμογής του τουρισμού στην κλιματική αλλαγή οργανώνονται σε 6 βασικούς άξονες δράσης:

Περισσότερα στο dianeosis.org