Το χρονικό της ανόδου και της πτώσης του Ομίλου Ασπίς

Η δραστηριότητα του βασικού μετόχου του ομίλου της Ασπίς Πρόνοια κ. Παύλου Ψωμιάδη, από τη γέννηση της αρχικής εταιρείας το 1944 και τα πρώτα βήματα δόμησης του ομίλου με τη σημερινή του μορφή το 1990, χαρακτηρίζονται από μια συστηματική προσπάθεια για τη δημιουργία ενός γιγάντιου ομίλου. 

Η ταπεινή του καταγωγή δύσκολα θα μπορούσε να του αποδώσει το χαρακτηριστικό του μεγαλοιδεατισμού / μεγαλοαστού, αλλά η διαδρομή και η προσωπικότητά του, κάθε άλλο παρά ανιαρή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Ο αριθμός των εταιρειών που έχουν περάσει από τα χέρια του, υπολογίζεται ότι προσεγγίζει τις 50, καθώς πολυάριθμες συμμετοχές και εξαγορές, χαρακτηρίζουν την επαγγελματική του πορεία. 

Γεννημένος το 1939 στη Δραπετσώνα παίρνει το πρώτο λάκτισμα με τα ασφαλιστικά θέματα κατά τη διαμονή του στη Μεγάλη Βρετανία και επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1968, ξεκινά τη επαγγελματική του διαδρομή από την Alico, στην οποία ξεκίνησε το 1968, ως agent και unit manager

Ως ασφαλιστής στην Interamerican, από το 1971, η ανέλιξή του ήταν εύκολη, στο βαθμό που συγκεντρώνει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά ενός φιλόδοξου νέου. Επίδοξος επιχειρηματίας εξαγοράζει το 1986 έναντι 140 εκατ. δρχ., το μετοχικό ποσοστό που διατηρούσε ο Αλέξανδρος Ταμπουράς στην εταιρεία, μιας εταιρείας, που σύμφωνα με δηλώσεις του ίδιου, είχε μόνο οφειλές. 

Λίγα χρόνια αργότερα, πωλεί το 40% της εταιρείας στον ολλανδικό όμιλο Aegon, τη δεύτερη μεγαλύτερη ολλανδική ασφαλιστική εταιρεία. Έκτοτε ξεκινά και το σταδιακό χτίσιμο του ομίλου της Ασπίδος και από το 1990 ιδρύονται σταδιακά η εταιρεία Ζημιών, αμοιβαίων κεφαλαίων, η χρηματιστηριακή, καθώς και το υποκατάστημα στην Κύπρο.

 
Ίδρυση της AspisBank-εισαγωγή στο Χρηματιστήριο
 
Η σύσταση της τράπεζας Aspis Bank την ίδια χρονιά από κοινού με την Aegon, με μετοχικό κεφάλαιο 4 δισ. δρχ. τον υποχρεώνει σε δανεισμό. 

Ο Παύλος Ψωμιάδης δανείζεται από την ίδια την Aegon το ποσό των 2 δισ. δρχ., με ρήτρα δολαρίου, το οποίο σε μερικά χρόνια, αυξάνεται σε 5 δισ. δρχ. Για την εξόφλησή του και την επαναγορά του ποσοστού από την Aegon, καταφεύγει στο … ευρύ κοινό, αλλά μέσα από παράτυπες διαδικασίες. Για τη συγκέντρωση των χρημάτων, διαθέτει μετοχές της μη εισηγμένης Ασπίς Πρόνοια με ιδιωτική τοποθέτηση, μέσω της γνωστής διαδικασίας των warrants, προχωρώντας ουσιαστικά σε άτυπη εισαγωγή στο χρηματιστήριο. 

Ο δρόμος προς τη δόξα, περνά μέσα από το Χρηματιστήριο, στόχος που υπηρετείται με την εξαγορά της εισηγμένης ασφαλιστικής εταιρείας Ήλιος το 1994, έναντι τιμήματος 700 εκατ. δρχ. την οποία συγχωνεύει με την Ασπίδα, εξασφαλίζοντας την εγγραφή του στο Χρηματιστήριο. 
Το θέμα Ασπίδα κυριαρχεί στους χρηματιστηριακούς κύκλους, αφού σε λίγους μόλις μήνες από την εισαγωγή της, η μετοχή κατρακυλά από τις 3.000 δρχ. στις 300 δρχ., αλλά Παύλος Ψωμιάδης γνωρίζει καλύτερα από όλους ότι, «δεν χρειάζεται να έχει κανείς λεφτά για να πλουτίσει» και ετοιμάζει το επόμενο κύμα εξαγορών, μέσω δανεισμού και πάλι.
 
Αγαπημένο σπόρ οι εξαγορές
 
 
Το 1997 εξαγοράζει το χαρτοφυλάκιο της Λαϊκής Ζωής, μια εξαγορά που ίσως να ήταν απο τις λίγες καλές επιχειρηματικές κινήσεις του ομίλου, καθώς για να καλύψει τις ζημιές που κληροδοτούσε το χαρτοφυλακιο της εταιρείας, πληρώθηκε 160 εκατ. ευρώ. 

Το 1998 ξεκινά η λειτουργία του υποκαταστήματος της Ασπίς Πρόνοια στη Σουηδία και η «γλύκα» των εξαγορών, συνεπαίρνει τον Παύλο Ψωμιάδη, ο οποίος αξιοποιεί την ευκαιρία που δημιουργήθηκε με τη μαζική αποχώρηση των ξένων ασφαλιστικών ομίλων από την Ελλάδα, την επίμαχη δεκατία.
 
Το 1999, ξεκινά με την εξαγορά της εταιρείας Commercial Union Life, έναντι αρχικού συμφωνηθέντος τιμήματος 10 δις δρχ. και με την υποχρέωση για αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 2,5 δις δρχ. 

Το χαρτοφυλάκιο της εταιρείας άκρως προβληματικό επέτρεψε την επαναδιαπραγμάτευση του τιμήματος, το οποίο προσαρμόστηκε στο 1,5 δις δρχ., όπως έγινε και με τη Scoplife, που εξαγοράστηκε ένα χρόνο αργότερα έναντι 800 εκατ. δρχ. Ισόποσο τίμημα κατέβαλε για την εξαγορά της Γκοταέρ Ελλάς από το Γαλάνη, ενώ  Nordstern Colonia Hellas και Nordstern Colonia Hellas Life, εξαγοράζονται έναντι 10 δις δρχ. που καταβάλλουν κατά 70% ο ίδιος ο Παύλος Ψωμιάδης, ενώ τα υπόλοιπα 3 δις δρχ. καταβάλλουν οι δύο Ασπίδες. 

Οι ψίθυροι της εποχής κάνουν λόγο για προβληματικά στην πλειοψηφία τους χαρτοφυλάκια και η αγορά βοά ότι … δανείζεται τα λεφτά των ασφαλισμένων, χρηματοδοτώντας τις εξαγορές από τα ασφάλιστρα, ενώ οι επιταγές, που υπόσχονται υπέρογκες αποδόσεις, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη μέσω δανεικών, κυκλοφορούν πλέον μαζικά. 

Ο πυρετός των εξαγορών συνεχίζεται το 2001 με την εταιρεία Αθηναίος έναντι τιμήματος 1,5 δις ευρώ και η οποία δεν φαίνεται να ανήκει στην κατηγορία των προβληματικών, ενώ βάζει στο παιχνίδι των εξαγορών και την Aspis Bank, η οποία το 2002 αποκτά την ABN Amro στην Ελλάδα και το 2003 το δίκτυο της Grindlays Bank, κινήσεις που επίσης αμφισβητήθηκαν, ως προς την αποτελεσματικότητά τους.

Το σχέδιο δημιουργίας ενός πολυσχιδούς ομίλου έχει πάρει σάρκα και οστά και το οι έξι ασφαλιστικές εταιρείες του ομίλου ενοποιούνται σε μία, υπό την ονομασία της Commercial Value. 
Το 2003, ιδρύονται οι εταιρείες AspisCredit και Aspis Real Estate και το 2004 συγχωνεύονται οι Ασπις ΑΕΔΑΚ και ABNAmro ΑΕΔΑΚ, υπό την επωνυμία AspisInternational ΑΕΔΑΚ, ενώ το υποκατάστημα στη Σουηδία μετατρέπεται σε ανεξάρτητη εταιρεία ασφαλίσεων ζωής, την AspisLiv

Η Ασπίς Πρόνοια γιορτάζει 60 χρόνια συνεχούς λειτουργίας και γίνεται από τις μακροβιότερες ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα, αλλά η πιάτσα γνωρίζει καλά ότι ο βασικός μέτοχος υπερτιμά τα ακίνητα που αγοράζει σε φθηνές τιμές για να καλύψει τα αναγκαία αποθέματα, ενώ οι αξίες των μετοχών που διαθέτει αποτελούν στοιχεία για την κάλυψη του περιθωρίου φερεγγυότητας των ασφαλιστικών του εταιρειών, σε τιμές, που καμία σχέση δεν έχουν με την πραγματικότητα. 

Οι εξαγορές της δεκαετίας του 1990 αλλά και οι μετέπειτα κινήσεις που έλαβαν χώρα, τη δεκαετία του 2000, αποσκοπούσαν στη μεγέθυνση του ομίλου, μέσα από μια επεκτατική φιλοδοξία, που είχε προκαλέσει έντονα ερωτήματα. 

Αρκετοί ήταν αυτοί που πίσω από τις φιλόδοξες κινήσεις του κ.Ψωμιάδη, που δεν ερμηνεύονταν πάντα από μια αποτελεσματική επιχειρηματική προσέγγιση, διέκριναν μια συστηματική προσπάθεια ισχυροποίησης, που είχε σαν αποτέλεσμα τη δυσκολία να ελεγχθούν οι ενδοομιλικές σχέσεις, βάση των οποίων διαρθρώνονταν ένα πολυσχιδές πλέον ομιλικό σχήμα. 

 
Η αρχή της πτώσης
 
Η αδυναμία του υπουργείου Ανάπτυξης να ασκήσει ουσιαστική και φυσικά προληπτική εποπτεία σε ένα όμιλο που πραγματοποιούσε τη μία εξαγορά μετά την άλλη, επέτρεψε την ανενόχλητη σχεδόν, επέκταση του κ.Ψωμιάδη και εν τέλει τη γιγάντωσή του, καθιστώντας τον δεύτερο σημαντικότερο όμιλο στην ελληνική αγορά με βάση τα στοιχεία του 2008. 

Η απουσία μηχανογράφησης και εξειδικευμένου προσωπικού, αλλά και το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο της εποπτείας που στηριζόταν στους ετήσιους ελέγχους μια φορά το χρόνο, κατηγορήθηκε αρκετές φορές στο παρελθόν και έδωσε αφορμή για σχόλια και αιτιάσεις, υπόγειων σχέσεων μεταξύ πολιτικής εξουσίας και ομίλου, αλλά και υπαλλήλων του υπουργείου.


Έτσι ο έλεγχος του υπουργείου Ανάπτυξης, «σηκώνει ψηλά τα χέρια της εποπτείας», αδυνατώντας να συλλάβει το πραγματικό μέγεθος του ελλείμματος ενός δαιδαλώδους ομίλου, αλλά η πρώτη σύγκρουση της τότε εποπτικής αρχής, έρχεται με τις καταγγελίες του επί 28 χρόνια αναλογιστή της εταιρείας στη Σουηδία κ.Θ. Αναγνωστόπουλου, για παραποίηση οικονομικών στοιχείων και αλλοίωση των πραγματικών μεγεθών του ισολογισμού, που επηρεάζουν την κεφαλαιακή επάρκεια και τη φερεγγυότητα του ομίλου. Η καταγγελία υποβάλλεται στο υπουργείο Ανάπτυξης και είναι συγκεκριμένη. 

Τα ίδια κεφάλαια τόσο της μητρικής εταιρείας Ασπίς Πρόνοια ΑΕΓΑ, όσο και του ομίλου είναι στην πραγματικότητα αρνητικά και διαμορφώνονται στα – 62,8 και -91,4 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, από 48,8 και 20,5 εκατ. ευρώ που εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις του 2006. 

Οι δύο άλλοτε επιστήθιοι φίλοι και συνεργάτες ανταλλάσσουν μηνύσεις και οι αρχές κινητοποιούνται, ξεκινώντας ένα εξονυχιστικό έλεγχο στον όμιλο, ο οποίος καταλήγει σχετικά άδοξα, εξασφαλίζοντας πάντως την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας. 

Ο όμιλος έχει μπει στο μικροσκόπιο και το 2007, η σύγκρουση κορυφώνεται με την επιβολή στην εταιρεία προστίμου ύψους 1,3 εκατ. ευρώ, λόγω της διάθεσης του αποταμιευτικού προϊόντος «Mega Asset» κατά παράβαση των προδιαγραφών που ορίζει ο νόμος. 

Το προϊόν, οι κάτοχοι του οποίου είναι οι σημερινοί ασφαλισμένοι που αγωνιούν για την τύχη των χρημάτων τους εκτός από την υπεραπόδοση του υποσχόταν κατά παράβαση του νόμου, ήταν και εκτός προδιαγραφών ως προς είδος των επενδύσεων που έγιναν για την κάλυψη της υποχρέωσης που ανελάμβανε η εταιρεία, στο βαθμό που έπρεπε να συνοδεύεται με αντίστοιχες επενδύσεις σε εταιρικά ομόλογα.

 
Σύγκρουση με την Επ.Ε.Ι.Α
 
Η οριστική όμως σύγκρουση του κ. Ψωμιάδη με το καθεστώς εποπτείας, εκδηλώνεται δύο χρόνια αργότερα, όταν τον έλεγχο αναλαμβάνει η νοσυσταθείσα, τότε, Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης, η οποία θέτει επί τον τύπον των ήλων τις ενδοομιλικές σχέσεις όλων των εταιρειών του ομίλου. Παράλληλα με τους νέους κανόνες εποπτείας, η Επ.Ε.Ι.Α. θέτει σε εφαρμογή ένα σχέδιο στενής παρακολούθησης του ομίλου, η διάρθωση του οποίου αποτελεί πλέον μια εξίσωση με πολλούς αγνώστους.
Η θυγατρική του ομίλου Commercial Value βρέθηκε στο στόχαστρο της πρώτης φάσης του ελέγχου, μέσα από το αίτημα εξαγοράς της Proton Ασφαλιστική το 2008. Ο χρηματοοικονομικός έλεγχος που έγινε στην εταιρεία, ανέδειξε έλλειμμα 93 εκατ. ευρώ και η εξαγορά απαγορεύθηκε, ενώ με τη δέσμευση της περιουσίας και των τριών εταιρειών, Ασπίς Πρόνοια ΑΕΓΑ, ΑΕΑΖ και Commercial Value, ξεκινά το στενό μαρκάρισμα του ομίλου, προκειμένου να αρχίσει να ξετυλίγεται σταδιακά το κουβάρι των ενδο-ομιλικών συμμετοχών. Μετά από αλλεπάλληλες διαπραγματεύσεις, η διοίκηση της τελευταίας υποχρεώθηκε σε ισόποση αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με αντίστοιχη παραίτηση των δύο εταιρειών της Ασπίδος και εμμέσως την άμεση απεμπλοκή του κ. Ψωμιάδη από την Commercial. 
Ο πρόεδρος της Ασπίδος, δεν έδειξε να λαμβάνει το μήνυμα και παρά την απαγόρευση εξαγοράς της Proton Ασφαλιστικής από τον όμιλο, που επιβλήθηκε από την Επ.Ε.Ι.Α., επανέρχεται μέσω της κυπριακής Aspis Holding, η οποία αποκτά τελικώς τον έλεγχο της Proton
Η επιχείρηση αγνόησης της Εποπτικής Αρχής «φουσκώνει» τα μυαλά του Παύλου Ψωμιάδη και των συνεργατών. Έτσι το 2009, παρά τα ελλείμματα που καταλογίζει η Επ.Ε.Ι.Α.στις δύο εταιρείες Ασπίς ΑΕΓΑ και ΑΕΑΖ, ο Παύλος Ψωμιάδης προχωρά στην εξαγορά των δύο ασφαλιστικών του ομίλου της General Union, της Γενικής Ένωσης και Γενικής Πίστης, οι οποίες είχαν ήδη τεράστια ελλείμματα στα αποθέματά τους. 

Ο ιδιοκτήτης του ομίλου της Ασπίδος, δεν πτοήθηκε ούτε από τα υψηλά πρόστιμα που επέβαλε η Επ.Ε.Ι.Α., για τη διακίνηση των περιουσιακών στοιχείων που η ίδια είχε δεσμεύσει, ούτε από το πρόστιμο μη γνωστοποίησης των κινήσεων εξαγοράς των δύο εταιρειών της General Union και συνέχισε την επεκτατική πολιτική, υλοποιώντας την εξαγορά ως φυσικό πρόσωπο. 

Οι κινήσεις του Παύλου Ψωμιάδη, προκαλούν τον Επόπτη και δεν είναι τυχαίο ότι στο σκεπτικό των ανακλήσεων της Επιτροπής, γίνεται λόγος για «την εν γένει παραβατική συμπεριφορά της εταιρείας, η οποία αρνείται παραδειγματικά την οποιαδήποτε συνεργασία με την Επ.Ε.Ι.Α., αψηφώντας το ρόλο της».
 
Η χαριστική βολή
 
Η χαριστική βολή για την Ασπίδα, θα είχε ίσως δοθεί νωρίτερα εάν δεν μεσολαβούσε η χρηματοοικονομική κρίση, που συμπαρέσυρε σε σωρευτικές ζημιές όλον τον κλάδο. 

Ο Παύλος Ψωμιάδης αξιοποίησε την … ευκαιρία και με το πρόσχημα της προστασίας των ελληνικών ασφαλιστικών εταιρειών, πρωτοστάτησε στην αξίωση ευνοϊκών ρυθμίσεων, που θα βοηθούσαν τον κλάδο να ξεπεράσει τα προβλήματα που δημιουργούσε η κρίση Ακολούθησε περίοδος διαπραγματεύσεων και η θεσμοθέτηση ελαστικών διατάξεων για την αποτίμηση των ομολόγων, των μετοχών και των ακινήτων. 

Η διοίκηση της Ασπίδος εκμεταλλεύθηκε το μεσοδιάστημα για να κερδίσει χρόνο, αλλά κάπου στο καλοκαίρι τα περιθώρια και η υπομονή της Επ.Ε.Ι.Α., είχαν πια εξαντληθεί οριστικά. Το συνολικό έλλειμμα υπολογίστηκε στα 500 εκατ. ευρώ, το οποίο μέσα από τις ευνοϊκές διατάξεις και την μετάθεση της υποχρέωσης μείωσης των ενδοομιλικών σχέσεων, περιορίστηκε στα 200 εκατ. ευρώ. Η 15η Σεπτεμβρίου ήταν η καταληκτική ημερομηνία ανοχής της Εποπτείας, η οποία εξέπνευσε άπραγη.  

 
Η σημερινή κατάσταση
 
Σήμερα ο άλλοτε ισχυρός παράγοντας της ασφαλιστικής βιομηχανίας, βρίσκεται να έχει απαξιώσει τον όμιλο που ο ίδιος δημιούργησε, ενώ βρίσκεται αντιμέτωπος με τις δικαστικές αρχές, που διερευνούν τυχόν ευθύνες από την κατάθεση πλαστής εγγυητικής επιστολής ύψους 550 εκατομμυρίων ευρώ. 

Η αποκαθήλωση του ομίλου, συντελείται αργά και βασανιστικά, καθώς στην επιφάνεια έρχονται και άλλες ποινικές εκκρεμότητες, όπως η προκαταρκτική έρευνα που αφορά σωρεία προσφυγών ασφαλισμένων στον Συνήγορο του Καταναλωτή για τη μη εξόφληση ασφαλιστηρίων ζωής.

Στο στάδιο της ανάκρισης βρίσκεται και μία ακόμη δικογραφία, η οποία αφορά στο αδίκημα της υπεξαίρεσης για το οποίο κατηγορείται μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ασπίς, ενώ από την Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας διερευνάται ήδη εάν αυτή η δικογραφία συνδέεται με την κατεπείγουσα προκαταρκτική έρευνα που αφορά στο «κραχ» του ομίλου.
Το τελευταίο οχυρό του, η τράπεζα AspisBank, στην οποία ήδη του έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα ψήφου, έχει πάρει το δρόμο της αναζήτησης νέου επενδυτή, μέσα από τη δρομολογούμενη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, ενώ την ίδια στιγμή πέφτουν βροχή οι παραιτήσεις του από τα διοικητικά συμβούλια, όσων εταιρειών ελέγχει ή διατηρεί άμεση ή έμμεση συμμετοχή. 
Μετά την
AspisLiberty, παραιτήθηκε από την AspisHolding, αλλά κανείς δεν γνωρίζει που θα σταματήσει το τσουνάμι των επιπτώσεων που δημιουργεί η κατάρρευση ενός ομίλου με 1 εκατομμύριο ασφαλισμένους.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*