Πότε οι νέοι που κλείνουν τα 18 είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν δική τους δήλωση;

του Απόστολου Αλωνιάτη* 

Ξαφνικά άρχισαν να πληθαίνουν οι ερωτήσεις για την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης από τους φορολογούμενους που συμπληρώνουν το 18^ο έτος.

Τι είχε συμβεί το μάθαμε μετά τον πανικό. Σε κάποιον από τους οδηγούς που πληθαίνουν τα τελευταία χρονιά, είτε από λάθος του συγγραφέα, ή από λάθος του τυπογραφείου ή μάλλον του μοντάζ, πολλοί φορολογούμενοι έβγαλαν το συμπέρασμα ότι όσοι φορολογούμενοι συμπληρώνουν το 18^ο έτος πρέπει υποχρεωτικά να υποβάλλουν φορολογική δήλωση, έχουν δεν έχουν εισοδήματα, είναι δεν είναι προστατευόμενα (εξαρτώμενα) μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ Ν.4172/2013).

Ποιοι είναι υπόχρεοι για την υποβολή φορολογικής δήλωσης.

Φορολογική δήλωση υποβάλουν όσοι φορολογούμενοι:

• Έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους μέχρι 31.12.17 και έχουν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα.
• Έχουν κάνει έναρξη επιτηδεύματος.
• Τα εξαρτώμενα (προστατευόμενα) μέλη που έχουν εισοδήματα:

α) το εισόδημα που αποκτά το ανήλικο από εργασιακή σχέση, (μισθό)

β) συντάξεις που περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο, λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του.

Ποια θεωρούνται εξαρτώμενα μέλη του φορολογουμένου; 

Εξαρτώμενα μέλη του φορολογουμένου θεωρούνται:

α) Ο/η σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδια φορολογητέα εισοδήματα οποιασδήποτε κατηγορίας (πηγής).

β) Τα άγαμα τέκνα, εφόσον είναι ανήλικα έως 18 ετών ή είναι ενήλικα έως 25 ετών και φοιτούν σε σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής, ή είναι ενήλικα έως 25 ετών και είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του Οργανισμού Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) ή υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους, εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000,00 ευρώ.

γ) Τα τέκνα του φορολογουμένου και οι αδελφοί και αδελφές των δύο συζύγων με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000,00 ευρώ.

δ) Οι ανιόντες, εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000,00 ευρώ.

ε) Ανήλικα ορφανά από πατέρα και μητέρα που έχουν έως τρίτου βαθμού συγγένεια με τον φορολογούμενο ή τον/τη σύζυγο, εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000,00 ευρώ.

Πώς φορολογείται το εισόδημα των ανήλικων τέκνων; Το εισόδημα των ανήλικων τέκνων προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα.

Ποιες κατηγορίες εισοδημάτων φορολογούνται στο όνομα του ανηλίκου; Για τις ακόλουθες κατηγορίες εισοδημάτων το ανήλικο τέκνο έχει δική του φορολογική υποχρέωση, δηλαδή φορολογούνται στο όνομά του:

α) Το εισόδημα που αποκτά το ανήλικο από εργασιακή σχέση (μισθωτή εργασία κ.λπ.).

β) Οι συντάξεις που περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του.

Πότε τα ενήλικα τέκνα που κλείνουν το 18ο έτος θεωρείται ότι αποκτούν εισόδημα.

Τα ενήλικα τέκνα που μπορούν να θεωρηθούν και προστατευόμενα τέκνα, είναι υποχρεωμένα να υποβάλλουν φορολογική δήλωση όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα, έστω και ένα λεπτό, ή έχουν τεκμαρτό εισόδημα.

Πραγματικό εισόδημα, που μπορεί να οδηγήσει στην υποχρέωση υποβάλεις φορολογικής δήλωσης, θεωρείται και το εισόδημα από τόκους καταθέσεων, έστω και ένα λεπτό. Για το λόγο αυτό όταν ανοίγουμε λογαριασμό σε τράπεζα πρέπει εκτός από τον σπουδαστή/φοιτητή, να βάζουμε συνδικαιούχο και ένα από τους γονείς, ώστε να δηλώνει εκείνος τους τόκους καταθέσεων.

Να θυμίσουμε ότι σε περίπτωση συνδικαιούχων λογαριασμού καταθέσεων, του τόκους τους δηλώνει ως εισόδημα αυτός που πραγματικά έχει την κατάθεση και όχι όλοι οι συνδικαιούχοι.

Το τεκμαρτό εισόδημα που μπορεί να έχει ένας σπουδαστής/φοιτητής μπορεί να προέρχεται από την απόκτηση ενός αυτοκινήτου, που είναι στο όνομα του.

Δεν θεωρείται τεκμαρτό εισόδημα η κατοικία που έχει φοιτητής ή σπουδαστής σε άλλη πόλη εκτός αυτής της κύριας κατοικίας των γονέων του.

Φοιτητική κατοικία σε άλλη πόλη από αυτή της κύριας κατοικίας.

Έχουμε ξαναγράψει ότι σε κάθε περίπτωση η φοιτητική κατοικία σε άλλη πόλη από αυτή που είναι η  κύρια κατοικία της οικογένεια του φοιτητή ή της φοιτήτριας, είναι αντικειμενική δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας του γονέα που έχει την γονική μέριμνα , άσχετα αν το συμβόλαιο έχει συναφθεί στο όνομα του γονέα ή στο όνομα του παιδιού.

Σε περίπτωση όμως που οι φοιτητική κατοικία είναι στην ίδια πόλη με τους γονείς, τότε ο σπουδαστής/φοιτητής έχει την υποχρέωση υποβολής δικής του δήλωσης.

Πότε τα ενήλικα τέκνα άνω των 18ο που έχουν εισόδημα είναι και εξαρτώμενα μέλη.

Όπως γράψαμε αν ένα ενήλικο τέκνο άνω τον 18ο ετών, πληροί τις προϋποθέσεις να είναι εξαρτώμενο μέλος και έχει εισόδημα μέχρι 3.000 ευρώ, μπορεί να μπει και στην δήλωση του γονέα που έχει την γονική επιμέλεια.

Για παράδειγμα αν έχει εισόδημα από ενοίκια 2.400 ευρώ (12/200) τότε μπορεί να μπει και εξαρτώμενο μέλος στην δήλωση των γονέων.

Πως αποδεικνύουμε την ιδιότητα του εξαρτώμενου μέλους; 

Τα εξαρτώμενα μέλη αναφέρονται στον πίνακα 8 του Εντύπου Φορολογίας Εισοδήματος Ε1

Για τα άγαμα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα που σπουδάζουν, απαιτείται βεβαίωση της οικείας σχολής εσωτερικού ή εξωτερικού.

Για τα άγαμα ενήλικα τέκνα που είναι άνεργα, απαιτείται βεβαίωση του Ο.Α.Ε.Δ. ότι είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα του, ενώ για τα στρατευμένα τέκνα υποβάλλεται σχετική βεβαίωση της στρατιωτικής υπηρεσίας. Για τα λοιπά εξαρτώμενα μέλη, απαιτούνται στοιχεία που να αποδεικνύουν την ηλικία τους και το βαθμό συγγένειας.

Προκειμένου για πρόσωπα που γράφονται στον πίνακα αυτό για πρώτη φορά, απαιτείται συνυποβολή της οικείας ληξιαρχικής πράξης ή βεβαίωσης κατά περίπτωση ή υπεύθυνης δήλωσης του Ν.1599/1986 ότι μέσα σε εύλογο χρόνο θα υποβληθεί η απαραίτητη πράξη ή βεβαίωση.

Για τα ανήλικα τέκνα υπάρχει υποχρέωση αναγραφής μόνο του ΑΜΚΑ, ενώ για τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα είναι υποχρεωτικός και ο ΑΦΜ.

Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται για τη χορήγηση Α.Φ.Μ. σε φυσικά.

1. Απαιτούμενο δικαιολογητικό για τη χορήγηση Α.Φ.Μ. στα φυσικά πρόσωπα αποτελεί το στοιχείο ταυτότητας, πρωτότυπο του οποίου επιδεικνύεται στον αρμόδιο υπάλληλο του Τμήματος ή Γραφείου Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της Δ.Ο.Υ. και κατατίθεται ευκρινές φωτοαντίγραφο αυτού.
2. Πιστοποιητικό γέννησης για τα φυσικά πρόσωπα που στερούνται ταυτότητας (ανήλικοι). Πιστοποιητικό γέννησης υποβάλλεται και για τους ανηλίκους υπηκοότητας αλλοδαπής, επίσημα μεταφρασμένο και επικυρωμένο.

Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται για τη λήψη Α.Φ.Μ. από φυσικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες;  

Για τους Έλληνες υπηκόους είναι η αστυνομική ή η υπηρεσιακή τους ταυτότητα στις περιπτώσεις που η αστυνομική ταυτότητα έχει αντικατασταθεί (Αστυνομία – Ελληνικός Στρατός – Ναυτικό – Αεροπορία κ.λ.π), ενώ για τους Έλληνες κατοίκους εξωτερικού που δε διαθέτουν αστυνομική ταυτότητα, το Ελληνικό τους διαβατήριο, σε ισχύ.

Για τους αλλοδαπούς υπηκόους χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στοιχείο ταυτότητας είναι το διαβατήριό τους ή η ταυτότητα της χώρας τους, για τους Ομογενείς, το Ειδικό Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς και για τους αλλοδαπούς υπηκόους τρίτων χωρών, το διαβατήριό τους.

Επιπλέον, οι υπήκοοι τρίτων χωρών κάτοικοι Ελλάδος, υποβάλλουν υποχρεωτικά και άδεια διαμονής σε ισχύ, ή το στοιχείο που αποδεικνύει ότι έχουν εισέλθει και διαμένουν νόμιμα στη χώρα, σύμφωνα με την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία.

Αν η δήλωση για την απόδοση Α.Φ.Μ. κατατίθεται από τρίτο πρόσωπο, προσκομίζεται εξουσιοδότηση, με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής του δηλούντος από οποιαδήποτε διοικητική αρχή ή Κ.Ε.Π. και κατατίθεται και ευκρινές φωτοαντίγραφο του αποδεικτικού ταυτότητας του υπόχρεου.

Αν λοιπόν το τέκνο σας συμπλήρωσε το 18^ο έτος της ηλικίας του, σπεύσατε στην Δ.Ο.Υ. της περιοχής σας για την έκδοση ΑΦΜ.

Συμβουλή: Μαζί με την έκδοση του ΑΦΜ, κάντε και αίτηση για την απόκτηση κλειδάριθμου ώστε να υπάρχει πρόσβαση το taxisnet. Να είστε σίγουροι ότι κάπου θα σας χρειαστεί ακόμη και αν το τέκνο σας μείνει προστατευόμενο μέλος για πολλά ακόμη χρόνια , όσα δηλαδή επιτρέπει ο νόμος.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), οικονομικός διευθυντής της PROSVASIS AEBE, συγγραφέας.