Επαγγελματικά ταμεία: Το βήμα της επόμενης 1Oετίας στην ασφάλιση

Του Νίκου Σακελλαρίου

Τα επαγγελματικά ταμεία (ΤΕΑ) αποτελούν τη μελλοντική μορφή ασφάλισης που θα δούμε στην ελληνική κοινωνία. Υπάρχουν, ήδη, 11 ΤΕΑ υποχρεωτικής ή προαιρετικής ασφάλισης, και τα στελέχη της αγοράς υπολογίζουν ότι μέχρι το 2020 θα φτάσουν στα 20 τουλάχιστον.

Τα επαγγελματικά ταμεία αποτελούν μια υβριδική ασφάλιση κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα, στα οποία θα ενταχθούν πάνω από το 60% των σημερινών εργαζομένων, και είναι κάτω των 50 ετών. Στο νέο σύστημα, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα κληθούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Επίσης, καθοριστικό ρόλο θα έχουν και οι εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων, οι οποίες θα κληθούν να σηκώσουν τη διαχείριση των επενδύσεών τους. Από εκεί και πέρα, η εποπτεία θα είναι αυτή που θα καθορίσει την επιτυχία και τη φερεγγυότητα του θεσμού.

Εισαγωγή-Ιστορία

Τα επαγγελματικά ταμεία (occupational funds, όπως είναι διεθνώς γνωστά) έχουν παλαιότερη ιστορία από τα ευρέως διαδεδομένα κοινωνικά ταμεία. Η ιστορία ξεκινά από τον 15ο αιώνα στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αγγλία όταν συνασπίζονται επαγγελματίες μεταξύ τους προκειμένου να έχουν αποθέματα σε ώρες ανάγκης και όταν γεράσουν. Οι βάσεις για τις ασφαλίσεις υγείας και ζωής είχαν μπει και αφορούσαν συγκεκριμένους κλάδους. Σταδιακά και τον 16ο αιώνα, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου, οι πρώτες αγγλικές αλληλο-ασφαλιστικές εταιρείες, εκτός από τις καλύψεις αναγκών σε θέματα υγείας και εργασίας, αναλάμβαναν και τις αποζημιώσεις για όποιες ζημιές προκαλούνταν σε επιχειρήσεις και σπίτια.

Θεσμικό πλαίσιο

Η προσπάθεια ανάπτυξης επαγγελματικών ταμείων πάνω σε θεσμικό πλαίσιο στήθηκε με τον νόμο 3029/2002 από τον τότε υπουργό, Ρέππα. Ακολούθησε η Οδηγία 41/2003 και ο νόμος 2341/2016, ενώ τα έτη 2012-2013 είχαν γίνει κάποιες τροποποιήσεις στον αρχικό νόμο, και μετά προστέθηκε και ο Κανονισμός Δεοντολογίας.

Τα επαγγελματικά ταμεία είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και έχουν ως σκοπό την παροχή στους ασφαλισμένους και δικαιούχους των παροχών επαγγελματικής ασφαλιστικής προστασίας, πέραν της παρεχόμενης από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, καλύπτοντας ανάγκες γήρατος, ασθένειας, διακοπής της εργασίας. Είναι υποχρεωμένα να χορηγούν παροχές σε είδος ή σε χρήμα, που καταβάλλονται περιοδικώς ή εφάπαξ.

Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) μπορούν να ιδρυθούν από επιχείρηση ή κλάδο ή κλάδους εργαζομένων με πρωτοβουλία των εργαζομένων ή των εργοδοτών ή με συμφωνία των δύο πλευρών, υπό την προϋπόθεση ότι ο αριθμός των ασφαλισμένων κατά επιχείρηση ή επαγγελματικό κλάδο υπερβαίνει τους 100.

Το καταστατικό κάθε ΤΕΑ καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και ρυθμίζει υποχρεωτικά:

α) τη σύνθεση και τον αριθμό των μελών της διοίκησης του ταμείου, τη διαδικασία ανάδειξης του προέδρου και τον τρόπο λειτουργίας του,

β) τους πόρους του ταμείου, τον τρόπο υπολογισμού και το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών (εργαζομένων/εργοδοτών) καθώς και τη διαδικασία μεταβολής ή αναπροσαρμογής του ύψους των ασφαλιστικών εισφορών, τα αποθεματικά, τον τρόπο επένδυσης, την αντασφάλιση ή αμοιβαία ασφάλιση,

γ) τους όρους εγγραφής και διαγραφής των ασφαλισμένων,

δ) τους ασφαλιζόμενους κινδύνους,

ε) τα είδη και το ύψος των παροχών προς τους ασφαλισμένους και θέματα διαδοχικής ασφάλισης,

στ) την έδρα του ταμείου και τους εκπροσώπους του,

ζ) τη διαδικασία λύσης και εκκαθάρισης.

Βάσει νόμου, τα ΤΕΑ που χορηγούν συνταξιοδοτικές παροχές λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.

Το καταστατικό του ταμείου δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μετά από έγκριση από το Υπουργείο Εργασίας (Απασχόλησης) και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η οποία εκδίδεται μετά από τη σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής. Η Εθνική Αναλογιστική Αρχή δίνει και τις αντίστοιχες άδειες για τη συγχώνευση ή διάσπαση ΤΕΑ ή τη σύσταση ομοσπονδιών και ενώσεων με διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Η υπαγωγή στην ασφάλιση των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι προαιρετική. Κάθε εργαζόμενος στην επιχείρηση ή τον κλάδο που λειτουργεί το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης έχει δικαίωμα να ασφαλίζεται στο ΤΕΑ χωρίς να απαιτείται να είναι μέλος στον συνδικαλιστικό του φορέα. Επίσης, κάθε ελεύθερος επαγγελματίας (αυτοτελώς εργαζόμενος) του κλάδου έχει δικαίωμα να ασφαλίζεται στο ΤΕΑ του χώρου του χωρίς να απαιτείται η συμμετοχή του σε επαγγελματική οργάνωση.

Τα καταστατικά των ΤΕΑ δεν μπορούν να αρνηθούν στους επαγγελματίες του κλάδου (που έχουν τις προϋποθέσεις) να υπαχθούν στα ΤΕΑ. Ο ασφαλισμένος έχει δικαίωμα να επιλέξει σε ποια ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης θα υπαχθεί σε περίπτωση που έχει δικαίωμα υπαγωγής σε περισσότερα ταμεία.

Οι ασφαλισμένοι μπορούν να ζητήσουν να διαγραφούν από το ΤΕΑ μετά από ελάχιστο χρόνο ενός έτους παραμονής και έχοντας ενημερώσει έναν μήνα τουλάχιστον νωρίτερα. Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να λάβει την παροχή που αντιστοιχεί κατά το διάστημα παραμονής του στο ταμείο.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*