Υγεία και Συντάξεις στις ράγες για την εξυγίανση. Οι προτάσεις

Την εισαγωγή ενός εθνικού, δημόσιου, καθολικού, συστήματος υγείας που να καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού και να αφήνει τη χρηματοδότηση και την κάλυψη των «επιθυμιών» του σε μια κατάλληλα εποπτευόμενη αγορά ιδιωτικής ασφάλισης υγείας προτείνει ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας και σε ό,τι αφορά το συνταξιοδοτικό να συμπληρωθεί ο κοινωνικός πυλώνας με τα συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης του δεύτερου και τρίτου πυλώνα και τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά – αποταμιευτικά προϊόντα.

της Ελενας Ερμείδου

Μετριάζοντας τις κοινωνικές αντιδράσεις

Από πρόβλημα σε μοχλό ανάπτυξης μπορεί να μετατραπεί το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα, αν ο κοινωνικός πυλώνας συμπληρωθεί με τα συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης του δεύτερου πυλώνα και με προσωπικά συνταξιοδοτικά προϊόντα του τρίτου πυλώνα.

Ειδικότερα, σε συνδυασμό με άλλες πολιτικές, όπως η παράταση του εργασιακού βίου, η αύξηση στο ποσοστό των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και η ενθάρρυνση της ιδιωτικής αποταμίευσης, αυξάνει το εισόδημα των συνταξιούχων, δημιουργώντας ένα κατάλληλο κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας.

Παράλληλα μετριάζονται οι κοινωνικοπολιτικές αντιδράσεις ή και ο κίνδυνος αντιστροφής των μεταρρυθμίσεων, ενώ μπορούν να αμβλυνθούν και οι στρεβλώσεις του σημερινού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, όπως είναι οι υψηλές εισφορές που δρουν ως αντικίνητρα στην αύξηση της απασχόλησης, είτε από την πλευρά της ζήτησης είτε από την πλευρά της προσφοράς εργασίας.

Τέσσερις βασικές λειτουργίες για την υγεία

Παράλληλα με τις συντάξεις πρέπει να δρομολογηθεί προς επίλυση το θέμα της υγείας, καθορίζοντας εξαρχής τρεις βασικούς στόχους: – το κόστος, -την ποιότητα και την – προσβασιμότητα.

Το σύστημα πρέπει να επιτελεί 4 βασικές λειτουργίες σύμφωνα με τον κον Στουρνάρα. Η πρώτη είναι η παροχή αυτών που έχει σχεδιαστεί να παρέχει: των υπηρεσιών υγείας. Η δεύτερη είναι η ικανότητα να δημιουργεί το ίδιο τους πόρους του, μέσω της συνεχούς επένδυσης σε νέες τεχνολογίες και εκπαίδευσης του προσωπικού. Τρίτη είναι η χρηματοδότηση, στο βαθμό που οι εισφορές πρέπει να καταβάλλονται, να συσσωρεύονται και εν τέλει να χρησιμοποιούνται για την αγορά υπηρεσιών και αγαθών. Η τέταρτη λειτουργία είναι η εποπτεία, η οποία συνεπάγεται ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία του.

Ενώ η τέταρτη λειτουργία αναλαμβάνεται από το κράτος, οι πρώτες τρεις δεν είναι υποχρεωτικό να αναλαμβάνονται εξολοκλήρου από το κράτος, αλλά μπορούν να συμμετέχουν και ιδιώτες. Είναι διαπιστωμένο ότι τα δημόσια συστήματα υγείας δεν θα έχουν εσαεί τη δυνατότητα να παρέχουν πλήρεις υπηρεσίες προς όλους. Συνεπώς, η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην κάλυψη των αναγκών των πολιτών για υπηρεσίες υγείας θα βαίνει αυξανόμενη, επιτελώντας μία ή και περισσότερες από τις 3 πρώτες βασικές λειτουργίες.

Αν η προτεραιότητα του κράτους είναι η παροχή υπηρεσιών υγείας προς όλους τους πολίτες, τότε δεν μπορεί να τους παρέχει όλες τις υπηρεσίες υγείας.

Όσον αφορά την περίπτωση της Ελλάδος, δεν έχουμε ακόμα καταφέρει να αναπτύξουμε ένα σύστημα υγείας με εμφανώς καθορισμένους στόχους, στο πλαίσιο του τρίπτυχου «κόστος-ποιότητα-προσβασιμότητα». Ούτε έχουμε κατορθώσει σε ικανοποιητικό βαθμό να αποφασίσουμε το ρόλο των ιδιωτών στην επιτέλεση των τριών πρώτων βασικών λειτουργιών.

Διακρίσεις αναγκών

Μια πρώτη προσέγγιση θα ήταν να γίνει διάκριση μεταξύ των «αναγκών» και των «επιθυμιών». Όσον αφορά τις ανάγκες, μπορεί να επιδιωχθεί η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στους πολίτες από το κράτος.

Όσον αφορά τις επιθυμίες, αυτές μπορεί να αφορούν υπηρεσίες –ιατρικές και μη–, οι οποίες, παρότι θεωρούνται σημαντικές από τους ασθενείς, έχουν έμμεση συμβολή στην υγεία του πληθυσμού. Αυτή ακριβώς είναι η συνιστώσα του συστήματος υγείας, όπου η ιδιωτική ασφάλιση μπορεί να ενταχθεί για να προσφέρει διεξόδους προς όφελος της κοινωνικής ευημερίας.

Ο σχεδιασμός ενός συστήματος υγείας απαιτεί την επιλογή τού αν αυτό θα έχει δημόσιο ή ιδιωτικό χαρακτήρα ή συνδυασμό των δύο, ιδίως όσον αφορά στη χρηματοδότηση. Οι Έλληνες πολίτες θα ωφεληθούν από την εισαγωγή ενός εθνικού, δημόσιου, καθολικού, συστήματος υγείας που να καλύπτει τις «ανάγκες» του πληθυσμού και να αφήνει τη χρηματοδότηση και την κάλυψη των «επιθυμιών» του σε μια κατάλληλα εποπτευόμενη αγορά ιδιωτικής ασφάλισης υγείας.