Οδηγίες για την έκδοση πιστοποιητικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. (άρθρο 54Α ν. 4174/2013)

του Απόστολου Αλωνιάτη*

Όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που θα πρέπει να κάνουν κάποια συναλλαγή που αφορά την περιουσία τους οφείλουν να έχουν από τις αρχές του 2015 πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ σύμφωνα με εγκύκλιο που εξέδωσε το Υπουργείο Οικονομικών.

Σύμφωνα με την σχετική εγκύκλιο:

• Το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ προσκομίζεται από το φορολογούμενο, ο οποίος είχε την υποχρέωση να δηλώσει ακίνητο ή δικαίωμα επί ακινήτου στη δήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) και Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων ΕΝΦΙΑ του οικείου έτους, ανεξάρτητα αν η δήλωση υποβάλλεται από αυτόν ή συντίθεται μηχανογραφικά.
• Το πιστοποιητικό κατά το έτος 2017 προσκομίζεται από όλους τους φορολογουμένους που συμβάλλονται στο ίδιο συμβολαιογραφικό έγγραφο, για τα έτη 2012 έως και 2016, εφόσον είχαν υποχρέωση να συμπεριλάβουν το ακίνητο ή το δικαίωμα επί ακινήτου στις δηλώσεις ΦΑΠ. και ΕΝΦΙΑ των αντίστοιχων ετών.
• Προσοχή για τα αγροκτήματα εκτός σχεδίου πρέπει να προσκομίζεται πιστοποιητικό από το 2014 και μετά.

Κατά τα επόμενα έτη το πιστοποιητικό προσκομίζεται για τα αντίστοιχα πέντε προηγούμενα έτη. Αρμόδιος για τη χορήγηση του πιστοποιητικού με χειρόγραφη διαδικασία, είναι ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ., ο οποίος ήταν αρμόδιος για την παραλαβή ή τη σύνθεση της δήλωσης ΦΑΠ. και ΕΝΦΙΑ κατά τα αντίστοιχα έτη.

Αν απαιτείται πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ και ο φορολογούμενος απέκτησε ακίνητο ή δικαίωμα επί ακινήτου μετά την 1η Ιανουαρίου του έτους ή των ετών για τα οποία απαιτείται αυτό, για το έτος ή τα έτη αυτά, αντί του πιστοποιητικού, υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986, με την οποία δηλώνει το χρόνο απόκτησης του ακινήτου ή του δικαιώματος επί ακινήτου καθώς και ότι δεν είχε υποχρέωση να το συμπεριλάβει στη δήλωση ΦΑΠ. και ΕΝΦΙΑ των εν λόγω ετών. Στην υπεύθυνη δήλωση επισυνάπτεται φωτοτυπία του τίτλου κτήσης του ακινήτου ή του δικαιώματος επί ακινήτου ή οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο παραστατικό, κατά περίπτωση. Η ανωτέρω υπεύθυνη δήλωση υποβάλλεται σε δύο αντίγραφα στον αρμόδιο προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. Το ένα αντίγραφο επιστρέφεται θεωρημένο, προκειμένου να επισυναφθεί στο οικείο συμβολαιογραφικό έγγραφο.

• Το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ ισχύει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους έκδοσής του και δεν επιτρέπεται η χρήση κυρωμένου αντιγράφου αυτού.

Διαδικασία χορήγησης πιστοποιητικού σε νομικά πρόσωπα

Το πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α για τα έτη 2012 έως και 2013 χορηγείται από τον αρμόδιο, προϊστάμενο Δ.Ο.Υ., στον οποίο υποβάλλεται σχετική αίτηση, ενώ το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ έτους 2014 και επομένων ετών χορηγείται ηλεκτρονικά.

Να θυμίσουμε εδώ ότι τα Νομικά Πρόσωπα από το 2010 έως το 2013, αλλά και πριν για το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης περιουσίας, υπέβαλλαν τις δηλώσεις του στην Δ.Ο.Υ. βάσει των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων και όχι βάσει του Ε9 και των υπολογισμό του φόρους με τους συντελεστές του ΕΝΦΙΑ.

• Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτείται η μνημόνευση και επισύναψη ή η προσκόμιση πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ και ο φορολογούμενος έχει ανεξόφλητες οφειλές από διαφορετικές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των ΦΑΠ και ΕΝΦΙΑ, οι οποίες έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση καταβολής, υποβάλλει αίτηση και το πιστοποιητικό χορηγείται από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ.

Το πιστοποιητικό είναι απαραίτητο για τις εξής ενέργειες:

• Μεταβίβαση ακινήτου με επαχθή αιτία.
• Μεταβίβαση ακινήτου με εκούσιο πλειστηριασμό.
• Μεταβίβαση ακινήτου με χαριστική αιτία.
• Συμβολαιογραφικό προσύμφωνο ακινήτου.
• Αποδοχή κληρονομιάς.
• Εγγραφή υποθήκης.
• Σύσταση Οριζόντιας ιδιοκτησίας.
• Σύσταση πραγματικής δουλείας επί ακινήτου.
• Σύσταση προσωπικής δουλείας επί ακινήτου.
• Ανταλλαγή ακινήτου.
• Συζήτηση αγωγής ενώπιον δικαστηρίου.
• Άλλη ενέργεια ενώπιον δικαστηρίου.
• Οποιαδήποτε ενέργεια ενώπιον δημόσιας αρχής πλην δικαστηρίου.

Για να εκδοθεί το πιστοποιητικό θα πρέπει να ακολουθήσετε τα ακόλουθα βήματα:

1. Επιλέξτε το τρέχον έτος (2017).
2. Επιλέξτε την καρτέλα Πιστοποιητικά και από τις Διαθέσιμες ενέργειες την έκδοση νέου πιστοποιητικού για χρήση στο έτος 2017.
3. Επιλέξτε χρήση και πληκτρολογήστε τον εντεκαψήφιο Α.Τ.ΑΚ. του εμπραγμάτου δικαιώματος, για το οποίο θέλετε να εκδώσετε πιστοποιητικό.
4. Για κάθε Α.Τ.ΑΚ. εκδίδεται ξεχωριστό πιστοποιητικό.
5. Από τις διαθέσιμες ενέργειες, κάντε κλικ στην επιλογή δικαιώματος για έκδοση πιστοποιητικού.
6. Μπορείτε να κάνετε εκτύπωση προεπισκόπησης πιστοποιητικού, για να ελέγξετε τα στοιχεία του πιστοποιητικού πριν αυτό εκδοθεί.
7. Επιλέξτε έκδοση πιστοποιητικού και στη συνέχεια εκτύπωση.

Λοιπά θέματα που αφορούν το Ε9

Αναλυτικές οδηγίες και το τι πρέπει να προσέξουμε στο Ε9 για να μην πληρώσουμε περισσότερο ΕΝΦΙΑ, έχουμε δώσει με προηγούμενο άρθρο μας.

Με την ευκαιρία ας θυμηθούμε ορισμένα ζητήματα που αφορούν την υποβολή του Ε9.

Να σημειώσουμε ότι έχει ανοίξει η εφαρμογή και πλέον μπορούμε να κάνουμε διορθώσεις στο Ε9, και για το 2017.

Προθεσμίες ενημέρωσης του Ε9

Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που από την 01/01/2015 και μετά έχει μεταβολές στην περιουσιακή του κατάσταση, υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων εντός τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία της μεταβολής αυτής, πλην της κληρονομιάς, για την οποία ο κληρονόμος υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων εντός τριάντα ημερών (30) από τη λήξη της προθεσμίας για αποποίηση της κληρονομιάς.

Σχετικά με την υποβολή δήλωσης των κληρονόμων θα πρέπει, για μία ακόμη φορά να επισημάνουμε ότι:

Σύμφωνα με το άρθρο, παρ. 3α του νόμου 4223/2013 (νόμος για την εφαρμογή του ΕΝ.Φ.Ι.Α.):

«3.α. Για τον προσδιορισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. κάθε επόμενου του 2014 έτους, λαμβάνεται η δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. με τα στοιχεία των ακινήτων του προηγούμενου έτους με τις μεταβολές που επήλθαν. Για τη σύσταση, απόκτηση και κάθε άλλη μεταβολή στα δικαιώματα της παραγράφου 2 του άρθρου 1, από 1.1.2015 και εφεξής, ο φορολογούμενος υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων εντός τριάντα (30) ημερών από την ημέρα της σύστασης, απόκτησης και κάθε άλλης μεταβολής στα παραπάνω δικαιώματα, πλην της κληρονομικής διαδοχής, για την οποία ο φορολογούμενος υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων εντός τριάντα (30) ημερών από την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς.»

Δηλαδή από το έτος 2014, στις περιπτώσεις κληρονομικής διαδοχής η δήλωση στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9) υποβάλλεται εντός τριάντα ημερών από την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς. Συγκεκριμένα ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά εντός προθεσμίας τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία που πληροφορήθηκε την επαγωγή και το λόγο της, δηλαδή – κατά κανόνα – από την ημερομηνία θανάτου, προκειμένου για τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους, και από την ημερομηνία δημοσίευσης της διαθήκης, προκειμένου για τους εκ διαθήκης κληρονόμους. Αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό, η προθεσμία αποποίησης της κληρονομίας ορίζεται αντίστοιχα σε ένα (1) έτος. Σε περίπτωση αποποίησης της κληρονομιάς, ο συνεπεία αυτής καθιστάμενος κληρονόμος, έχει ανάλογη προθεσμία για αποποίηση.

Ο φορολογούμενος υποχρεούται να αναγράψει στη δήλωση στοιχείων ακινήτων, την οποία θα υποβάλει προς τούτο, την ημερομηνία θανάτου του κληρονομουμένου και, στις περιπτώσεις που πρόκειται για εκ διαθήκης κληρονόμο, την ημερομηνία δημοσίευσης της διαθήκης.

Προσοχή: Στην περίπτωση που δεν γίνει αποποίηση κληρονομιάς, ο κληρονόμος θα πρέπει να δηλώσει στο Ε9 τα ακίνητα σύμφωνα με την νόμιμη μοίρα (σε περίπτωση οικογένειας 25% ο/η σύζυγος και 75% τα παιδία), με την αιτιολογία «εξ αδιαθέτου κληρονόμος». Όταν ανοιχτεί η διαθήκη, αν υπάρχει ή γίνει το οριστικό συμβόλαιο της κληρονομιάς, τότε θα πρέπει να ξαναγίνει δήλωση των ακινήτων με την αναφορά του νομικού εγγράφου.

Εάν επιθυμείτε να υποβάλετε δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) θα πρέπει, αφού διαβάσετε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης της εφαρμογής, καθώς και τις συχνές ερωτήσεις – απαντήσεις που σας αφορούν, να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα:

• Επιλέξτε το έτος που θέλετε να υποβάλλετε Ε9 και από τις διαθέσιμες ενέργειες της αρχικής σελίδας, επιλέξτε δημιουργία δήλωσης Ε9 για να προβείτε στις απαραίτητες τροποποιήσεις της περιουσιακής σας κατάστασης.
• Μπορείτε να εισάγετε/μεταβάλλετε/διαγράψετε ακίνητο των πινάκων 1 (κτίσματα και οικόπεδα) και 2 (γήπεδα).
• Εάν εισάγετε ακίνητο, συμπληρώστε όλα τα υποχρεωτικά πεδία που αφορούν τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου (τετραγωνικά μέτρα, είδος εμπράγματου δικαιώματος, ποσοστό συνιδιοκτησίας κ.τ.λ.) και επίσης κάντε γεωγραφικό εντοπισμό του ακινήτου είτε μέσω επιλογής του νομού, δημοτικού διαμερίσματος και δρόμων οικοδομικού τετραγώνου είτε μέσω επιλογής ανοίγματος του χάρτη Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξίας Ακινήτων.
• Εάν μεταβάλλετε ακίνητο, τροποποιήστε μόνο τα περιγραφικά στοιχεία για τα οποία απαιτείται τροποποίηση.
• Από το έτος 2013 και μετά, κατά την οριστική υποβολή των δηλώσεων Ε9, ζητείται υποχρεωτικά η αναγραφή του αριθμού παροχής ρεύματος στα κτίσματα στα οποία έχετε πλήρη κυριότητα ή επικαρπία.
• Από το έτος 2014 και μετά, ανάλογα με την αιτία εισαγωγής/μεταβολής/διαγραφής ακινήτου που θα επιλέξετε, θα πρέπει να συμπληρώσετε τα υποχρεωτικά πεδία που ζητούνται και αφορούν στοιχεία συμβολαίων (αριθμός και ημερομηνία συμβολαίου, Α.Φ.Μ. συμβολαιογράφου), στοιχεία διαθήκης εφόσον υπάρχει (αριθμός και ημερομηνία δημοσίευσης, ημερομηνία θανάτου) κ.λπ.
• Κατά την οριστική υποβολή δήλωσης Ε9, μπορεί να ζητηθεί η μεταβολή συγκεκριμένων ακινήτων λόγω ελλείψεων στα στοιχεία τους.
• Οποιαδήποτε ενέργεια κάνετε, αποθηκεύεται προσωρινά.
• Όταν ολοκληρώσετε τις μεταβολές της περιουσιακής σας κατάστασης, ελέγξτε το πως έχει διαμορφωθεί μέσω της προεπισκόπησης περιουσιακής κατάστασης.
• Επιλέξτε οριστική υποβολή της δήλωσης Ε9 και εάν επιθυμείτε, μεταφορά της δήλωσης στο επόμενο έτος.
• Από τις διαθέσιμες ενέργειες μπορείτε να εκτυπώσετε τις υποβληθείσες δηλώσεις Ε9, την περιουσιακή σας κατάσταση και τα εκκαθαριστικά σημειώματα Φ.Α.Π. /πράξεις διοικητικού προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Σχετικές διατάξεις

ΠΟΛ 1200/03-09-2014

ΠΟΛ 1237/11-11-2014

ΠΟΛ 1212/24-09-2015

ΠΟΛ 1081/13-07-2016

ΥΓ: Οι οδηγίες για την υποβολή των δηλώσεων του Ε9, έχουν αναρτηθεί στο δικτυακό τόπο της ΑΑΔΕ. Στην ίδια σελίδα μπορείτε να βρείτε και αναλυτικές οδηγίες για την συμπλήρωση του Ε9.

http://www.aade.gr/polites/akineta/delose-e9-enphia

*Οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α΄ Αντιπρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.Φ.Ο.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας.