Αλ. Κώτσαλος: Το κράτος σε ρόλο ιδιωτικής ασφαλιστικής

της Ελενας Ερμείδου

Ναι πολύ καλά διαβάσατε, ο τίτλος γράφει “Το Κράτος σε ρόλο ιδιωτικής ασφαλιστικής και ο υπότιτλο ‘αποζημιώσεις για ζημιές μετά από 15 χρόνια’, μετά από προσφυγή δικαιούχου στο Συνήγορο του Πολίτη και δικαστικές αγωγές.

Η ερώτηση που προκύπτει είναι ποια ασφαλιστική έκανε 15 χρόνια να αποζημιώσει;. Η απάντηση είναι η ασφαλιστική «το Κράτος».  Η ασφαλιστική «το Κράτος» έκανε 15 χρόνια να καταβάλει το ποσό της αρωγής από το κράτος, το οποίο του είχε επιδικαστεί, λόγω ολοσχερούς ζημιάς από φυσικές καταστροφές που είχε υποστεί το Ιούνιο του 2002 επιχείρηση στο Νέο Φάληρο. Οι επιχειρήσεις της περιοχής του Νέου Φαλήρου λόγω υπερχείλισης του Κηφισού κλήθηκαν να λάβουν μία ελάχιστη αποζημίωση σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις ωστόσο ο χρόνος παρήλθε χωρίς να καταβληθεί το υπόλοιπο ποσό της αρωγής. Οι επαγγελματίες επέλεξαν την δικαστική οδό  με αποφάσεις (2004), οι οποίες κατέστησαν αμετάκλητες το έτος 2014, δηλαδή 12 χρόνια μετά την καταστροφή.

Πολυάριθμες είναι οι περιπτώσεις που οι δικαιούχοι καταφεύγουν στη Δικαιοσύνη προκειμένου να τους αποδοθούν τα ποσά που δικαιούνται ως αποζημίωση από το κράτος, ενώ δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο αφού η Δικαιοσύνη επιδικάσει το ποσό της αποζημίωσης στο δικαιούχο, το ποσό αυτό να καθυστερεί να αποδοθεί, αυτή τη φορά για διαδικαστικούς, γραφειοκρατικούς ή λόγους αναρμοδιότητας των εμπλεκομένων φορέων τονίζει ο Αλέξης Κώτσαλος Προϊστάμενος του Τομέα Ασφαλίσεων Μεταφορών, Σκαφών και μεμονωμένων ασφαλίσεων Κλοπής & Εμπιστοσύνης της Εθνικής Ασφαλιστικής.

Νομοσχέδιο φυσικών καταστροφών: Καμία αναφορά για το χρόνο καταβολής αποζημίωσης

Και ερχόμαστε τώρα στο νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών που είχε κατατεθεί προς διαβούλευση. Αποτελεί ένα υβριδικό νομοθετικό χάρτη δικαιοδοσιών, διαδικασιών και με την ίδρυση της Εθνικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής και του Ταμείου Αρωγής, ωστόσο δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με το χρόνο καταβολής αποζημιώσεων ή το ύψος αυτών πλην αυτού της πρώτης αρωγής που ως αναφέρεται δεν δύναται να υπερβαίνει το μέσο μηνιαίο εισόδημα του οικονομικού έτους που προηγήθηκε της θεομηνίας ή άλλης φυσικής καταστροφής της περιφερειακής ενότητας της περιοχής που έχει πληγεί. Όλες οι υπόλοιπες αποζημιώσεις αποφασίζονται μετά την καταστροφή από το Υπουργείο Οικονομικών και εξαρτώνται προφανώς από τα Δημόσια Οικονομικά παρατηρεί ο κ. Κώτσαλος.

Αγνοείται η τρίτη πηγή χρηματοδότησης

Υπάρχουν τρεις πηγές κεφαλαίων αποκατάστασης μετά από μία φυσική καταστροφή: To κράτος Δικαίου το οποίο μπορεί να χρησιμοποιεί κονδύλια της ΕΕ ή δικά του από τον προϋπολογισμό, οι διεθνείς οργανισμοί, δωρητές και ιδιώτες, η ιδιωτική ασφαλιστική αγορά που έχει αντικείμενο τον διαμοιρασμό των κινδύνων και την αποκατάσταση ζημιών. Το νομοσχέδιο που τέθηκε προς διαβούλευση αγνοεί την 3η πηγή Χρηματοδότησης  που είναι η Ιδιωτική Ασφάλιση. Δεν έκανε καμία πρόβλεψη για την ιδιωτική Ασφάλιση που είναι κατεξοχήν αρμόδια για την αποκατάσταση των ζημιών και που δύναται να συμβάλλει στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονοµικών απορροφώντας τους οικονομικούς κραδασμούς της κλιματικής αλλαγής . Δεν δίνει κανένα κίνητρο στους πολίτες προκειμένου να ασφαλίσουν την περιουσία τους.

Αντικίνητρο για τις επιχειρήσεις 

Το χειρότερο από όλα όμως είναι ότι έρχεται με τις προβλέψεις του το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο να αποτελέσει αντικίνητρο σε μια επιχείρηση στο να έχει συνάψει ιδιωτική ασφάλιση.Το αντικίνητρο προκύπτει από το συνδυασμό των Άρθρων 5 («Επιχορήγηση ασφαλισμένων επιχειρήσεων» και Άρθρο 2 «Επιχορήγηση επιχειρήσεων». Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «για τις επιχειρήσεις , οι οποίες έχουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο, θα δικαιούνται αποζημίωσης τηρουμένων των λοιπών προϋποθέσεων, για το ποσό της ζημίας το οποίο δεν καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο» ενώ η επιχορήγηση θα είναι «αφορολόγητη, ακατάσχετη και ανεκχώρητη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη στη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα».

Δηλαδή σε ένα υποθετικό αλλά πολύ διαδεδομένο σενάριο ίσως το συχνότερο, μια επιχείρηση η οποία χρωστάει σε Τραπεζικά Ιδρύματα ή το Δημόσιο θα αποφεύγει να ασφαλιστεί ή θα υπασφαλίζεται σκόπιμα καθώς θα είναι προτιμότερο για αυτή μετά από μια καταστροφή να λαμβάνει ακατάσχετη αποζημίωση από το κράτος καθώς το ασφάλισμα από μια ασφαλιστική εταιρία θα μπορεί να το διεκδικήσει ο δανειστής σε αντίθεση με την κρατική αρωγή. Με αυτό τον τρόπο όμως, με  την παρότρυνση του κράτους θα επιβαρύνονται όλοι οι υπόλοιποι ασφαλισμένοι από την ανορθολογική αυτή οικονομική συμπεριφορά λόγω ελλιπούς διαμοιρασμού του κινδύνου δηλαδή αυξημένου ύψους ασφαλίστρων και του αυξημένου κόστους αποκατάστασης των ζημιών.

Τα παραπάνω έχουν να κάνουν και με τους πόρους του κράτους. Με το Νομοσχέδιο αυτό το κράτος αναλαμβάνει μια υποχρέωση η οποία μπορεί να αποτελέσει δημοσιονομική βόμβα. Δίνοντας αντικίνητρα στο ασφαλιστικό κοινό για να ασφαλιστούν, αυξάνει χωρίς να το έχει καταλάβει ο νομοθέτης το κόστος των αιτούμενων αποζημιώσεων από το κράτος. Λιγότεροι ασφαλισμένοι σε μια περιοχή σημαίνει περισσότερες αποζημιώσεις από το κράτος δηλαδή δημοσιονομικό κενό. Επίσης χάνει φόρους από τη μαζική διανομή του ασφαλιστικού προϊόντος και επενδύσεις καθώς οι ασφαλιστικές εταιρίες είναι οι μεγαλύτεροι θεσμικοί επενδυτές, ενώ η όποια αποκατάσταση δεν εμπλέκει εισερχόμενα κεφάλαια του εξωτερικού όπως συμβαίνει με την Ιδιωτική ασφαλιστική αγορά που ο κίνδυνος και οι ζημιές διαμοιράζονται σε αντασφαλιστικές εταιρίες.

Εσφαλμένες εντυπώσεις για την ιδιωτική ασφάλιση

Το κυριότερο είναι ότι θα δημιουργήσει μια εσφαλμένη εντύπωση στους πολίτες ότι το κράτος λειτουργεί ως ασφαλιστική εταιρία που θα καλύψει τις επιχειρήσεις για οποιαδήποτε φυσική καταστροφή. Αυτό είναι τελείως παραπλανητικό. Μάλιστα κάνοντας αναφορά ότι «για τις επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο, η αρωγή θα παρέχεται για το ποσό της ζημίας το οποίο δεν καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο» οδηγείται κανείς στο παραπλανητικό συμπέρασμα ότι η κρατική αρωγή θα υπολογίζεται επακριβώς πάνω στη ζημιωθείσα αξία εάν αφαιρεθούν τα ποσά που έχουν ανακτηθεί από ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο.

Τι θα έπρεπε να περιέχει το υπό διαβούλευση Νομοσχέδιο

Θα έπρεπε να περιέχει σημαντικά φορολογικά κίνητρα για τη μαζική διάδοση του θεσμού της ασφάλισης. Η παροχή τέτοιων φορολογικών κινήτρων είναι ένας τρόπος θωράκισης έναντι φυσικών καταστροφών και μάλιστα σε χαμηλό κόστος λόγω της μεγάλης διασποράς των κινδύνων. Είναι μια πράξη προληπτικής χρηματοδότησης ζημιών, και μείωσης του δημοσιονομικού κόστους αποκατάστασης που έχει άλλωστε αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Green Paper Στρασβούργο 2013 «ασφάλιση έναντι φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών»  και που χρησιμοποιείται ως μέσο αποκατάστασης ζημιών σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες.

Αρωγή μόνο σε ασφαλισμένες περιουσίες, ως εγγυητής τελευταίας λύσης

Επίσης το κράτος, αναγνωρίζοντας τον κρίσιμο και σημαντικό  ρόλο της ιδιωτικής ασφάλισης ως αναπόσπαστο γρανάζι στον κύκλο διαχείρισης και αντιμετώπισης του κόστους των Φυσικών Καταστροφών, θα έπρεπε να υπεισέρχεται σε αρωγή μόνο σε ασφαλισμένες περιουσίες, ως εγγυητής τελευταίας λύσης μετά από μια εκτεταμένη καταστροφή και όχι να έρχεται να υποκαταστήσει το ρόλο των ασφαλιστικών εταιριών χωρίς γνώση των κινδύνων της πιθανότητας και δριμύτητας, πρόσβαση σε αντασφαλιστικά κεφάλαια δηλαδή εισερχόμενα κεφάλαια ή επίγνωση των κανόνων αποζημίωσης.

*Τα παραπάνω είναι προσωπικές απόψεις του Αλέξη Κώτσαλου και μόνο και δεν εκφράζουν την εταιρία στην οποία εργάζεται