Τα επαγγελματικά ταμεία και οι προοπτικές για τον κλάδο

Του Νίκου Σακελλαρίου

Όλα τα στελέχη της αγοράς επενδύσεων, αλλά και της ασφαλιστικής αγοράς, θεωρούν ότι το παρόν ασφαλιστικό σύστημα μετεξελίσσεται σε ένα σύστημα που θα ευνοεί την ύπαρξη επαγγελματικών ταμείων. Δηλαδή θα πρόκειται για ένα σύστημα που από ανακεφαλαιοποιητικό, που είναι σήμερα, θα μετατραπεί σε μικτό σύστημα δύο πυλώνων, σε πρώτη φάση, και τριών πυλώνων σε δεύτερη.

Στη φάση των δύο πυλώνων, που υπάρχουν σε αρκετούς κλάδους, θα υπάρχει η Εθνική Σύνταξη, που θα λειτουργεί με το ανακεφαλαιοποιητικό σύστημα, και μετά θα ακολουθούν τα επαγγελματικά ταμεία με τους Ατομικούς Λογαριασμούς τους, στα οποία η επικουρική σύνταξη θα είναι αποτέλεσμα επενδύσεων/εισφορών-χρόνου εργασίας.

Όσο καταρρέει το Ασφαλιστικό –αναφέρουν τα περισσότερα στελέχη– τόσο αυξάνεται η προοπτική των επαγγελματικών ταμείων ειδικά για τους νέους ασφαλισμένους. Ήδη, υπάρχει ενδιαφέρον ενεργό και αυξανόμενο για τη δημιουργία νέων επαγγελματικών ταμείων, υπό τη λογική ότι πλέον οι εργαζόμενοι θα ορίζουν οι ίδιοι τις αποδοχές τους και δεν θα είναι έρμαια της εκάστοτε κρατικής πολιτικής.

Σε θεσμικό επίπεδο, η συνεισφορά των ασφαλιστικών εταιρειών στη διαμόρφωση νέων τάσεων για τα επαγγελματικά ταμεία θα εξαρτηθεί από την άρση του εμποδίου των 100 ατόμων (αρχικός νόμος) και ουσιαστικά ευνοεί τις ομαδικές ασφαλίσεις έναντι των ΤΕΑ.

Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι δεν υπάρχει νόμος μετατροπής των ομαδικών ασφαλίσεων σε ΤΕΑ, προκειμένου να προστατευθούν οι ίδιες οι ασφαλιστικές.

Δικλείδες ασφαλείας

Σύμφωνα με τους ειδικούς (διαχειριστές κεφαλαίου αλλά και διαχειριστές των ΤΕΑ), οι δικλείδες ασφαλείας για την αποδοτική και, κυρίως, μη επικίνδυνη διαχείριση επενδύσεων είναι η αποφυγή του υπέρμετρου ρίσκου ή του επιμερισμού των κινδύνων. Ωστόσο, η επενδυτική φυσιογνωμία των ΤΕΑ καθορίζεται από τα Διοικητικά Συμβούλια (ΔΣ), τα οποία γνωμοδοτούν βάσει των αναγκών των ταμείων και των μελών τους.

Πρέπει πρώτα όμως να γίνουν οι αναλογιστικές μελέτες, οι οποίες θα καθορίζουν τους χρόνους των μελλοντικών υποχρεώσεων. Αυτά συνθέτουν και την επενδυτική φυσιογνωμία των επαγγελματικών ταμείων και καθορίζουν και την επενδυτική πολιτική των διαχειριστών. Για παράδειγμα, υπάρχουν επαγγελματικά ταμεία που δεν παίρνουν καθόλου ρίσκο (επενδύουν σε προθεσμιακές καταθέσεις) επειδή ο μέσος όρος ηλικίας των ασφαλισμένων είναι υψηλός και δεν επιθυμεί τη λήψη ρίσκου. Αντίθετα, υπάρχουν ταμεία των οποίων η πλειονότητα των μελών έχει μικρή ηλικία και μπορούν να πραγματοποιήσουν επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου, πάντα μέσα στα πλαίσια που ορίζει η νομοθεσία.

Εκτός από την αποφυγή ρίσκου και του επιμερισμού του κινδύνου, τα μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν τους ατομικούς επενδυτικούς τους λογαριασμούς. Επίσης, είναι αναγκαία η ύπαρξη site με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση, τις αποδόσεις και τα αιτιολογικά της.

Το μυστικό μιας σωστής διαχείρισης, δηλαδή μιας διαχείρισης που καταφέρνει να έχει την καλύτερη απόδοση με το χαμηλότερο ρίσκο, είναι η αναζήτηση χαμηλής διακύμανσης.

Χρονιά-ορόσημο το 2025 για τα ΤΕΑ

Το 2025, θεωρητικά, θα είναι χρονιά-ορόσημο για τα επαγγελματικά ταμεία, καθώς λήγει η διορία που έχει δώσει η EIOPA για την πλήρη ανακεφαλαιοποίησή τους. Αυτό σημαίνει ότι το ενεργητικό στην παρούσα συγκυρία θα πρέπει όχι μόνο να υπερκαλύπτει τις τρέχουσες υποχρεώσεις, αλλά και με βάση τις μελλοντικές ροές να υπερκαλύπτει τις υποχρεώσεις του 2025. Σε περίπτωση που οι αναλογιστικές μελέτες δείχνουν ότι δεν προβλέπεται να καλύπτονται οι μελλοντικές υποχρεώσεις μέχρι το 2025, τα ΤΕΑ υποχρεούνται είτε να προχωρήσουν σε αυξήσεις εισφορών είτε σε μειώσεις συντάξεων.