Ποια έσοδα σας και πότε κινδυνεύουν από τις κατασχέσεις

Χτύπησαν κόκκινο φόροι εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ, για μισθωτούς και συνταξιούχους, ΦΠΑ ,ΕΝΦΙΑ, παρακρατούμενοι φόροι, αλλά και ΕΦΚΑ για τους επιτηδευματίες και τις επιχειρήσεις.
Είναι οι εφιάλτες της τελευταίας εργάσιμης μέρας κάθε μήνα, από εδώ και εμπρός, είναι η ημέρα όπου πρέπει να πληρωθούν όλες οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις.

Του Απόστολου Αλωνιάτη*

Συχνά πυκνά έχουμε μηνύματα στον υπολογιστή μας, από την Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΔΗΛΕΔ ή ποιο γνωστό ως Taxisnet) , την Υπηρεσία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), που μας θυμίζει ότι θέλουμε να ξεχάσουμε, δηλαδή τα χρέη μας στο δημόσιο.

Τι γίνεται όταν έχουμε χρέη στην εφορία

Εφόσον ο φορολογούμενος αφήσει απλήρωτη μια οφειλή, τότε αυτόματα χάνει το δικαίωμα στην έκδοση πιστοποιητικού φορολογικής ενημερότητας το οποίο είναι απαραίτητο για την διενέργεια μιας σειράς συναλλαγών, όπως είναι για παράδειγμα η είσπραξη χρημάτων από το δημόσιο, αλλά και να πουλήσει ή γενικά να μεταβιβάσει ένα ακίνητο ακόμη και στα παιδιά του.. Παράλληλα, από την πρώτη ημέρα καθυστέρησης χρεώνεται με μηνιαία προσαύξηση 0,73%, που «τρέχει» χωρίς να υπάρχει ανώτερο όριο.

Στη συνέχεια η εφορία θα αποστείλει ειδοποιητήριο με το οποίο θα καλεί τον οφειλέτη να εξοφλήσει ή να ρυθμίσει με τη πάγια ρύθμιση των 12 ή 24 δόσεων.

Η εξόφληση σε 12 μήνες αφορά των φόρο εισοδήματος, το ΦΠΑ, τους παρακρατούμενους φόρους (Φόρο Μισθωτών Υπηρεσιών, φόρο πρώην ελευθέρων επαγγελματιών, φόρο εργολάβων, δικηγόρων μηχανικών κ.λπ.), ΕΝΦΙΑ και λοιπούς τρέχοντες φόρους.

Η εξόφληση σε 24 δόσεις μπορεί να γίνει αν η οφειλή προκύπτει από έκτακτο φόρο όπως είναι ο φόρος κληρονομιάς ή από πρόστιμα. Αν δεν ανταποκριθεί, τότε ο οφειλέτης θα βρεθεί αντιμέτωπος με μέτρα αναγκαστικής είσπραξης του ποσού που οφείλει.

Να σημειώσουμε εδώ ότι αν η οφειλή δεν έχει καταστεί ληξιπρόθεσμη, η ρύθμιση γίνεται μόνο στο δικαστικό τμήμα της Δ.Ο.Υ.. Αν έχει καταστεί ληξιπρόθεσμη, τότε η ρύθμιση μπορεί να γίνει και ηλεκτρονικά. Στην περίπτωση αυτή ο φορολογούμενος μπορεί να ρυθμίσει όχι μόνο το ποσό που έχει καταστεί ληξιπρόθεσμο, αλλά όλες τις οφειλές του προς την εφορία.

Τέλος να επισημάνουμε ότι η πάγια ρύθμιση είναι μέχρι 12 ή 24 δόσεις. Δηλαδή το σύστημα, με βάσει τα στοιχεία που θα του δώσουμε (όπως μηνιαίο εισόδημα, πάγια μηνιαία έξοδα κλπ) τότε το σύστημα θα καθορίσει και τις δόσεις που δεν μπορούν να είναι περισσότερες από 12 ή 24. Αρκετές φορές το σύστημα καθορίζει λιγότερες δόσεις από τον μέγιστο αριθμό.

Πως γίνεται η δέσμευσή των λογαριασμών στην τράπεζα

Η ΔΗ.Λ.Ε.Δ. (Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης), δημιουργεί ηλεκτρονικούς καταλόγους με τους οφειλέτες.

(Α.Φ.Μ., Ένδειξη Φυσικού Προσώπου / μη Φυσικού Προσώπου (Φ.Π.), Επώνυμο/Επωνυμία, Όνομα, Πατρώνυμο, Μητρώνυμο, Ημερομηνία Γέννησης, Είδος Ταυτότητας, Αριθμός Ταυτότητας, Τίτλος μη Φ.Π., Αριθμός Γενικού Εμπορικού Μητρώου, Ποσό οφειλής)

Η κατάσταση διαβιβάζεται ηλεκτρονικά και μέχρι τις 9:30 π.μ., συνοδευόμενη από αρχείο αποτύπωσης του χρόνου διαβίβασης του αρχείου σε εργάσιμη ημέρα, λαμβανομένων υπόψη των επίσημων τραπεζικών αργιών.

Ο συγκεκριμένος χρόνος αποτελεί το χρόνο δέσμευσης των χρημάτων των λογαριασμών των οφειλετών.

Κάθε Πιστωτικό Ίδρυμα που παραλαμβάνει το αρχείο της παραγράφου 1, οφείλει εντός 2 ημερολογιακών ημερών και μέχρι την 10η πρωινή να ελέγχει και να αποστέλλει στη Δ.ΗΛΕ.Δ. απαντητικό αρχείο μόνο με τους οφειλέτες για τους οποίους έχει γίνει η δέσμευση χρηματικών απαιτήσεων και το ύψος αυτών.

Οι ανωτέρω απαντήσεις καταχωρούνται αυθημερόν στο Ο.Π.Σ. Taxis και είναι ευχερώς διαθέσιμες στο Τμήμα Δικαστικού και Νομικής Υποστήριξης των αρμόδιων για την επιδίωξη της είσπραξης υπηρεσιών προκειμένου αυτές να προβαίνουν άμεσα και στην εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας έκδοση κατασχετηρίων εις χείρας του Πιστωτικού Ιδρύματος, εφόσον συντρέχει περίπτωση.

Λοιπά εισοδήματα που μπορεί να κατασχέσει η εφορία

Για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ επιτρέπεται στις φορολογικές αρχές να κατάσχουν οποιαδήποτε κινητά περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών. Έτσι εκτός των χρημάτων από τους τραπεζικούς λογαριασμούς μπορούν να κατασχεθούν ακίνητα, αυτοκίνητα, σκάφη ή οποιοδήποτε άλλο κινητό περιουσιακό στοιχείο.

Ακόμη η εφορία μπορεί να προβεί σε κατάσχεση, για οποιοδήποτε ποσό οφειλής:

• Το μισό (50%) οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος καταβάλλεται περιοδικά στον οφειλέτη, εφόσον αυτό υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 1.000 ευρώ.
• Το μισό (50%) του εφάπαξ που καταβάλλεται από οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, λόγω εξόδου από την υπηρεσία ή το επάγγελμα.
• Μέρος ή όλα τα ενοίκια των οποίων επίκειται η είσπραξη, εφόσον ο οφειλέτης δικαιούται να λαμβάνει τέτοια εισοδήματα.
• Μέρος ή ολόκληρο το ποσό πάσης φύσεως αποζημιώσεων (π.χ. για ζημιά που υπέστη κάποιο ασφαλισμένο περιουσιακό στοιχείο του κ.λπ.)
• Μέρος ή ολόκληρο το ποσό των πάσης φύσεως εισπράξεων από πωλήσεις προϊόντων ή οποιονδήποτε άλλων πραγμάτων (π.χ. ακινήτων, ΙΧ αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ.).
Η εφορία πραγματοποιεί τις παραπάνω κατασχέσεις «εις χείρας τρίτων». Δηλαδή ενημερώνει τους εργοδότες για την κατάσχεση μισθών, τους ενοικιαστές για την κατάσχεση του ενοικίου, τους ασφαλιστικούς οργανισμούς για την κατάσχεση παροχών, τους αγοραστές – πελάτες για την κατάσχεση του τιμήματος της πώλησης κλπ.

Ακατάσχετος λογαριασμός

Σύμφωνα με την νομοθεσία που ισχύει σήμερα, (ν.4254/2014 και ΠΟΛ.1182/2014) ο φορολογούμενος έχει δικαίωμα να δηλώσει τόσο στην τράπεζα όσο και στο taxis ένα λογαριασμό ως ακατάσχετο, σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα.

Η εφορία έχει δικαίωμα να δώσει εντολή στην τράπεζα να προβεί σε κατάσχεση από τον λογαριασμό του οφειλέτη.

Οι τράπεζες αφού λάβουν εντολή μπορούν να κατασχέσουν και να «σηκώσουν» καταθέσεις οφειλετών, αν βέβαια υπάρχουν χρήματα στον λογαριασμό, τα υπερβάλλοντα ποσά από αυτό που προστατεύονται από τα ακατάσχετα όρια. Σημειώνεται ότι από την κατάσχεση προστατεύονται:

• Μισθοί, συντάξεις και ασφαλιστικά βοηθήματα των οφειλετών του Δημοσίου έως 1.000 ευρώ. Για ποσά άνω των 1.000 ευρώ και έως 1.500 ευρώ επιτρέπεται η κατάσχεση επί του 50% αυτών. Για ποσά άνω των 1.500 ευρώ επιτρέπεται η κατάσχεση επί του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να έχει δηλωθεί ηλεκτρονικά από τον φορολογούμενο ο μοναδικός ακατάσχετος τραπεζικός λογαριασμός.
Δηλαδή αν κάποιος παίρνει μισθό 2.000 ευρώ, σπάνια περίπτωση στις μέρες μας, η εφορία από τα πρώτα 1.000 ευρώ δεν θα πάρει τίποτε, από τα επόμενα 500 θα κατάσχει το 50% δηλαδή 250 ευρώ και από τα επόμενα 500 ευρώ το σύνολο του ποσού. Ο οφειλέτης λοιπόν από το συνολικό μισθό των 2.000 ευρώ, θα πάρει 1.250 ευρώ και το κράτος έναντι της οφειλής 750 ευρώ.
• Καταθέσεις φυσικών προσώπων έως 1.250 ευρώ μηνιαίως για έναν και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα.

Ακατάσχετα τα κοινωνικά επιδόματα

Σύμφωνα με σχετικό έγγραφο της ΑΑΔΕ, πέρα από τα ποσά που αναφέραμε παραπάνω, ακατάσχετα παραμένουν και τα κοινωνικά επιδόματα που λαμβάνει ο φορολογούμενος.
Όπως διευκρινίστηκε πρόσφατα από την ΑΑΔΕ (ΠΟΛ 1146/2017 , Θέμα: «Συμπλήρωση της ΠΟΛ 1092/2014 αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 30 παρ. 4 του ν.δ. 356/1974 (ΚΕΔΕ) περί περιορισμού κατασχέσεων στα χέρια τρίτων» ):

«Στις ενδεικτικές εξαιρετικές περιπτώσεις για τον περιορισμό της κατάσχεσης πλην της μακροχρόνιας ανεργίας χωρίς άλλες πηγές εισοδημάτων του οφειλέτη ή της συζύγου και των σοβαρών προβλημάτων της υγείας αυτού ή της συζύγου του, περιλαμβάνεται και η χορήγηση προνοιακών ή άλλων «κοινωνικών» επιδομάτων και βοηθημάτων.

Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που διαπιστώνεται ότι έχει επιβληθεί κατάσχεση σε (ατομικό ή κοινό) τραπεζικό λογαριασμό (ανεξάρτητα από το αν έχει δηλωθεί ως ακατάσχετος ή όχι) επί καταθέσεων προερχομένων από καταβολή προνοιακού ή άλλου «κοινωνικού επιδόματος» ή βοηθήματος, η κατάσχεση περιορίζεται, μετά από αίτηση του οφειλέτη, αποδεσμεύοντας το σύνολο του δεσμευθέντος κατά τα ανωτέρω ποσού, εφόσον κατά την κείμενη νομοθεσία τα ανωτέρω επιδόματα/βοηθήματα προβλέπονται ρητώς ως ακατάσχετα (πχ επίδομα κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης, επίδομα ανεργίας ΟΑΕΔ, επίδομα θέρμανσης, διατροφή ανηλίκου τέκνου κλπ). Η αποδέσμευση του συνόλου του δεσμευθέντος ποσού επιδόματος/ βοηθήματος ισχύει και στην περίπτωση που ως δικαιούχος ή συνδικαιούχος του κατασχεθέντος τραπεζικού λογαριασμού αναγράφεται υποχρεωτικά τρίτο πρόσωπο, όπως ο δικαστικός συμπαραστάτης του δικαστικώς συμπαραστατούμενου τέκνου ή ένας εκ των δύο γονέων στην περίπτωση διατροφής ανηλίκου τέκνου.

Τέλος, περί της δυνατότητας άσκησης δειγματοληπτικού ελέγχου σημειώνονται τα ακόλουθα:

Αντίγραφο των στοιχείων της απόφασης περιορισμού κατασχετηρίου θα κοινοποιείται αυθημερόν ηλεκτρονικά ή μέσω τηλεμοιοτυπίας (fax) στις αρμόδιες κατά τόπους Φορολογικές Περιφέρειες συμπληρώνοντας το συνημμένο σχέδιο εφόσον ζητηθεί, προκειμένου να πραγματοποιείται δειγματοληπτικός έλεγχος για την τήρηση των ως άνω προϋποθέσεων.»

Διαδικασία δήλωσης του ακατάσχετου λογαριασμού.

Όπως αναφέρεται στην ΠΟΛ.1182/2014:

«3. Για τη γνωστοποίηση, στη Φορολογική Διοίκηση, του μοναδικού ακατάσχετου τραπεζικού του λογαριασμού, ο ενδιαφερόμενος πολίτης υποβάλλει ηλεκτρονικά Αίτηση / Υπεύθυνη Δήλωση, μέσω εφαρμογής της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Δ.ΗΛΕ.Δ.) της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (Γ.Γ.Δ.Ε.) στο περιβάλλον TAXISnet, με την οποία ενημερώνει για τον αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού (σε μορφή IBAN).
4. Κάθε ενδιαφερόμενος που γνωστοποιεί στη Φορολογική Διοίκηση τον μοναδικό ακατάσχετο τραπεζικό του λογαριασμό κατά τα ανωτέρω, οφείλει να ενημερώνει αμελλητί, υποβάλλοντας νέα Αίτηση / Υπεύθυνη Δήλωση με τον ίδιο τρόπο, τον αριθμό IBAN τυχόν νέου λογαριασμού του σε περίπτωση που ο προηγούμενος -ήδη δηλωμένος- κλείσει για οποιονδήποτε λόγο ή εφόσον επιθυμεί την αλλαγή του παλαιού λογαριασμού με νέο.»

Για την εφαρμογή των παραπάνω , η ΓΓΠΣ ανέπτυξε εφαρμογή στο taxisnet, με την οποία ο φορολογούμενος έχει την δυνατότητα να δηλώσει τον αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού που θέλει να είναι ακατάσχετος κατά το μέρος που του επιτρέπει ο νόμος.
Αφού δηλώσουμε τον ακατάσχετο λογαριασμό στο Taxisnet, θα ενημερωθεί η τράπεζα στην οποία έχουμε ανοίξει τον τραπεζικό λογαριασμό.

Σύμφωνα με την ΠΟΛ 1182/2014, η ΓΓΠΣ θα ενημερώνει καθημερινά με αρχείο τις Τράπεζες για τους ακατάσχετους λογαριασμούς των φορολογουμένων, ώστε να τους χαρακτηρίζουν έτσι, στα συστήματα τους και να μην διενεργούν κατασχέσεις μέχρι του επιτρεπόμενου ορίου. Σύμφωνα με την διαδικασία την επόμενη ημέρα η Τράπεζα, θα ενημερώσει τα συστήματα της.
Προσοχή στους κοινούς λογαριασμούς. Αν οι συνδικαιούχοι δηλώσουν ξεχωριστούς λογαριασμούς, υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει κατάσχεση των χρημάτων από χρέη του συνδικαιούχου που δεν έχει δηλώσει αυτό τον λογαριασμό σαν Ακατάσχετο

Κατασχέσεις και από τα ασφαλιστικά ταμεία

Πέρα από τις κατασχέσεις που μπορεί να πραγματοποιήσει η εφορία για χρέη προς αυτήν, στην διαδικασία της κατάσχεσης μπορούν να προβούν και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Μάλιστα τον τελευταίο καιρό εντείνονται τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης

To περασμένο καλοκαίρι και ενώ αναμενόταν η Απόφαση του κ. Πετρόπουλου για τη συγκεκριμενοποίηση των όρων ένταξης των οφειλετών στη ρύθμιση των 120 δόσεων, οι τράπεζες δέχθηκαν –μετά από αίτημα του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών του ΕΦΚΑ- να αυξήσουν το ημερήσιο όριο των ηλεκτρονικών κατασχετηρίων στους τραπεζικούς λογαριασμούς των οφειλετών με μη ρυθμισμένα χρέη.

Συγκεκριμένα, το όριο αυτό αυξήθηκε από τα 600 στα 900, αν και το ΚΕΑΟ και ο ΕΦΚΑ ζητούσαν 1.500 κατασχετήρια ανά ίδρυμα.

Και αυτό λόγω του γεγονότος ότι από 30/12/2016 έχει ξεκινήσει η ένταξη και των οφειλετών με χρέη κάτω των 5.000 ευρώ στο ΚΕΑΟ και αυξήθηκε η “δεξαμενή” των υπό κατάσχεση λογαριασμών, αν και ο κος. Πετρόπουλος έχει δεσμευθεί δημοσίως πως δεν θα υπάρξουν αναγκαστικά μέτρα για όσους χρωστάνε κάτω από 5.000 ευρώ και αφορούν οφειλές από ασφαλιστικές εισφορές που χρωστούν οι επιτηδευματίες (πρώην ασφαλισμένοι ΟΑΕΕ). Αντίθετα για όσους χρωστούν στο ΙΚΑ οι δεσμεύσεις και κατασχέσεις λογαριασμών θα γίνονται κανονικά, από το πρώτο ευρώ.

Προβλήματα σε εταιρικούς λογαριασμούς

Πολλά προβλήματα έχουν δημιουργηθεί από τις κατασχέσεις λογαριασμών που πραγματοποιεί το υπουργείο οικονομικών, και ειδικά από επιχειρηματικούς λογαριασμούς.

Η μη ύπαρξη ακατάσχετου λογαριασμού στις εταιρίες , πολλές φορές δημιουργεί πολλά προβλήματα στην ίδια την λειτουργία των επιχειρήσεων.

Μία κατάσχεση στον εταιρικό λογαριασμό, ακόμη και μια δέσμευση του, σημαίνει ότι δεν μπορούν να πληρωθούν ούτε το προσωπικό , ούτε οι υποχρεώσεις σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία και βέβαια ούτε οι προμηθευτές της επιχείρησης ώστε να μπορεί να ανανεώσει το εμπόρευμα της.

Δεν παρατηρούνται όμως μόνο αυτά τα προβλήματα

Πολλές φορές το υπουργείο οικονομικών κάνει κατασχέσεις όχι μόνο στους εταιρικούς λογαριασμούς , αλλά και στους λογαριασμούς των συνυπεύθυνων , δηλαδή των διαχειριστών ή διευθυνόντων συμβούλων. Αρκετές φορές τα χρήματα που κατάσχει είναι πολύ περισσότερα από αυτά που χρωστά η επιχείρηση , αφού από τους τραπεζικούς λογαριασμούς γίνεται κατάσχεση του ίδιου ποσού και από τους δυο.

Αν δηλαδή μια εταιρία χρωστάει 30.000 ευρώ, πολλές φορές έχει γίνει κατάσχεση του συγκειμένου ποσού και από τον εταιρικό λογαριασμό και από τον λογαριασμό του διαχειριστή. Άρα το κράτος κάνει κατάσχεση 60.000 ευρώ.

Άντε όμως να πάρεις πίσω τα χρήματα.

Η χειρότερη περίπτωση , και μας έχουν τύχει πολλές, είναι το κράτος να σου χρωστάει χρήματα από επιστροφή είτε ΦΠΑ, είτε φόρου εισοδήματος, να έχει τελειώσει ο έλεγχός και το κράτος να προχωράει σε κατάσχεση λογαριασμού, γιατί κάποιος προϊστάμενος δεν έχει βάλει εδώ και μήνες μια υπογραφή για να συμψηφιστεί η επιστροφή με το χρέος.

Είναι ένα πρόβλημα που όσο περνάει ο χρόνος που το κράτος δεν μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις του, τόσο παρουσιάζονται αυτά τα φαινόμενα.
Να σημειώσουμε ότι είναι έντονες οι πιέσεις να υπάρξει ένας εταιρικός λογαριασμός για κάθε φορολογούμενο που έχει εισοδήματα από εμπορική δραστηριότατα.

Η υποχρεωτική ύπαρξη εμπορικού τραπεζικού λογαριασμού, χωρίς νομοθέτηση όμως αφορολόγητου ποσού σε αυτούς τους λογαριασμούς, σίγουρα μεγαλύτερου όμως ποσού από τα 1.250 ευρώ, θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην αγορά.

Υποβολή και ποινικής δίωξης για μη καταβολή χρεών προς το δημόσιο

Όπως αναφέρεται στο Συνοπτικό Εγχειρίδιο με χρήσιμες πληροφορίες για φορολογικά και τελωνειακά θέματα, που έδωσε στην δημοσιότητα η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. ή του Ελεγκτικού Κέντρου που έχει την αρμοδιότητα για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής υποβάλει υποχρεωτικά προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών αίτηση για άσκηση ποινικής δίωξης αν ο οφειλέτης δεν πληρώσει ή ρυθμίσει το οφειλόμενο ποσό για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών και υπερβαίνει το συνολικό ποσό των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ, προερχόμενο από κάθε αίτια στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους τόκοι, προσαυξήσεις και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), οικονομικός διευθυντής της PROSVASIS AEBE, συγγραφέας.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*