Δραματικές αλλαγές στα εργασιακά

Αντιμέτωποι με πολύ δύσκολες αποφάσεις στα εργασιακά θα βρεθεί το επόμενο διάστημα η χώρα, καθώς οι πιέσεις των δανειστών είναι ασφυκτικές. Εφόσον ισχύουν όλα όσα ζητά το ΔΝΤ, τότε οδηγούμαστε σε ριζικές ανατροπές που θα πλήξουν εκατομμύρια πολίτες.

Με βάση και το έγγραφο που βγήκε στο φως, οι αλλαγές που ζητούνται είναι μεγάλες.

1. Κατώτατος μισθός: Παραμένει υψηλότερος σε σύγκριση με ανταγωνίστριες χώρες της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρά τη μείωση που ισχύει από το 2012 και το πάγωμα της προϋπηρεσίας στα 9-10 χρόνια. Η δομή του μισθού παραμένει εξαιρετικά περίπλοκη, λόγω της πρόσθετης αποζημίωσης (τριετίες) για διαφορετικά επίπεδα εμπειρίας. Σήμερα, ο βασικός μισθός των 586 ευρώ (ή 511 ευρώ για τα άτομα ηλικίας κάτω των 25 ετών) προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε τριετία. Αν πάμε στο καθεστώς του ενός ενιαίου μισθού για όλους, τότε πρακτικά θα υπάρξουν εργαζόμενοι με πείρα οι οποίοι θα χάσουν έως και το 30% των αποδοχών τους.
2. Καθορισμός του μισθού: Οι δανειστές, επικαλούμενοι την πρακτική άλλων ευρωπαϊκών κρατών, τονίζουν ότι θα αποφασίζεται από το κράτος, όπως προβλέπει ο νόμος 4172/13, αφού συνεκτιμηθούν οι πραγματικές αντοχές της οικονομίας (επίπεδα ύφεσης ή ανάπτυξης), το ποσοστό ανεργίας, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και η ανάγκη αύξησης των θέσεων εργασίας. Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων δεν θα είναι δεσμευτικός για τον κατώτατο μισθό, παρά μόνο συμβουλευτικός.

Αν το κράτος καθορίσει το μισθό στα 550 ευρώ, η κάθε επιχείρηση θα μπορεί να καθορίσει το πλαίσιο των αμοιβών με κατώφλι τον κατώτατο μισθό. Η κυβέρνηση θα κληθεί, λοιπόν, να ενεργοποιήσει το μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού με πιθανότερο ενδεχόμενο μια νέα μείωση εντός του 2017, την αφαίρεση των επιδομάτων προϋπηρεσίας ή με κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού από τους νεοπροσλαμβανόμενους, ώστε να είναι «συγκρίσιμος» με τις άλλες χώρες της ΕΕ.

3. Ευελιξία αμοιβών (wage flexibility) και συλλογικές συμβάσεις μόνο σε επίπεδο επιχείρησης. Η ευελιξία των μισθών με συμβάσεις σε επίπεδο επιχείρησης και μόνο όπως προτείνουν οι δανειστές θα φανερώσει την αδήλωτη εργασία και θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή των αδήλωτων εισοδημάτων.
4. Αύξηση του ορίου απολύσεων έως 10%, όπως ορίζει η κοινοτική οδηγία, και κατάργηση των περιορισμών στις ομαδικές απολύσεις: Στο κείμενο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι δυο περιοχές μπορεί να χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης: (α) το κατώφλι για τον ορισμό των συλλογικών απολύσεων και (β) η απαίτηση για διοικητική έγκριση των ομαδικών απολύσεων.

Το πρώτο αναφέρεται στο όριο των νόμιμων απολύσεων και τονίζεται ότι θα μπορούσε να ευθυγραμμιστεί με την ισχύουσα οδηγία της ΕΕ, δηλαδή οι νόμιμες απολύσεις που μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων κάθε μήνα να αυξηθούν από το 5% στο 10% του αριθμού των εργαζομένων. Ταυτόχρονα δε, με την αλλαγή αυτή το 10% θα εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις που απασχολούν από 100 ως 300 άτομα (και 30 τουλάχιστον άτομα σε επιχειρήσεις με 300 εργαζόμενους και άνω), ενώ σήμερα το 5% εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις με προσωπικό από 150 άτομα και άνω.

5. Ξήλωμα του συνδικαλιστικού νόμου με κατάργηση συνδικαλιστικών αδειών και άρση της ασυλίας στις απολύσεις: Σήμερα, εκτός 5 σπουδαίων λόγων (μεταξύ των οποίων κλοπή, δολιοφθορά, χρηματισμός), τα μέλη των συνδικαλιστικών οργανώσεων εξαιρούνται από τις απολύσεις. Οι δανειστές ζητούν τη ριζική αναμόρφωση του νόμου και ταυτόχρονα την αύξηση του αριθμού των εργαζομένων που απαιτούνται για την επικύρωση των αποφάσεων για απεργίες, αλλά και τη συμμόρφωση των οργανώσεων με δικαστικές αποφάσεις σχετικά με τη νομιμότητα των απεργιών.

Επιπρόσθετα, σε επίπεδο επιχειρήσεων και σε αποφάσεις σωματείων, υποστηρίζουν την ανάγκη οι αποφάσεις να λαμβάνονται με πλειοψηφία των εργαζομένων και όχι με τα ποσοστά της απαρτίας που ορίζονται για τις συνελεύσεις.

6. Επαναφορά του δικαιώματος ανταπεργίας στους εργοδότες με δύο μορφές: Το «αμυντικό λοκ άουτ», που θα δίνει το δικαίωμα σε μια επιχείρηση να προστατεύει χώρους και υλικοτεχνική υποδομή κλείνοντας συγκεκριμένα τμήματα, και το «επιθετικό λοκ άουτ» σε καταχρηστικές απεργίες με πλήρη αναστολή όλων των δραστηριοτήτων για μείωση ζημιών. Στο κείμενο αναφέρεται μάλιστα το παράδοξο ότι η «ανταπεργία» ψηφίστηκε στην Ελλάδα όταν δεν υπήρχε σε άλλες χώρες και καταργήθηκε όταν την εφάρμοζαν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη.

7. Επέκταση συμβάσεων: Έχοντας ως «πάτωμα» ασφαλείας τον κατώτατο (νομοθετημένο) μισθό για τις ελάχιστες αμοιβές κάθε ατομικής ή επιχειρησιακής σύμβασης εργασίας, η ευρωπαϊκή πρακτική ενθαρρύνει την αποκέντρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την (υπό όρους) επέκταση όσων υπογράφονται σε επίπεδο κλάδου.

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας, της Δανίας κ.ά. όπου έχει αναπτυχθεί κουλτούρα διαπραγμάτευσης σε κλαδικό και επιχειρησιακό επίπεδο.

Στην Ελλάδα κυριαρχούν, πλέον, οι ατομικές (σχεδόν για τους 8 στους 10 εργαζόμενους) και οι επιχειρησιακές συμβάσεις (163 μέσα στο πρώτο 5μηνο) ενώ οι ελάχιστες κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές (μόνο 6 και 3, αντίστοιχα) δεσμεύουν μόνο τα μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που τις υπογράφουν, δημιουργώντας συνθήκες άνισου ανταγωνισμού (και αποχώρησης των εργοδοτών από τις οργανώσεις τους).