Ζητείται διέξοδος για την οικονομία

Πολλή συζήτηση έγινε σχετικά με το αν η διαδικασία ελέγχου, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία θα υπόκειται η ελληνική οικονομία για τα επόμενα χρόνια θα αποκαλείται επιτήρηση (υπό αναστολή ή άνευ αυτής) ή στενή παρακολούθηση ή αδελφική φροντίδα ή… στοργή και προδέρμ. Ωσάν το ζήτημα να είναι… φιλολογικό και όχι πολιτικό και οικονομικό. Γιατί όπως και να ονομάζεται η φάση που διάγουμε ένα είναι το βέβαιο και ουσιαστικό: η οικονομική πολιτική που ασκήθηκε απλώς δεν πέτυχε.

Ευτυχώς, βέβαια, που έχουμε και τους «βαρβάρους», που στην προκειμένη περίπτωση είναι η παγκόσμια οικονομική κρίση, οπότε μπορούμε να επικαλούμεθα τους ξένους δαίμονες για να εξηγήσουμε το γεγονός ότι, σε μια τετραετή περίοδο ολυμπιακής, τουριστικής, κατασκευαστικής και χρηματιστηριακής ευφορίας, και παράλληλα, μιας συγκυρίας πολλών και σημαντικών ιδιωτικοποιήσεων, οι ιθύνοντες κατάφεραν να αυξήσουν θεαματικά τον κρατικό δανεισμό, πέφτοντας εκτός στόχων (και δεσμεύσεων προς την ΕΕ) στους τομείς του δημοσίου χρέους και του κρατικού ελλείμματος.Τώρα, λοιπόν, μας φταίει η διεθνής κρίση… Τον ένα μήνα ψηφίζουμε προϋπολογισμό, τον επόμενο τον αναθεωρούμε. Αποφασίζουμε την εφαρμογή τεκμηρίων εισοδήματος και την αναβάλλουμε. Καθορίζουμε τέλος ακινήτων και το αλλάζουμε. Δηλώνουμε ότι δεν υπάρχει δυνατότητα παροχών και δίνουμε 500 εκατ. ευρώ σε όποιους διαθέτουν τρακτέρ και μπορούν να κλείσουν τις εθνικές οδούς.Δηλώνουμε βαρύγδουπα ότι το πακέτο των 28 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των τραπεζών δεν θα βαρύνει τον προϋπολογισμό, αλλά σπεύδουμε να δανεισθούμε τεράστια ποσά με εξαιρετικά υψηλό κόστος, με την απορία, ως προς το ποιον στ’ αλήθεια θα βαρύνει αυτό το κόστος, να παραμένει μετέωρη πάνω από τα κεφάλια των αφελών ψηφοφόρων, οι οποίοι παρακολουθούν μετά μανίας τις δημοσκοπήσεις για να μάθουν επί τέλους ποιος είναι ο καταλληλότερος.

Βαλκανικός κίνδυνος

Τα 28 δισ. ευρώ δρομολογήθηκαν λοιπόν. Οι τράπεζες, που δήλωναν ότι καμία δεν τα χρειαζόταν, συμφώνησαν όλες να τα χρησιμοποιήσουν. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι οι επίτροποί της θα φροντίσουν η (κρατικά εξασφαλιζόμενη) ρευστότητα να μεταφερθεί στην πραγματική οικονομία και δη στους μικρο-μεσαίους επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά, που πλήττονται αμεσότερα από την κρίση.

Από την άλλη, τραπεζίτες και επιχειρηματίες, που έχουν ανοιχτεί στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, διαφωνούν σφόδρα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, που επιμένει ότι το «πακέτο» δεν πρέπει να βγει από τα σύνορα και καθείς να βρει άλλους τρόπους να στηρίξει τις βαλκανικές μπίζνες του.

Μα οι βαλκανικές μπίζνες έχουν ήδη ωφελήσει τους Έλληνες μετόχους και – μέσω αυτών, φορολογικώς – και τον κρατικό προϋπολογισμό, μπορεί να αντιτείνει κανείς. Για τις βαλκανικές μπίζνες καμάρωναν Έλληνες αξιωματούχοι και τις παρουσίαζαν σαν δικό τους επίτευγμα. Τώρα που αυτές τίθενται σε κίνδυνο, οι εμφανιζόμενοι ως πατέρες του μέχρι πρό τινος «θαύματος» τώρα στρέφουν το πρόσωπο και… σφυρίζουν αδιάφορα.

Παραγνωρίζοντας ακόμη και το αδιαμφισβήτητο ότι, αν οι βαλκανικές θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών δεν αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα προβλήματά τους, αυτά δεν θα παραμείνουν εκτός των ελληνικών συνόρων, αλλά θα γίνουν ιδιαίτερα αισθητά σε πολλούς τομείς της εγχώριας οικονομίας, του Χρηματιστηρίου Αθηνών απολύτως μη εξαιρουμένου.

 Αποτύχαμε… ειλικρινώς

Διεθνείς και εγχώριοι οργανισμοί προβαίνουν σε ζοφερές προβλέψεις περί μεγάλης αύξησης της ανεργίας, ενώ πολλοί εργαζόμενοι στην Ελλάδα ήδη αντιμετωπίζουν το πρόβλημα ή την απειλή του, για την αντιμετώπιση του οποίου ακούστηκαν ευχές, παροτρύνσεις και αόριστες υποσχέσεις, οι οποίες, όμως, δεν προκαλούν ιδιαίτερη ανακούφιση σε ανέργους και υποψήφιους…

Αλήθεια είναι, πάντως, ότι τους οικονομικούς στόχους μας μπορεί να μην τους πιάνουμε, η ειλικρίνειά μας, όμως, εκτιμάται ιδιαιτέρως από την Ε.Ε. Γι’ αυτό δήλωσε περίπου υπερήφανος ο νέος επί της Οικονομίας υπουργός μας, ο οποίος διευκρίνισε ότι (πλέον;) όταν κάνουμε προβλέψεις περί δημοσίου χρέους δεν… «δουλεύουμε» τους εταίρους μας.

Ομολογουμένως, είναι κι αυτή μία κάποια πρόοδος…

Δήλωσε, επίσης, ο υπουργός ότι η «μαύρη τρύπα» του ελλείμματος δεν θα μπορούσε να καλυφθεί από πρόσθετη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων, γι’ αυτό επέλεξε κάτι «εφικτό», το οποίο δεν είναι άλλο από την πεπατημένη της αύξησης στην έμμεση φορολογία που επιβαρύνει την τιμή των τσιγάρων και των ποτών. Για τη βενζίνη δεν είπε τίποτα, αλλά η συνταγή είναι γνωστή και, όταν τα πράγματα ζορίσουν κι άλλο, κάτι μας λέει ότι δεν θα αργήσει να ακολουθήσει την πεπατημένη. Το ότι η πεπατημένη μας έχει κάνει να την… πατήσουμε ουκ ολίγες φορές δεν φαίνεται να πτοεί τους ταγούς, κύρια μέριμνα των οποίων είναι πλέον τα «κουκιά» και πώς θα τα αβγατίσει στις επόμενες – νωρίτερα ή αργότερα – εκλογές.

Με το νου, πιθανότατα, στις εκλογές, υπουργοί της κυβέρνησης επισημαίνουν ότι το ελληνικό καράβι πλέει στον ωκεανό της οικονομικής κρίσης, ούτε λίγο ούτε πολύ, χωρίς πυξίδα. Για να ανακρούσουν πρύμναν και οι ίδιοι, βεβαίως, διεκυκρινίζοντας ότι οι δηλώσεις τους «παρεξηγήθηκαν».

 Παρόμοια διαπίστωση, περί μη ύπαρξης σοβαρού σχεδιασμού, έκανε και ο πρόεδρος του Σ.Ε.Β., αυτός μάλιστα χωρίς προφανή εκλογική σκοπιμότητα. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, διευκρίνισε ότι οι σημερινές δύσκολες συνθήκες απαιτούν υπευθυνότητα και συναίνεση από τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Με τους πάντες, βεβαίως, να γνωρίζουν ότι η συναίνεση δεν ευδοκιμεί εύκολα εν Ελλάδι και σίγουρα όχι όταν «μυρίζουν» εκλογές ή έστω μεταβολές στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος.

 Συναίνεση για Ολυμπιακή

Συναίνεση ζήτησε και ο διευθύνων σύμβουλος της Marfin Investment Group, για να προχωρήσει η πρόταση του Ομίλου για τη διάσωση των Ολυμπιακών Αερογραμμών.

 Μία πρωτοβουλία του κ. Α. Βγενόπουλου, ο οποίος (παρά τις πικρίες του πρόσφατου παρελθόντος) σπεύδει σαν από μηχανής θεός να διασώσει όχι μόνο τον εθνικό αερομεταφορέα αλλά και λίγο από το κύρος των πολιτικών μας, που μόλις προ ημερών ήταν «βέβαιοι» ότι οι σχετικές διαπραγματεύσεις με τους ξένους ομίλους θα είχαν αίσια κατάληξη.Η δύσκολη θέση της κυβέρνησης ήταν προφανής. Πρώτα απ’ όλα, επειδή στο πεδίο της ιδιωτικοποίησης της εταιρίας, παιζόταν ίσως το «τελευταίο χαρτί» επιβίωσης του εθνικού αερομεταφορέα. Και δεύτερον, γιατί η ίδια είχε ανακηρύξει το εγχείρημα αυτό ως μία από τις «τομές» που θα έκανε στην οικονομική και γενικότερη διακυβέρνηση της χώρας.

Η αλήθεια είναι ότι έγιναν μεγάλες προσπάθειες προκειμένου να προχωρήσει η πώληση αυτή, ωστόσο η τρέχουσα συγκυρία μόνο κατάλληλη δεν είναι για τέτοιου είδους εγχειρήματα.

 Η εμφάνιση του κ. Α. Βγενόπουλου λοιπόν μόνο ευχάριστα ήχησε στα αυτιά της κυβέρνησης, όχι μόνο γιατί μία πρόταση μπαίνει στο τραπέζι προς συζήτηση, αλλά και γιατί:

α) η συγκεκριμένη πρόταση θα μπορούσε να λειτουργήσει καταλυτικά, προκειμένου

να κατατεθούν και άλλες προτάσεις (υπάρχει φημολογία για πιθανό ενδιαφέρον και από άλλους),

β) μια πιθανή πώληση των Ολυμπιακών Αερογραμμών σε ελληνική εταιρία θα είχε ως αποτέλεσμα να αμβλυνθούν οι πολιτικές πιέσεις που θα δεχόταν η Κυβέρνηση, ότι «ξεπούλησε τον εθνικό πλούτο σε ξένους», κ.λπ.

  Η κίνηση της MIG

Από την άλλη πλευρά τώρα, η «κίνηση Βγενόπουλου» μπορεί να εξεταστεί τόσο από την άμεση, όσο και από την ευρύτερη διάστασή της. Η άμεση διάσταση είναι η αμιγώς επιχειρηματική. Η MIG, που διαθέτει ταμείο 1,2 δισ. ευρώ, θα επενδύσει γύρω στα 200 εκατ. ευρώ, προκειμένου να αποκτήσει τον έλεγχο μιας αεροπορικής εταιρίας που έχει ισχυρό brand name, πολύ αξιόπιστη τεχνική βάση, κ.λπ. Επί πλέον, αποκτά την εταιρία «καθαρή» από τις προηγούμενες υποχρεώσεις της, με μικρότερο αριθμό εργαζομένων και με διαφορετικές συλλογικές συμβάσεις. Και στο ερώτημα «μα καλά, τόσες άλλες αεροπορικές ή άλλες εταιρίες του κόσμου δεν τα γνώριζαν όλα αυτά, ώστε να ενδιαφερθούν;» μια πιθανή απάντηση είναι ότι η MIG διαθέτει επιπλέον δύο «όπλα» στα χέρια της:

 Το πρώτο είναι οι συνέργιες που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις υπόλοιπες ήδη υπάρχουσες δραστηριότητές τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε την Olympic Catering (εταιρία που προσφέρει υπηρεσίες εστίασης στις Ολυμπιακές Αερογραμμές και όχι μόνο), τις αλυσίδες ταχείας εστίασης Goody’s και Everest, εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ακτοπλοΐας (π.χ. Blue Star Ferries, Attica Group) έτσι ώστε να προσφέρεται δυνατότητα μεταφορών από αέρα και θάλασσα, κ.λπ.

Πέραν όλων αυτών, βασικό στοιχείο είναι η ικανότητα της MIG να προσελκύει πιθανούς εταίρους από εσωτερικό και εξωτερικό, έτσι ώστε να τονωθεί ο όγκος των εργασιών των Ολυμπιακών Αερογραμμών. Στη χειρότερη περίπτωση δηλαδή, η MIG έχει να χάσει 200 εκατ. ευρώ, ενώ στην καλύτερη περίπτωση να δημιουργήσει ένα περιουσιακό στοιχείο πολύ μεγάλης αξίας. Αρνητικό στοιχείο είναι η τρέχουσα δυσμενής συγκυρία, καθώς και το κατά πόσο αυτή θα μπορούσε να επηρεάσει τη ζήτηση για τις αεροπορικές υπηρεσίες μέσα στο 2009. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, «σύμμαχος» είναι η αποκλιμάκωση της τιμής των καυσίμων, μετά την υποχώρηση της τιμής του πετρελαίου κάτω από τα 40 ευρώ.

  Ευρύτερη διάσταση

Υπάρχει όμως και η ευρύτερη διάσταση του θέματος της διεκδίκησης των Ολυμπιακών Αερογραμμών. Μέσα από αυτή την κίνηση, ο κ. Α. Βγενόπουλος φαίνεται να επιτυγχάνει πολλά έμμεσα οφέλη:

Πρώτον, «γεφυρώνει» τις όποιες τριβές είχαν δημιουργηθεί με τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα, κατά το παρελθόν (π.χ. περίπτωση ΟΤΕ).

Δεύτερον, αναβαθμίζεται ακόμη περισσότερο το κύρος της MIG, καθώς εμφανίζεται ως βασικός μοχλός αντιμετώπισης της κρίσης στην Ελλάδα, πότε σώζοντας τον Εθνικό Αερομεταφορέα και πότε προτείνοντας τη διάσωση τραπεζών που ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν πρόβλημα λόγω της διεθνούς κρίσης.

 Τρίτον, διευκολύνονται οι εργασίες των άλλων εταιριών του Ομίλου, καθώς στελέχη της MIG φαίνεται να είναι δυσαρεστημένα από τη μέχρι τώρα μη τήρηση ουδέτερης στάσης από την κυβέρνηση απέναντι σε μια σειρά θεμάτων που αφορούσαν δραστηριότητες του Ομίλου.

 Κάτι απ’ όλα ίσως εξελιχθεί θετικά, λοιπόν, από τα πολλά και σοβαρά που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Για τα υπόλοιπα, μάλλον θα ανατρέξουμε στη στωικότητα της γενιάς των παππούδων μας: «κι’ αυτό θα περάσει»…