Η διεθνής δραστηριότητα των ελληνικών τραπεζών

Σε 16 χώρες του κόσμου δραστηριοποιούνται οι ελληνικές τράπεζες δίνοντας έμφαση στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης όπου διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε ορισμένες από τις χώρες που διαθέτουν παρουσία.

Η τραπεζική παρουσία των τραπεζών μας εκτός εθνικών συνόρων αποτυπώνεται με αναλυτικά στοιχεία σε πρόσφατη μελέτη της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με τίτλο «Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2009».

Όπως επισημαίνεται στην εισαγωγή του σχετικού κεφαλαίου της μελέτης της ΕΕΤ που αναφέρεται στη διεθνή παρουσία των τραπεζών μας «ενδεικτικό της επιτυχούς προσπάθειας επέκτασης των ελληνικών τραπεζικών ομίλων στο εξωτερικό αποτελεί το γεγονός ότι, παρά την δύσκολη οικονομική συγκυρία, αυξήθηκε κατά την διάρκεια του 2008 και 2009 η παρουσία των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων στο εξωτερικό».

Αναλυτικότερα η παρουσία των τραπεζών στο εξωτερικό έχει ως εξής:

Οι ελληνικές τράπεζες δραστηριοποιούνται πλέον σε 16 χώρες (2007: 15 χώρες)  μέσω 51 (2007: 45)  θυγατρικών τραπεζών και υποκαταστημάτων.
 
Τα τελευταία χρόνια, οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες έχουν αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, εφαρμόζοντας στρατηγική η οποία έχει ως στόχους:
 
– Να ενισχυθεί η ελληνική επιχειρηματικότητα σε περιφερειακό επίπεδο, καθώς στηρίζουν απόλυτα, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, τις ελληνικές επιχειρήσεις που ασκούν δραστηριότητα στην περιοχή.
 
– Να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες που παρουσιάζουν οι χώρες της περιοχής, οι οποίες εμφανίζουν ρυθμούς ανάπτυξης σημαντικά υψηλότερους του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
 
– Να πρωτοστατήσουν στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας – ακόμα και εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης – και της προσφοράς υπηρεσιών, μεταξύ άλλων, στον χρηματοπιστωτικό, τουριστικό και ασφαλιστικό τομέα.
– Να συνδράμουν, στην παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία, στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και διεθνούς ανταγωνιστικότητας του συνόλου της ελληνικής οικονομίας με ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη επιχειρήσεων προσανατολισμένων στο εξαγωγικό εμπόριο. 

Δίκτυο 3.400 καταστημάτων-Περισσότεροι από 50.000 εργαζόμενοι

Για το σκοπό αυτό, οι ελληνικές τράπεζες, στο τέλος του 2009 είχαν αναπτύξει ένα σύνολο ενεργητικού 87,6 δισ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τοπικές καταθέσεις (συνολικού ύψους 37,8 δισ. ευρώ), και αντιστοιχεί στο 18% του συνολικού ενεργητικού των πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα. Επίσης, είχαν χορηγήσεις συνολικού ύψους 61,9 δισ. ευρώ, ενισχύοντας έμπρακτα τα τοπικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
 
Οι τράπεζες μας είχαν αναπτύξει ένα δίκτυο με περισσότερα από 3.400 καταστήματα στα οποία απασχολούνται περισσότεροι από 50.000 εργαζόμενοι, και παρουσίασαν κέρδη προ φόρων συνολικού ύψους 607,3 εκατ. ευρώ.
 
Σε πολλές χώρες της περιοχής, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Σερβία, η FYROM, και η Αλβανία, η παρουσία των ελληνικών τραπεζών είναι ιδιαίτερα σημαντική, ενώ σε ορισμένες από αυτές το μερίδιό τους στην αγορά προσεγγίζει (Ρουμανία και Σερβία) ή υπερβαίνει (Αλβανία, Βουλγαρία και ΠΓΔΜ) το 20% του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Κατά συνέπεια, είναι αντιληπτό ότι η επένδυση των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό έχει στρατηγικό και όχι περιστασιακό χαρακτήρα. 

ΝΑ Ευρώπη- Περισσότερες από 8.000 ελληνικές επιχειρήσεις 

Ταυτόχρονα, η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στην εν λόγω περιοχή είναι ιδιαίτερα σημαντική και για την ελληνική οικονομία εν γένει, καθώς:
 
– Στις χώρες της περιοχής λειτουργούν περισσότερες από 8.000 ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες χρειάζονται στήριξη. Πολλές από τις επιχειρήσεις αυτές πραγματοποιούν στις εν λόγω χώρες άνω του 20% του συνολικού τους κύκλου εργασιών.
– Οι εν λόγω χώρες είναι από τους σημαντικότερους οικονομικούς εταίρους της Ελλάδας. Είναι ενδεικτικό ότι το 27% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και με ισχυρά αυξανόμενο ρυθμό, έναντι μόλις 4% των εξαγωγών μας προς τις ΗΠΑ.
 
– Ένα σημαντικό τμήμα της τουριστικής δραστηριότητας στη χώρα μας, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, προέρχεται από κατοίκους των εν λόγω χωρών.
 
Οι ελληνικές τράπεζες διατήρησαν και βελτίωσαν το 2009 τη σημαντική θέση που ήδη κατέχουν στα τραπεζικά συστήματα των χωρών της ΝΑ Ευρώπης και της Τουρκίας.
 
Στις χώρες που δραστηριοποιούνται σήμερα οι ελληνικές τράπεζες, μέσω θυγατρικών και υποκαταστημάτων, διαθέτουν ήδη ένα δίκτυο καταστημάτων και ΑΤΜ που προσεγγίζει τις 3.446 (2007: 2.964) και 5.947 μονάδες αντίστοιχα, με προσωπικό 50.278 (2007: 42.043) άμεσα απασχολουμένων. 

Στρατηγική σημασία που αποδίδουν στη διεθνή τους παρουσία

Όπως αναφέρεται στην μελέτη της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, η στρατηγική σημασία που αποδίδουν οι ελληνικές τράπεζες στη διεθνή παρουσία τους εκφράστηκε, εν μέσω κορύφωσης της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, τον Φεβρουάριο του 2009 με την επισήμανση ότι θα ήταν μεγάλο στρατηγικό σφάλμα αν οι ελληνικές τράπεζες εγκατέλειπαν την πελατεία τους, ελληνική και τοπική, στις χώρες της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων, ορισμένες από τις οποίες είναι και μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Πόσο μάλλον αφού σε αυτές παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός από άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες που στηρίζουν διαρκώς την τοπική οικονομική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, η μη στήριξη των οικονομιών αυτών, σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, θα απέβαινε, τελικά, για λόγους που αναφέρθηκαν νωρίτερα, και σε βάρος της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας .

Προφανώς οι αποφάσεις διατήρησης, επέκτασης ή διακοπής της διεθνούς παρουσίας που κάθε φορά διαμορφώνονται, εκφράζουν την από μέρους των ελληνικών τραπεζών αποτίμηση του οφέλους και του κόστους, περιλαμβανομένου του «κινδύνου χώρας», στην οποία δραστηριοποιούνται.