Τα «οφέλη» για τον καταναλωτή από το νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της Διαμεσολάβησης

Τόσο η νέα Οδηγία IDD όσο και (κυρίως) η νέα Οδηγία περί προστασίας των Προσωπικών Δεδομένων θωρακίζουν κάθε φυσικό πρόσωπο από τη διάχυση ή/και την εκμετάλλευση των προσωπικών του δεδομένων από οποιονδήποτε τρίτο, ακόμη και από τα πρόσωπα ή τις εταιρείες με τις οποίες έχει σχέσεις ως πελάτης, και παράλληλα προκαθορίζουν αυστηρές διαδικασίες ενημέρωσης του καταναλωτή-πελάτη, ώστε να γνωρίζει επακριβώς ποιο προϊόν αγοράζει και αν αυτό το προϊόν ανταποκρίνεται πραγματικά στις ασφαλιστικές του ανάγκες. 

Ως προς τα προσωπικά δεδομένα, η προστασία αυτή δεν περιορίζεται σε αφηρημένες έννοιες, αλλά συγκεκριμενοποιείται σε δικαιώματα των οποίων μπορεί να κάνει χρήση οποιαδήποτε στιγμή κάθε πολίτης, και αν τα νόμιμα αιτήματά του δεν υλοποιηθούν από όσους κατέχουν προσωπικά του δεδομένα, τότε μπορεί να προσφύγει στην Εποπτική Αρχή και στη Δικαιοσύνη, και οι αποζημιώσεις ή τα πρόστιμα που προβλέπονται είναι τεράστια. 

Κάθε εταιρεία –και εν προκειμένω μια ασφαλιστική εταιρεία ή μια εταιρεία Ασφαλιστικής Διαμεσολάβησης– επιτρέπεται να χρησιμοποιεί τα προσωπικά δεδομένα των πελατών της (ή υποψήφιων πελατών της) αποκλειστικά και μόνο για τον σκοπό που οι ίδιοι οι πελάτες της τα παραχώρησαν συναινετικά, όπως π.χ. για τον υπολογισμό των ασφαλίστρων, την κατάθεση προσφορών, την ασφάλιση με προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες τους, τη διαχείριση των ζημιών, την πληρωμή των αποζημιώσεων κ.λπ.

 Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR), που εφαρμόζεται από τις 25 Μαΐου 2018 σε όλη την Ευρώπη, προβλέπονται για τους καταναλωτές τα εξής δικαιώματα:

Δικαίωμα ενημέρωσης

Θα πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής ποιος επεξεργάζεται τα προσωπικά του δεδομένα και ποιος είναι ο σκοπός αυτής της επεξεργασίας. Ο ασφαλιστής ή ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής θα πρέπει να του παρέχει την ενημέρωση αυτή.

Δικαίωμα πρόσβασης

Έχει δικαίωμα ο καταναλωτής να γνωρίζει αν ο ασφαλιστής του ή ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής του επεξεργάζεται τα προσωπικά του δεδομένα και, σε περίπτωση που τα επεξεργάζεται, να λάβει ένα αντίγραφο των δεδομένων. Μπορεί επίσης να ρωτήσει για τους σκοπούς της επεξεργασίας ή αν τα δεδομένα του θα σταλούν και σε τρίτους ή σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δικαίωμα διόρθωσης των δεδομένων

Έχει δικαίωμα ο καταναλωτής να ζητήσει από τον ασφαλιστή ή τον ασφαλιστικό διαμεσολαβητή του να διορθώσει τα προσωπικά του δεδομένα αν δεν είναι ακριβή.

Δικαίωμα στη λήθη

Έχει δικαίωμα ο καταναλωτής να ζητήσει από τον ασφαλιστή του ή τον ασφαλιστικό διαμεσολαβητή του να διαγράψει τα δεδομένα του σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως όταν δεν είναι πλέον απαραίτητα. Ωστόσο, αυτό το δικαίωμα δεν είναι απόλυτο. Για παράδειγμα, ο ασφαλιστής του ή ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής μπορεί να υποχρεούται να διατηρήσει τα δεδομένα του πελάτη για κάποιο χρονικό διάστημα, συμμορφούμενος με μια νομική υποχρέωση.

Δικαίωμα στη φορητότητα δεδομένων

Έχει δικαίωμα ο καταναλωτής να ζητήσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, π.χ. όταν ο ασφαλιστής του ή ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής του επεξεργάζεται τα δεδομένα του, με βάση τη συγκατάθεσή του, ως μέρος της ασφαλιστικής σύμβασης, από τον ασφαλιστή του ή τον ασφαλιστικό διαμεσολαβητή του να του παράσχει τα δεδομένα, είτε να τα μεταβιβάσει σε άλλη εταιρεία, σε ευανάγνωστη μορφή.

Δικαίωμα εναντίωσης

Έχει δικαίωμα ο καταναλωτής να εναντιωθεί στην επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων από τον ασφαλιστή του ή τον ασφαλιστικό διαμεσολαβητή του, χωρίς βέβαια το δικαίωμα αυτό να είναι απόλυτο. Για παράδειγμα, ο ασφαλιστής ή ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής μπορεί να έχει το δικαίωμα να συνεχίσει να επεξεργάζεται τα δεδομένα του καταναλωτή, αν έχει έννομο συμφέρον που υπερισχύει του δικού του. Αν όμως τα δεδομένα του καταναλωτή υποβάλλονται σε επεξεργασία για σκοπούς άμεσου μάρκετινγκ, έχει το δικαίωμα να προβεί σε καταγγελία, οποιαδήποτε στιγμή.

Δικαίωμα ανθρώπινης παρέμβασης

Έχει δικαίωμα ο καταναλωτής να εκφράσει άποψη και να αμφισβητήσει μια απόφαση με βάση την οποία ο ασφαλιστής του ή ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής του χρησιμοποιούν αυτοματοποιημένη επεξεργασία (δηλαδή μέσω ενός αλγορίθμου), για κάτι που τον επηρεάζει άμεσα. Έχει, δηλαδή, δικαίωμα ο καταναλωτής να ζητήσει «ανθρώπινη παρέμβαση». Για παράδειγμα, αν ο ασφαλιστής ή ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής υπολογίζει ένα ασφάλιστρο για κάποια ασφαλιστική κάλυψη μόνο με αυτοματοποιημένα μέσα-επεξεργασία και αν το αποτέλεσμα δεν ικανοποιεί τον καταναλωτή, τότε αυτός έχει το δικαίωμα να ζητήσει να επανεξεταστεί και να επανυπολογιστεί από έναν άνθρωπο.