Τι προσδοκούν οι ασφαλιστικές από τα ΤΕΑ

ρεπορτάζ: Έλενα Ερμείδου

Ως γνωστόν, τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (ΝΠΙΔ), που προσφέρουν στους ασφαλισμένους και δικαιούχους των παροχών επαγγελματική ασφαλιστική προστασία πέραν της παρεχόμενης από την υποχρεωτική ασφάλιση, όπως ασφάλιση για τους κινδύνους γήρατος, θανάτου, αναπηρίας, ασθένειας, επαγγελματικού ατυχήματος, διακοπής της εργασίας.

Χορηγούν παροχές σε είδος ή σε χρήμα που καταβάλλονται περιοδικώς ή εφάπαξ. Οι εισφορές που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι στα ΤΕΑ εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημά τους, όπως και οι εργοδοτικές εισφορές που εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, διευκρινίζει ο κ. Βλασσόπουλος.

Τα ΤΕΑ μπορούν να θεωρηθούν προέκταση της κοινωνικής ασφάλισης και τοποθετούνται στον δεύτερο ασφαλιστικό πυλώνα, διοικούνται με καταστατικό που ορίζει παροχές και εισφορές και από διοικητικό συμβούλιο που εκλέγεται από τη γενική συνέλευση των μελών. Επίσης, αλλαγές και μετατροπές σε ασφάλιστρα ή παροχές απαιτούν έγκριση γενικής συνέλευσης.

Από την άλλη πλευρά, η ομαδική ασφάλιση είναι μια εξ ελευθεριότητας παρεχόμενη ασφαλιστική κάλυψη από τον εργοδότη, μέσω ασφαλιστηρίου συμβολαίου με ασφαλιστική εταιρεία την οποία επιλέγει ελεύθερα, με βάση ποιοτικά και οικονομικά κριτήρια. Αυτή η ασφαλιστική σύμβαση μπορεί να μεταβληθεί ή και να καταργηθεί κατά την απόλυτη ευχέρεια του εργοδότη.

Υπό αυτήν την έννοια, η διοικητική ευχέρεια του εργοδότη είναι μεγαλύτερη και πιο ευέλικτη στην ομαδική ασφάλιση συγκριτικά με ένα αντίστοιχο ΤΕΑ για την επιχείρηση.

Τα παραπάνω –όπως δηλώνει με σαφήνεια– δεν υποδεικνύουν ότι οι δύο αυτοί θεσμοί δεν μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά, ακόμη και στον ίδιο πυλώνα ασφάλισης, προσφέροντας είτε ίδιες είτε παραπλήσιες παροχές και δίνοντας σε εργοδότες και εργαζομένους ευελιξία επιλογής. Ολοκληρώνοντας, επισημαίνει ότι ο ρόλος των ασφαλιστικών εταιρειών μπορεί να είναι επικουρικός και όχι ανταγωνιστικός προς τον θεσμό των ΤΕΑ, αφού είναι δυνατόν να παρέχουν υπηρεσίες διαχείρισης αλλά και αντασφάλισης των λεγόμενων «βιομετρικών κινδύνων» προς τα Ταμεία αυτής της μορφής, όπως άλλωστε προβλέπει το σημερινό θεσμικό πλαίσιο.

Ακτινογραφία των ασφαλίσεων ζωής α’ εξαμήνου 2019

 Ανοδικές τάσεις καταγράφουν τα ομαδικά ασφαλιστήρια ζωής και τα ασφαλιστικά προϊόντα ζωής συνδεδεμένα με επενδύσεις, unit linked, όπως αποτυπώνεται στην έρευνα στατιστικών στοιχείων ασφαλίσεων ζωής της ΕΑΕΕ για το α’ εξάμηνο του 2019, με την παραγωγή ατομικών ασφαλίσεων και ομαδικών να αυξάνεται έναντι του α’ εξαμήνου 2018, στα 854.791.382 εκατ. ευρώ (2018, α’ εξάμηνο, 795.689.236) και 362.594.270 εκατ. ευρώ (2018, α’ εξάμηνο, 263.132.804), αντίστοιχα.

 Αύξηση νέων εργασιών

 Ειδικότερα, η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων διαμορφώθηκε σε 1.217.385.652 ευρώ το α’ εξάμηνο του 2019, έναντι 1.058.822.040 ευρώ στο α’ εξάμηνο του 2018. Από το σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων του α’ εξαμήνου του 2019, ποσό 365,6 εκατ. ευρώ αντιστοιχεί στις νέες εργασίες του κλάδου (320,3 εκατ. στις ατομικές ασφαλίσεις και 45,3 εκατ. στις ομαδικές ασφαλίσεις).

Τα αντίστοιχα ποσά του α’ εξαμήνου του 2018 ήταν 322,3 εκατ. ευρώ (291,8 εκατ. στις ατομικές και 30,5 εκατ. ευρώ στις ομαδικές). Επίσης, καταγράφηκε παραγωγή από αντασφαλίσεις ύψους 887 χιλ. ευρώ (ατομικές ασφαλίσεις 12,1%, ομαδικές ασφαλίσεις 87,9%).

Στις ατομικές ασφαλίσεις ζωής, πτώση παρουσιάζουν οι ασφαλίσεις ζωής, σχεδόν στασιμότητα οι υγείας-ατυχημάτων-ασθενειών και άνοδο τα επενδυτικά unit linked. Στα ομαδικά, πτωτικά κινούνται οι ασφαλίσεις δανειοληπτών, εργαζομένων, και ανοδικά τα συνταξιοδοτικά προγράμματα.

 Στα δίκτυα το μεγαλύτερο μερίδιο

 Την πρωτιά στα κανάλια διανομής ατομικών συμβολαίων ζωής την έχουν οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές αποκλειστικής συνεργασίας. Ωστόσο, στο α’ εξάμηνο του 2019 το μερίδιό τους μειώνεται ελαφρώς, έναντι του α’ εξαμήνου του 2018, ένα μέρος του οποίου μετακινείται προς τις τράπεζες και ένα προς τις άμεσες πωλήσεις.

Στις άμεσες πωλήσεις των ατομικών ασφαλίσεων για το 2019 περιλαμβάνονται: Άμεσες πωλήσεις (Call center, Direct mail) 0,7%, Άμεσες πωλήσεις (Corporate sales, Ασφαλιστικοί υπάλληλοι) 1,0% και Άμεσες πωλήσεις (Διαδίκτυο) 0,01%.

Σε ό,τι αφορά την κατανομή παραγωγής ασφαλίστρων ομαδικών ασφαλίσεων, την πρωτιά κατέχουν οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές αποκλειστικής συνεργασίας, παίρνοντας ένα μεγάλο μερίδιο από τις τράπεζες σε σχέση με το 2018, αλλά και από τις άμεσες πωλήσεις. Στα ίδια επίπεδα περίπου βρίσκονται οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές μη αποκλειστικής συνεργασίας.

Συρρίκνωση καταγράφεται στις άμεσες πωλήσεις. Στις άμεσες πωλήσεις των ομαδικών ασφαλίσεων για το 2018 περιλαμβάνονται: Άμεσες πωλήσεις (Call center, Direct mail) 8,1%, Άμεσες πωλήσεις (Corporate sales, Ασφαλιστικοί υπάλληλοι) 26,2%, ενώ δεν καταγράφηκαν Άμεσες πωλήσεις (Διαδίκτυο).

 Αύξηση αποζημιώσεων στα ομαδικά, μείωση στα ατομικά

Συνολικά, καταβλήθηκαν 785.786.108 ευρώ σε αποζημιώσεις, 511.967.937 ευρώ για ατομικά ασφαλιστήρια, έναντι 513.959.622 το α’ εξάμηνο του 2018, και 273.818.170 ευρώ για ομαδικά ασφαλιστήρια, έναντι 183.327.854 το 2018.

Στην έρευνα του α’ εξαμήνου του 2019 περιλαμβάνονται τα στοιχεία 17 ασφαλιστικών επιχειρήσεων με καθεστώς εγκατάστασης, οι οποίες συγκέντρωσαν το 98,4% της παραγωγής ασφαλίστρων (περιλαμβανομένων και των δικαιωμάτων συμβολαίων) στις ασφαλίσεις ζωής και υγείας, σύμφωνα με τα πλήρη στοιχεία της ασφαλιστικής αγοράς που αφορούσαν στο 2018. Από τις ανωτέρω επιχειρήσεις, οι 5 δραστηριοποιούνται μόνο στις ασφαλίσεις ζωής, ενώ 12 δραστηριοποιούνται σε ασφαλίσεις ζωής, ατυχημάτων.

 «Χάρτης πορείας» για τους ασφαλιστές ζωής

 Σταθερές ήταν οι ασφάλειες ζωής, σύμφωνα με τη μελέτη που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Moody’s. Οι ασφαλιστές ζωής ψάχνουν τρόπους να προσαρμόσουν τα προϊόντα τους στο παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, στο αυστηρό εποπτικό περιβάλλον, αλλά και στο πλαίσιο των συντηρητικών επενδυτικών επιλογών. Οι συντελεστές αυτοί είναι που οδήγησαν τον οίκο αξιολόγησης στο συμπέρασμα αυτό.

 Τα κυριότερα συμπεράσματα σύμφωνα με τη Moody’s

 Τα χαμηλά επιτόκια αποτελούν, για μία ακόμη φορά, τον βασικό παράγοντα κινδύνου για τον κλάδο, ασκώντας πιέσεις στην οικονομική φερεγγυότητα των ασφαλιστικών. Τα χαμηλά επιτόκια ασκούν, επίσης, πιέσεις στους ασφαλιστές ζωής να επανεπενδύσουν τα κεφάλαια που έχουν ωριμάσει σε συνθήκες χαμηλότερων αποδόσεων, επιδρώντας στα επενδυτικά έσοδα και αυξάνοντας τη ζήτηση προς επενδύσεις με υψηλότερες αποδόσεις και υψηλότερου κινδύνου.

Το ΑΕΠ και τα επίπεδα ανεργίας ενισχύουν την ανάπτυξη του κλάδου, αλλά οι ρυθμοί ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας επιβραδύνονται και δεν ευνοούν την άνοδο των επιτοκίων.

Οι ασφαλιστές συνεχώς στρέφουν τις επενδυτικές τους επιλογές προς προϊόντα που δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από τα χαμηλά επιτόκια, πιο ελαφρά, όπως είναι τα unit linked, τα οποία ενσωματώνουν στις πολιτικές τους κάποια στοιχεία άμυνας έναντι των χαμηλών επιτοκίων.

Η κεφαλαιοποίηση των ασφαλιστικών επωφελήθηκε από τις κεφαλαιαγορές και την κερδοφορία τους. Και τα δύο αυτά στοιχεία θα παραμείνουν ισχυρά, με τους δείκτες φερεγγυότητας να κυμαίνονται άνω των ελάχιστων εποπτικών ορίων.

Το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο θα παραμείνει στη βάση του συντηρητικό και με επιλογές διαφοροποίησης, αλλά ο κίνδυνος των κεφαλαίων θα αυξάνεται.

Τα Insurtechs μπορούν να διαταράξουν ορισμένους επιμέρους κλάδους ζωής, αλλά η τάση για συνεργασίες βοηθά και εκσυγχρονίζει τον κλάδο, προσθέτοντας κάποια στοιχεία αντιστάθμισης.

Τα IFRS 17 μεταβάλλουν το εργασιακό περιβάλλον, οι δείκτες ESG δημιουργούν συνθήκες ρίσκου και αβεβαιότητας.

Στα αρνητικά της Moody’s συγκαταλέγεται το γεγονός ότι θα υπάρξει μια διόρθωση στην αγορά κατά 30% με συνθήκες μεταβλητότητας, κάποιες ενδείξεις στην οικονομία βαθιάς ύφεσης με πτώση 1% στο παγκόσμιο ΑΕΠ, αλλά και περαιτέρω επιπτώσεις από την πτώση των επιτοκίων αν οι ασφαλιστές δεν λάβουν, έγκαιρα, μέτρα για χαμηλότερες εγγυήσεις.

Στα θετικά προσμετρώνται τα εξής: οι ασφαλιστές προσαρμόζουν τα επενδυτικά τους προϊόντα στο περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων, οι εποπτικοί κανονισμοί κεφαλαίων ενίσχυσαν την κερδοφορία τους –η οποία παραμένει σε σταθερά επίπεδα–, τα επενδυτικά τους χαρτοφυλάκια παραμένουν συντηρητικά και διαφοροποιημένα, οι νέες τεχνολογίες συμβάλλουν στον εκσυγχρονισμό του κλάδου.

Τι θα μπορούσε να αλλάξει τις προοπτικές του κλάδου:

 Μια σταδιακή αύξηση των επιτοκίων κατά 200-250 μονάδες βάσης, σε συνδυασμό με:

• μια ισχυρή οικονομική ανάπτυξη με άνοδο του ΑΕΠ στις χώρες του G-20 άνω του 4%,
• μια πολύ ισχυρή αύξηση της ζήτησης των προϊόντων προστασίας και των συνταξιοδοτικών,
• μια τεχνολογική πρόοδος η οποία θα βελτίωνε τις συνθήκες στα κανάλια διανομής, τα έσοδα και τα κέρδη,
• βελτιώσεις στους δείκτες οικονομικής φερεγγυότητας.