ΕSG: Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες για τις ασφαλιστικές εταιρείες

Πώς η κοινωνία, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις πρέπει να κατευθυνθούν προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας

Η προσαρμογή των εταιρειών προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας με βάση τις διεθνείς επιταγές αποτελεί ένα μείζον ζήτημα για τις ασφαλιστικές εταιρείες, την κοινωνία και την οικονομία. Και ενώ πρόκειται για μια υποχρέωση που μοιάζει αρκετά «δαπανηρή», οι εταιρείες θα πρέπει να γνωρίζουν πως κάθε πρόκληση που ανακύπτει δημιουργεί και μια νέα ευκαιρία, ενώ είναι αδύνατον να αγνοηθούν οι επιταγές του ESG, καθώς η ανάπτυξη και οι επενδύσεις για την Ελλάδα και την ΕΕ βασίζονται στο μοντέλο της βιωσιμότητας. 

Η ευρεία ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών που αφορά το ζήτημα της βιωσιμότητας έχει τεράστιο αντίκτυπο στη δομή και τις πολιτικές κυβερνήσεων, οικονομιών, αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας. Είναι ενδεικτικό το ότι 15 και πλέον πρωτοβουλίες έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από τις αρχές του 2020 κι έπειτα, προς την κατεύθυνση αυτή.

 Είναι ξεκάθαρο μάλιστα πως, παρά τα προβλήματα που προκαλεί βραχυχρόνια ο πόλεμος στην Ουκρανία, το ESG δεν σταματά, η ευρωπαϊκή νομοθεσία και πρακτική έχει συνδεθεί με τις αρχές του, τονίζοντας μεν τη συγκυριακή αντίφαση, αλλά ταυτόχρονα πιέζοντας προς την ανάγκη να πάρουν θέση η κοινωνία, η οικονομία και οι επιχειρήσεις προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, κάτι που αποτελεί απαίτηση και των καιρών, με προβλήματα όπως η κλιματική αλλαγή να μη σηκώνουν αναβολή.

 Η πορεία προς τη βιωσιμότητα θα απαιτήσει αναγκαστικά τεράστιες επενδύσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι η επίτευξη των σημερινών στόχων της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030 θα απαιτήσει πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις 260 δισ. ευρώ από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.

 Η τεράστια κλίμακα αυτών των επενδύσεων είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει σημαντικές εμπορικές ευκαιρίες. Προσώρας, οι ασφαλιστικές εταιρείες εξερευνούν αυτό το πεδίο, προκειμένου με συντονισμένες κινήσεις να επιτύχουν την κεφαλαιοποίηση των νέων δυνατοτήτων που ανοίγονται. Παράλληλα, επενδύουν σε στρατηγικές που αποτελούν τα «θεμέλια» του μετασχηματισμού τους, για μια ολοκληρωμένη περιβαλλοντική, κοινωνική και στρατηγική διακυβέρνηση (ESG).

 Ενίσχυση «πράσινων» πολιτικών, ψηφιακός μετασχηματισμός, βιωσιμότητα, κατάλληλη εκπαίδευση των εργαζομένων αποτελούν κάποιες από αυτές τις στρατηγικές ενέργειες. 

Κατά τον καθορισμό αυτών των πολιτικών, οι εταιρείες οφείλουν να λάβουν υπόψη τις βέλτιστες πρακτικές που υλοποιούνται και σε άλλους κλάδους και να εφαρμόσουν μια στρατηγική που να αντικατοπτρίζει τις αξίες τους.

“Back to basics”, αλλά με μια διαφορετική ματιά

Στις ευκαιρίες που ανοίγονται με τις νέες αυτές βιώσιμες πολιτικές σίγουρα μεγάλο ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν οι πάγιες δραστηριότητες των ασφαλιστικών εταιρειών ως προς τη διαχείριση κινδύνων. 

Για παράδειγμα, η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση καλύψεων σε κλάδους όπως οι ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολική ενέργεια κ.λπ.) σίγουρα δημιουργεί νέες προοπτικές. Μια πληθώρα παρόμοιων κλάδων δραστηριοποίησης, όπως η ανακύκλωση και η παροχή  συμβουλών ESG, θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. 

Η παροχή εξειδικευμένων προϊόντων, που θα καλύπτουν τις ανησυχίες των πελατών για το μακροπρόθεσμο μέλλον, προσφέρει επίσης νέες ευκαιρίες για τις ασφαλιστικές εταιρείες. Ο αναπτυσσόμενος τομέας των επενδύσεων ESG δίνει ένα ακόμη κίνητρο για την επέκταση της δραστηριοποίησής τους, αποκομίζοντας, πέραν των όποιων ενδεχόμενων κερδών, τη φήμη ως brands που μεριμνούν για την υιοθέτηση πρακτικών διεθνούς “best practice”.

Έξω από την “comfort zone”

Οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν επίσης να επωφεληθούν από ευκαιρίες στην αγορά βιωσιμότητας που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των βασικών τους δραστηριοτήτων. Τέτοιοι τομείς αφορούν, μεταξύ άλλων, συμβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης του περιβαλλοντικού κινδύνου. 

Οι ασφαλιστικές εταιρείες εξερευνούν αυτό το πεδίο, προκειμένου με συντονισμένες κινήσεις να επιτύχουν την κεφαλαιοποίηση των νέων δυνατοτήτων που ανοίγονται.

Σαφώς, όσο μεγαλύτερο είναι το φάσμα των υπηρεσιών που προσφέρουν οι ασφαλιστικές εταιρείες στους πελάτες στην ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά της βιωσιμότητας τόσο μεγαλύτερα είναι τα πιθανά έσοδα. Ωστόσο, η απομάκρυνση από τη βασική τους δραστηριότητα συνεπάγεται επίσης κάποιο βαθμό ρίσκου και αβεβαιότητας. Και αυτό γιατί η εξισορρόπηση των νέων αυτών δραστηριοτήτων με την παραδοσιακή διαχείριση κινδύνου δεν αποτελεί μια εύκολη εξίσωση.

 Οι ασφαλιστές πρέπει, πρώτα από όλα, να καθορίσουν τον ρόλο που θέλουν να διαδραματίσουν στην περιβαλλοντική αγορά και στη συνέχεια να σχεδιάσουν μια στρατηγική που θα βασίζεται στις δυνατότητές τους. Εφόσον όμως η εν λόγω στρατηγική βασίζεται σε δυνατότητες που δεν διαθέτει μέχρι στιγμής ο ασφαλιστής, η εταιρεία θα πρέπει στη συνέχεια να εντοπίσει ευκαιρίες στρατηγικής συνεργασίας με εξωτερικούς παρόχους ή ακόμη και να επιδιώξει εξαγορές.

Τι αναμένουμε από τις ασφαλιστικές-Τι δείχνουν οι έρευνες

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της KPMG, τα θέματα που ανακύπτουν από τις νέες επιταγές του ESG είναι ποικίλα και η ενσωμάτωση αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για τις ασφαλιστικές. 

Τα θέματα ESG επηρεάζουν όλες τις πτυχές των ασφαλιστικών εργασιών. Πιο συγκεκριμένα: λειτουργίες, διαχείριση κινδύνου, στρατηγική.

• Στη στρατηγική, αναμένεται η επανεκτίμηση της βιωσιμότητας του τρέχοντος επιχειρηματικού μοντέλου, ο προσδιορισμός χρονοδιαγράμματος μετάβασης στη μηδενική καθαρή κατανάλωση ενέργειας και η διαχείριση όλων των ενδιαφερομένων σχετικά με τις ενέργειες αυτές.
• Στην ανάληψη κινδύνου, αναμένεται σχεδιασμός νέων προϊόντων για τις νέες τεχνολογίες και κινδύνους, αλλαγή τεχνικών όρων σε ασφαλιστήρια συμβόλαια, ώστε να τίθενται όρια και απαλλαγές για τους αναδυόμενους κινδύνους, και αλλαγή στρατηγικής ανάληψης, ώστε να γίνεται ή όχι στόχευση σε υποψήφιους πελάτες ή κλάδους με βάση κριτήρια ESG.
• Στη μοντελοποίηση, αναμένεται εισαγωγή και ενσωμάτωση νέων μοντέλων, σημαντική επιμήκυνση του χρονικού ορίζοντα μοντελοποίησης και αύξηση εξάρτησης από δεδομένα τρίτων, που συνεπάγονται αυξημένες απαιτήσεις για δοκιμές, επικύρωση και διασφάλιση.
• Στη διαχείριση κινδύνων, αναμένεται ενσωμάτωση του κλιματικού κινδύνου στο πλαίσιο της διαχείρισης κινδύνων, αξιολόγηση του risk appetite και μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας για την εκτίμηση κινδύνων.
• Σε επίπεδο λειτουργιών, αναμένεται ανάπτυξη μεγαλύτερης λειτουργικής ανθεκτικότητας στους αναδυόμενους κλιματικούς κινδύνους, εκτίμηση της περιβαλλοντικής επίδρασης των λειτουργιών καθώς και μεταβολή στη διαχείριση του προσωπικού, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το πλαίσιο ESG.
• Σε επίπεδο επενδύσεων, αναμένεται ευθυγράμμιση του χαρτοφυλακίου με τη στρατηγική ESG, αξιολόγηση των αναμενόμενων εξελίξεων ανά κλάδο και προσπάθεια αντιμετώπισης της αβεβαιότητας που απορρέει από αλλαγές στην κυβερνητική πολιτική ή στην κοινή γνώμη.

Έξι βήματα προόδου στην αγορά βιωσιμότητας

Προκειμένου να εκμεταλλευτούν πλήρως αυτές τις ευκαιρίες, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να ακολουθήσουν έξι λογικά βήματα, τα οποία συστήνει η PwC:

Πρώτον, θα πρέπει να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις ενσωμάτωσης των κριτηρίων ESG, προβλέποντας πιθανές ρυθμιστικές εξελίξεις και υιοθετώντας ανάλογα μέτρα.

Δεύτερον, θα ήταν ωφέλιμο να συγκροτήσουν μια “task force” για το ESG, που θα σχεδιάζει και θα ελέγχει την εφαρμογή μέτρων. Είναι σημαντικό η ομάδα να ζητήσει τη στήριξη όλων των εργαζομένων για τη νέα αυτή προσέγγιση του οργανισμού και τη συμμετοχή τους στην αγορά βιωσιμότητας. 

Σε ένα τρίτο στάδιο, οι ασφαλιστές θα πρέπει να προβούν στην ανάλυση της πελατειακής τους βάσης της αγοράς. Μεταξύ άλλων, κρίνεται αναγκαία η κατηγοριοποίηση και καταχώριση των πελατών τους, η κατανόηση των κινδύνων που σχετίζονται με το ESG, τους οποίους αντιμετωπίζει η κάθε κατηγορία, και στη συνέχεια η δημιουργία σχετικών επιχειρηματικών σεναρίων για την υποστήριξη της διαχείρισης των κινδύνων. 

Τέταρτον, πρέπει να καθορίσουν με ακρίβεια τις επιδιώξεις τους έναντι του στόχου ESG στην αναδυόμενη αγορά βιωσιμότητας. Μια καλή στρατηγική είναι να σκιαγραφήσουν ένα ευρύ πλαίσιο των στόχων τους προς αυτήν την κατεύθυνση και να εξετάσουν πώς πρέπει να προσαρμοστεί η ταυτότητα του brand τους προκειμένου να έχει απήχηση.

Πέμπτον, οι ασφαλιστικές εταιρείες δύνανται να αναπτύξουν μια στρατηγική «πλεονεκτήματος» με βάση τα βασικά δυνατά σημεία του οργανισμού και να καθορίσουν έναν οδικό χάρτη για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Οι πόροι θα πρέπει να ανακατανεμηθούν αναλόγως, ενώ θα πρέπει να εξεταστούν και οι δυνατότητες εξαγορών.

Το τελευταίο βήμα είναι η εφαρμογή και η δημιουργία εσόδων από την εν λόγω στρατηγική, κάνοντας πράξη τον οδικό χάρτη με μια συλλογική προσέγγιση διαχείρισης αλλαγών. Η συνεχής ενίσχυση της καθορισμένης θέσης του brand θα πρέπει να συνδέεται με την είσοδο των νέων προϊόντων της εταιρείας στην αγορά.

Η μελέτη της EY και το ζήτημα της βιωσιμότητας από νομικής σκοπιάς

Ένα πρώτο βήμα για την υιοθέτιση πρακτικών βιωσιμότητας από τις εταιρείες είναι οι ηγεσίες τους να μπορούν να αντιληφθούν πλήρως τους κινδύνους που σχετίζονται με τέτοιου είδους ζητηματα. 

Μια μελέτη που εκπονήθηκε από το παγκόσμιο δίκτου των EY, EY Law, και του Center on the Legal Profession της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Harvard αποτυπώνει το πόσο έτοιμες είναι οι επιχειρήσεις από νομικής πλευράς να υιοθετήσουν τέτοιου είδους πολιτικές.

 Σε αυτήν καταγράφονται οι απόψεις 1.000 επικεφαλής νομικών τμημάτων από 20 χώρες σε συνδυασμό με περισσότερες από 12 αναλυτικές συνεντεύξεις γενικών διευθυντών νομικών υπηρεσιών από τις 100 κορυφαίες εταιρείες στον κόσμο σύμφωνα με την κατάταξη Global 100.

Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας:

• Μόνο το 15% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι επικεφαλής των επιχειρήσεων αντιλαμβάνονται τους κινδύνους που θέτουν τα περιβαλλοντικά ζητήματα για τους οργανισμούς τους.
• Μόλις το 39% εκτιμούν ότι οι ηγεσίες των επιχειρήσεων αντιλαμβάνονται πλήρως τους κινδύνους που σχετίζονται με κοινωνικά ζητήματα, όπως η διαφορετικότητα και η ευημερία των εργαζομένων.
• Το 22% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι περιβαλλοντικοί στόχοι των οργανισμών για τους οποίους εργάζονται έχουν καθοριστεί με σαφήνεια.

Όταν ρωτήθηκαν για τους πιο κρίσιμους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι οργανισμοί τους, οι συμμετέχοντες τόνισαν ότι σημαντικότεροι είναι:

• η απώλεια πελατών ή η πρόκληση ζημιών στην εμπορική φήμη και στην πελατεία ως απόρροια κακών εργασιακών ή περιβαλλοντικών πρακτικών (75%),
• ενώ ανησυχούν λιγότερο για ενδεχόμενα εμπόδια σε επενδύσεις (60%) ή τη συμμόρφωση με τους νέους νόμους ή κανονισμούς (59%).

ESG και νομική διαχείριση

Την ίδια ώρα, ολοένα και πιο ευρύ γίνεται το φάσμα των κινδύνων που συνδέονται με θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG). Το 99% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι αναμένουν μεγάλη αύξηση του όγκου εργασίας σχετικά με ζητήματα βιωσιμότητας εντός της επόμενης τριετίας. Ενδεικτικά, το 96% θεωρούν ότι απαιτείται μεγαλύτερη τεχνογνωσία για τη διαχείριση ζητημάτων βιωσιμότητας, ενώ το 94% δηλώνουν ότι δεν διαθέτουν τα κεφάλαια που χρειάζονται για τη διαχείριση των ζητημάτων βιωσιμότητας. 

Τι σκοπεύουν όμως να κάνουν τα νομικά τμήματα των επιχειρήσεων για την επίλυση του πολυδαίδαλου ζητήματος ενσωμάτωσης πολιτικών με βάση τα κριτήρια ESG; Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, ποσοστό της τάξης του 24% δήλωσε ότι προτίθεται να αναλάβει εσωτερικά τη διαχείριση του φόρτου εργασιών με έξτρα προσλήψεις προσωπικού ή με ανακατανομή αρμοδιοτήτων στον υφιστάμενο. 

Το 46% σκοπεύει να υιοθετήσει μια στρατηγική “insource and optimize”, έναν συνδυασμό πρόσληψης/ανακατανομής ανθρώπινου δυναμικού με την αύξηση της χρήσης των τεχνολογικών υποδομών. 

Σε ποσοστό 34% εξετάζουν ένα μικτό σχήμα (mixed sourcing), το οποίο αξιοποιεί τους εσωτερικούς πόρους σε συνδυασμό με την υποστήριξη από εξωτερικούς νομικούς συμβούλους και εναλλακτικούς παρόχους νομικών υπηρεσιών, με κριτήρια το κόστος, την ποιότητα, την τεχνολογία και τις δυνατότητες διαχείρισης διαδικασιών.

Τέλος, ένα 61% αυτών φιλοδοξεί να ενισχύσει τη συνέργεια με άλλα τμήματα της επιχείρησης, μεταξύ άλλων, με την οικονομική διεύθυνση και τη διεύθυνση HR.

*Από το περιοδικό Insurance World