Τάσεις και προοπτικές χωρίς πυξίδα και εν μέσω θυέλλης

Το δύσκολο 2009, σηματοδοτεί η γενίκευση της κρίσης και η ύφεση στην πραγματική οικονομία, προσγειώνοντας τις προσδοκίες της ασφαλιστικής αγοράς για το τρέχον έτος. Το 2008 αφήνει βαριά τη σκιά του, καθώς η απομείωση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου τόσο των μετοχικών όσο και των ομολογιακών τίτλων, αναμένεται να επαναφέρει τον κλάδο σε ζημιογόνο τροχιά.
 Η δυνατότητα που δόθηκε μέσω των λογιστικών προτύπων και επιτρέπει τη μεταφορά των ζημιών από την αποτίμηση του χαρτοφυλακίου, στην καθαρή θέση των εταιριών αντί του αποτελέσματος, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει το πρόβλημα.
 Μείωση της «καθαρής» θέσης και πτώση εργασιών
Αρκετές εταιρείες θα βρεθούν αντιμέτωπες με τη μείωση της καθαρής τους θέσης, με συνέπεια η υποχρέωση νέων αυξήσεων στο μετοχικό κεφάλαιο, να θεωρείται νομοτελειακή για τον κλάδο. Σε επίπεδο εργασιών, τα μηνύματα του τελευταίου τριμήνου, κάνουν λόγο για υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των ασφαλιστικών εργασιών στον κλάδο ζωής κατά 30%, από 14% που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο, εξέλιξη που αν επαληθευθεί υποβαθμίζει τις προβλέψεις για υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των ασφαλιστικών εργασιών, στο 10% περίπου. 

Δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις για το ρυθμό αύξησης της παραγωγής το τρέχον έτος, που εκτιμάται ότι θα κινηθεί στο 7%, δημιουργώντας προβληματισμό στην ασφαλιστική αγορά για τις προοπτικές του κλάδου εν μέσω κρίσης.

Τεστ κοπώσεως και νέες ευκαιρίες στην κρίση
Η έλλειψη ασφαλιστικής συνείδησης που διακρίνει την ελληνική ασφαλιστική αγορά, θα δοκιμάσει τις αντοχές του κλάδου, καθώς μένει να αποδειχθεί κατά πόσο η κρίση θα λειτουργήσει ως κίνητρο για τη διάδοση του ασφαλιστικού προϊόντος ή το αντίστροφο. 

Σε ώριμες αγορές, η αβεβαιότητα στρέφει την ιδιωτική οικονομία στη σιγουριά της ασφάλισης και είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με έρευνα της εταιρίας Capgemini, η οικονομική κρίση αλλάζει την συμπεριφορά των νοικοκυριών προς την κατεύθυνση πιο μακροπρόθεσμων επιλογών. 

Σύμφωνα με τη σχετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 30 χώρες, σε περιβάλλον αβεβαιότητας, τα νοικοκυριά στρέφονται από το ρίσκο στην αναζήτηση της ασφάλειας και της σιγουριάς. Εγκαταλείποντας τις υπερβολές, αναζητούν την πειθαρχία μέσα από την αποταμίευση, στοιχείο που ευνοεί την ανάπτυξη της ασφαλιστικής ιδέας.

 Στη χώρα μας, η τάση μέχρι σήμερα ήταν αντίστροφη, καθώς η ψυχολογία της αυτοσυγκράτησης και της περικοπής των εξόδων, αγγίζει πρώτα και κύρια τις δαπάνες για ασφάλιστρα και ήδη τα πρώτα μηνύματα που λαμβάνει η ασφαλιστική αγορά, πιστοποιούν αυτή την τάση. Οι επιχειρήσεις περιορίζουν το εύρος των καλύψεων και ασφαλίζονται για μικρότερα κεφάλαια, ενώ κόντρα στην ψυχολογία της αβεβαιότητας, τα νοικοκυριά, μεταθέτουν την αποταμίευση για το μέλλον. Κρίσιμο ζητούμενο για την ασφαλιστική αγορά στη χώρα μας, είναι να μεταστρέψει
 Κίνητρο η κατάργηση του φόρου και αντικίνητρο οι αποδόσεις ομολόγων
Όπλο σε αυτή την προσπάθεια για την διεύρυνση των εργασιών, αναμένεται να αποτελέσει η κατάργηση του φόρου χαρτοσήμου, που ανέρχεται στο 2,4% και επιβαρύνει τα ασφάλιστρα τόσο του κλάδου ζωής όσο και των γενικών ασφαλίσεων. 

Η σχετική δέσμευση του υπουργείου Οικονομίας, έγινε πράξη στο πρόσφατο νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή και προβλέπει την πλήρη κατάργηση του σχετικού φόρου, που μέχρι σήμερα αποτελούσε ένα σοβαρό αντικίνητρο για την ελκυστικότητα του ασφαλιστικού προϊόντος. 

Η απαλλαγή της ασφάλισης από παρόμοια κόστη, αποκαθιστά την ανταγωνιστικότητα των βασικών μορφών αποταμίευσης και αίρει τις στρεβλώσεις, που ίσχυαν μεταξύ της τραπεζικής κατάθεσης – μέσω κυρίως προθεσμιακών – της τοποθέτησης σε τίτλους σταθερού εισοδήματος και του ασφαλιστικού προϊόντος. 

Στελέχη της αγοράς, παραδέχονται ότι με απόδοση 5,5% τα 5ετή ομόλογα του δημοσίου, έρχονται να διεκδικήσουν χώρο στις αποταμιευτικές επιλογές των ελληνικών νοικοκυριών, ενώ η φοροαπαλλαγή σε περίπτωση διακράτησης μέχρι τη λήξη, δημιουργεί συνθήκες έντονου ανταγωνισμού στην αγορά των μακροπρόθεσμων τοποθετήσεων. 

Η κατάργηση του χαρτοσήμου, στο βαθμό που ο ασφαλιστικός κλάδος, καταφέρει να το επικοινωνήσει σωστά σε συνδυασμό με τις φοροαπαλλαγές που απολαμβάνει η ασφάλιση ζωής, επιτρέπει στην αγορά, να αναδείξει την ελκυστικότητα του προϊόντος. Η ελκυστικότητα αυτή δεν εξαντλείται στο σκέλος της απόδοσης, αλλά επεκτείνεται στην ίδια την ασφαλιστική κάλυψη που το συνοδεύει και κυρίως στην αποταμιευτική λογική που τα χαρακτηρίζει. 

 Tα σχέδια και οι ελπίδες των Ασφαλιστικών
Παράγοντες της αγοράς εντοπίζουν τις προοπτικές ανάπτυξης στον κλάδο των κλασικών προγραμμάτων περιοδικών καταβολών, αλλά και των προγραμμάτων υγείας, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις απαντούν σε σύγχρονες ανάγκες και θα συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού νοικοκυριών. 

Θετική σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, θα είναι και η ζήτηση για τα επενδυτικά προγράμματα, στο βαθμό που η πτώση των τιμών των μετοχών στο χρηματιστήριο, ευνοεί τις τοποθετήσεις και τις προσδοκίες για μακροπρόθεσμα οφέλη. Τα ομαδικά προγράμματα αναμένεται να ακολουθήσουν την κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας και την προοπτική περικοπών από την πλευρά των μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ στον κλάδο γενικών η ανάγκη για διεύρυνση των καλύψεων, είναι περισσότερο ορατή από ποτέ, αλλά μένει να επαληθευθεί.

 Οι τομείς του ενδιαφέροντος από την πλευρά της ζήτησης, καθορίζουν σε ένα βαθμό και τις επιχειρηματικές εξελίξεις. Μεταξύ αυτών την απόφαση του ING Group, να επικεντρώσει τη δραστηριότητά του στον κλάδο των συντάξεων και της αποταμίευσης, απόφαση που με τη σειρά της επαναφέρει bancassurance στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Η συνεργασία με την Τράπεζα Πειραιώς, που για το 2008 επέφερε έσοδα άνω των 40 εκατ. ευρώ, αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω, με στόχο η νέα παραγωγή ασφαλίστρων να φτάσει αντίστοιχο ποσό και το 2009.
 Αντίστοιχους στόχους θέτουν και οι μεγάλοι παίκτες στην αγορά, όπως η Εθνική Ασφαλιστική και η EFG Eurolife, ενώ σε αναζήτηση είναι και οι μικρότεροι παίκτες στο χώρο του bancassurance, όπως η Εμπορική Τράπεζα μέσω της Emporiki Life, η Alpha Bank μέσω της Alpha Life, η Interamerican μέσω της Millenium Bank, αλλά και η Marfin Bank μέσω της συνεργασίας που έχει ξεκινήσει με τη γαλλική CNP Assurances.
  ΥΓΕΙΑ
Ο κλάδος υγείας θα αποτελέσει με τη σειρά του δραστηριότητα αιχμής για τις εταιρείες, που έχουν εξασφαλίσει καθετοποίηση των εργασιών τους, μέσα από ιδιόκτητα νοσοκομεία ή συνεργασίες, όπως ο όμιλος της MIG μέσω του Υγεία και η Interamerican μέσω του Medisystem, αλλά και της συνεργασίας μέσω του South Eastern Europe Fund και της Global Finance στην Medicon System (Ευρωκλινική Αθηνών και Ευρωκλινική Παίδων). 
 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ
Στον κλάδο του αυτοκινήτου τέλος, οι αλλαγές που θα επιφέρει η νέα οδηγία για την αύξηση των κατώτατων ορίων, έχει ήδη ανοίξει τον κύκλο των συζητήσεων και των επαφών για τη συγκέντρωση δυνάμεων. Σε τελική φάση είναι η συγχώνευση της ασφαλιστικής εταιρίας Υδρόγειος με την Ευρωπαϊκή Πρόνοια, ενώ σε αναζήτηση συνεργασιών με στόχο την ισχυροποίησή τους είναι και άλλεςεταιρείες του κλάδου μεταξύ των οποίων η International Life, ο όμιλος της Ασπίδας και της General Union, της Ευρωπαϊκής Πίστης, της Συνεταιριστικής Ασφαλιστικής, κ.ά.  
Στελέχη της αγοράς, σχολιάζουν σχετικά ότι «όλοι συζητούν με όλους», αφού οι επερχόμενες εξελίξεις με αφορμή την αύξηση των κατώτατων ορίων για την κάλυψη αστικής ευθύνης και η προοπτική προσαρμογής στους κανόνες του Solvency ΙΙ, κινητοποιεί δυνάμεις συγκέντρωσης στον κλάδο.
Οι αλλαγές των πολυεθνικών
Οι ανακατατάξεις στην αγορά, δεν εξαντλούνται στις εταιρείες με δραστηριότητα τον κλάδο της αστικής ευθύνης αυτοκινήτου. Επεκτείνονται και στον κλάδο ζωής, με αιχμή τη δραστηριότητα των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων.
Τα προβλήματα του AIG Group στις ΗΠΑ, που υποχρέωσαν το μεγαλύτερο ασφαλιστικό όμιλο του κόσμου, να αναζητήσει την κρατική συνδρομή μέσω του πακέτου δανείου, που ανήλθε στο ποσό των 150 δισ. ευρώ, αλλά και τα προβλήματα του ING Group, που οδήγησαν στην είσοδο του ολλανδικού δημοσίου στο μετοχικό του κεφάλαιο, μέσω του πακέτου στήριξης 10 δισ. ευρώ, έχουν σημαντικό αντίκτυπο και στην εσωτερική αγορά. 

Η θυγατρική του αμερικανικού ομίλου στη χώρα μας, η Alico, αποτελεί μέρος του ευρύτερου σχεδιασμού πώλησης του κλάδου ζωής σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ σε φάση ανακατάταξης είναι και όμιλος του ING Group. Η πολιτική του ολλανδικού ομίλου στη χώρα μας, όπως ανακοινώθηκε στην αρχή του χρόνου από το διευθύνοντα σύμβουλο κ.Bram Boon, προβλέπει την αποχώρηση από τον κλάδο υγείας, που αποτελεί πάνω από το 40% των εργασιών του στην Ελλάδα, ενώ αντίστοιχη απόφαση έχει ληφθεί για τον κλάδο των γενικών ασφαλίσεων, που αποτελεί μικρό μέρος των δραστηριοτήτων του στη χώρα μας.

Ο όμιλος είναι σε φάση συζητήσεων με τον επίσης ολλανδικό όμιλο της Eureko που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα μέσω της Interamerican για τη συνεργασία στον κλάδο υγείας, ενώ αντίστοιχες συνεργασίες αναζητούνται για τον κλάδο γενικών ασφαλίσεων και το χαρτοφυλάκιο των αμοιβαίων κεφαλαίων, που δεν θα διαχειρίζεται από το ING Investment Group.
Η αλλαγή στρατηγικής των ομίλων του AIG και ING, σε συνδυασμό με τη ματαίωση του διαγωνισμού πώλησης της Εθνικής Ασφαλιστικής και την αποτυχία του διαγωνισμού πώλησης της Αγροτικής Ασφαλιστικής, ανακόπτουν την ισχυροποίηση των ξένων εταιριών στην ελληνική αγορά. Η οικονομική κρίση επιβάλλει επαναπροσδιορισμό των επεκτατικών σχεδίων και οι ξένοι όμιλοι επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στον κλάδο των προγραμμάτων σύνταξης, θεωρώντας ότι αποτελεί τον κλάδο αιχμής την προσεχή δεκαετία.
 Έρχονται συγχωνεύσεις και λουκέτα
Προπομπό εξελίξεων, ιδίως στον κλάδο ζημιών, αποτελεί η εξαγορά της General Union, εταιρίας με ένα από τα πιο μεγάλα χαρτοφυλάκια αυτοκινήτων, από τον όμιλο της Ασπίς Πρόνοια. Σύμφωνα με τα όσα κυκλοφορούν στην αγορά, στα σκαριά βρίσκονται τρία ακόμη deals, ενώ όπως εκτιμούν εκπρόσωποι του κλάδου, οι διεργασίες συγχωνεύσεων δεν αποκλείεται να προσλάβουν πολύ ευρύτερες διαστάσεις εντός του 2009.
Τρεις παράγοντες συνηγορούν προς την κατεύθυνση αυτή:
            Εντός του έτους οι εταιρείες του κλάδου θα πρέπει να καλύψουν το 40% (να προχωρήσουν σε αντίστοιχες αυξήσεις κεφαλαίου) των ελλειμματικών τους αποθεματικών, προσαρμοζόμενες στο χρονοδιάγραμμα εξυγίανσης της Εποπτικής Αρχής. Εννοείται ότι οι εταιρείες αντιμετωπίζουν ακόμη πιεστικότερες ανάγκες αποθεματοποίησης, λόγω της σημαντικής απομείωσης του επενδυτικού χαρτοφυλακίου τους κατά το 2008.
          Η έναρξη εφαρμογής της κοινοτικής οδηγίας Solvency ΙΙ, με τις ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις σε διαθέσιμα κεφάλαια. Υπενθυμίζουμε ότι η επικείμενη έλευση της Solvency ΙΙ οδήγησε αρκετές τράπεζες (και όχι μόνο στην Ελλάδα) να απεμπλακούν ή να προσπαθήσουν να απεμπλακούν από τις επενδύσεις τους στην ασφαλιστική αγορά.
           Οι αυστηρότεροι όροι και οι ακριβότερες καλύψεις των αντασφαλιστών, που τα τελευταία χρόνια έχουν «εισπράξει» το τίμημα της οικονομικής κρίσης, αλλά και έκτακτων διεθνών γεγονότων, δημιουργεί απαγορευτικό κόστος για αρκετές εταιρείες. Οι τρεις αυτοί παράγοντες οδηγούν σε εκτιμήσεις για ένταση των διεργασιών συγχωνεύσεων, ενώ καθιστούν περίπου αναπόφευκτη εξέλιξη την αναστολή λειτουργίας κάποιων εταιριών, στο χώρο πάντα

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*