Coface: Ανάπτυξη μετ’ εμποδίων στην Ελλάδα

Μετάφραση -Επιμέλεια Κειμένου: Έλενα Ερμείδου

Μισογεμάτο βλέπει το ποτήρι για την Ελλάδα η 3η μεγαλύτερη ασφαλιστική πιστώσεων στον κόσμο μετά την Euler Hermes και την Atradius. «Ανακτά τον βηματισμό της η ανάπτυξη στην Ελλάδα» σημειώνει σε μελέτη της που έχει αναρτηθεί στο Διαδίκτυο (http://www.coface.com/Economic-Studies-and-Country-Risks/Greece), ωστόσο παρατηρεί ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που θα «ανάψουν το πράσινο φως» για την ανάπτυξη και θα επιτρέψουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Κάνοντας αναφορά στην πολιτική ζωή της χώρας, προειδοποιεί ότι οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και βάζει στο τραπέζι ακόμη και το θέμα των πρόωρων εκλογών.

Ανακτά τον βηματισμό της η ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2017

Η ανάπτυξη στην Ελλάδα συνεχίστηκε και το δεύτερο εξάμηνο του 2016, χάρη στην υποχώρηση των εντάσεων και την ανανέωση της σχέσης εμπιστοσύνης της χώρας με τη διεθνή οικονομική κοινότητα. Οι εκταμιεύσεις ξαναρχίζουν, αλλά η εμπιστοσύνη παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Το χαμηλό επίπεδο των τραπεζικών καταθέσεων, το οποίο δεν έχει αποκατασταθεί, δεν επιτρέπει να αρθούν οι κανόνες περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων που εισήχθησαν τον Ιούνιο του 2015. Ακόμη κι αν υπάρχει χαλάρωση των περιορισμών τούς τελευταίους μήνες, οι συναλλαγές, ιδίως με ξένες εταιρείες, εξακολουθούν να διέπονται από όρια και να υπόκεινται σε έγκριση. Ο ρυθμός των επενδύσεων προς επιχειρήσεις παραμένει σε χαμηλά επίπεδα (70% κάτω του ανώτατου ορίου του 2007).

Επιπλέον, τα έσοδα από εξαγωγές στη ναυτιλία μειώθηκαν, λόγω της επιβολής περιορισμού στην κίνηση των κεφαλαίων και των επιδόσεων του κλάδου του τουρισμού, ο οποίος πρέπει να διαχειριστεί την προσφυγική κρίση.

Οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη

Η κατάσταση το 2017 θα βελτιωθεί αν ομαλοποιηθούν οι συνθήκες στον τραπεζικό κλάδο και αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη με τους δανειστές. Αυτό θα οδηγούσε στην άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Επίσης, οι εξαγωγές αναμένεται να ανακτήσουν τον ρυθμό τους, λόγω της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και των επενδύσεων στον τομέα. Ωστόσο, το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (άνω του ενός τρίτου των δανείων) επιβαρύνει τη διαδικασία της αποκατάστασης της λειτουργίας των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Περαιτέρω, αν και παρατηρείται μια οριακή πτώση, το ποσοστό ανεργίας παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα (23%). Η πολιτική της λιτότητας εμποδίζει την ανάπτυξη της ιδιωτικής ζήτησης, αλλά ορισμένα από τα μέτρα του πακέτου διάσωσης επιτρέπουν στο κράτος να καταβάλει τις καθυστερούμενες πληρωμές και έτσι να επαναεισαγάγει ρευστότητα στην οικονομία.

Αργός ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων

Το τρίτο πακέτο διάσωσης προβλέπει την παροχή 86 δισ. ευρώ (σχεδόν το 1/3 του ΑΕΠ) με αντάλλαγμα την ολοκλήρωση σημαντικών μεταρρυθμίσεων. Η ελληνική Βουλή ενέκρινε έναν αριθμό μεταρρυθμίσεων από το καλοκαίρι του 2015 και μέχρι το τέλος του έτους, περιλαμβανομένης και της ρύθμισης για τις κατασχέσεις.

Επιπλέον, τον Ιούνιο του 2016 τέθηκαν σε εφαρμογή πρόσθετα μέτρα (περιλαμβανομένων και των ιδιωτικοποιήσεων στον κλάδο της ενέργειας και της άρσης των περιορισμών κατάσχεσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων τα οποία προστατεύονται από το κράτος).

Τον Οκτώβριο του 2016, το Eurogroup έθεσε προς συζήτηση την αποτελεσματικότητα ορισμένων μέτρων, περιλαμβανομένων και των ιδιωτικοποιήσεων. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές συμβάλλουν στην καταβολή των δύο δόσεων του σχεδίου διάσωσης.

Μια νέα αναθεώρηση βρίσκεται εν εξελίξει (Δεκέμβριος 2016), με σκοπό την παρακολούθηση της εφαρμογής νέων μέτρων (στόχοι προϋπολογισμού, μεταρρυθμίσεις σε ό,τι αφορά τα εργασιακά και την αγορά ενέργειας).

Δημοσιονομικές προσαρμογές, αλλά το χρέος είναι μη βιώσιμο

Η επίτευξη νέου πρωτογενούς πλεονάσματος, χάρη στις μεταρρυθμίσεις στον ΦΠΑ, στον καλύτερο μηχανισμό είσπραξης φόρων και τις βελτιωμένες συνθήκες στην αγορά, συνέβαλε στη μείωση των ελλειμμάτων του 2016. Αναμένεται εκ νέου αύξηση στο πλεόνασμα το 2017 και το 2018, λόγω των μέτρων που θα εφαρμοστούν, της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης και των περικοπών στις δαπάνες.

Αν η Ελλάδα συνεχίσει να εκπληρώνει τις δεσμεύσεις της, θα μπορούσε να υπάρξει ελάφρυνση του χρέους το 2018 και αναδιάρθρωση των ευρωπαϊκών δανείων. Το Eurogroup ήδη συμφώνησε, τον Δεκέμβριο του 2016, στην εφαρμογή κάποιων πρώτων βημάτων ελάφρυνσης των όρων δανεισμού. Ωστόσο, τα μέτρα που ανακοίνωσε προς όφελος της Ελλάδας το Eurogroup ανεστάλησαν, λόγω της απόφασης του πρωθυπουργού της χώρας για τις συντάξεις και τον ΦΠΑ.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ωστόσο, έχοντας την πεποίθηση ότι οι δημοσιονομικοί μεσοπρόθεσμοι στόχοι που έχουν τεθεί από τους Ευρωπαίους πιστωτές είναι ανεπαρκείς, κρατά απόσταση από τη συμμετοχή του στο τρίτο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας (τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο).

Η πολιτική ζωή της χώρας σημαδεύτηκε από την οικονομική κρίση

Τα τελευταία χρόνια, η χώρα γνώρισε μια ισχυρή κυβερνητική αστάθεια (πέντε εκλογές και ένα δημοψήφισμα σε επτά χρόνια). Όλες οι κυβερνήσεις υπήρξαν διχασμένες ανάμεσα στις απαιτήσεις των δανειστών και την ανάγκη να αποτρέψουν μια κοινωνική έκρηξη στη χώρα, στην οποία το ποσοστό φτώχειας σχεδόν τριπλασιάστηκε από το 2007 έως το 2013.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές κάνοντας συμμαχία με την εθνικιστική δεξιά. Με ελάχιστα περιθώρια ελιγμών, ο πρωθυπουργός έδωσε μια ανακατεύθυνση τον Νοέμβριο του 2016, επιχειρώντας να κάνει μια πολιτική μεταρρύθμιση. Ωστόσο, οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και ο κίνδυνος πρόωρων εκλογών δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το κόμμα της αντιπολίτευσης, από τις αρχές του 2016, προηγείται του ΣΥΡΙΖΑ σε όλες τις δημοσκοπήσεις.

Τα αδύνατα σημεία της Ελλάδας

Το πολύ υψηλό χρέος, η πολύ άσχημη εικόνα των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, η κακή διάρθρωση των δημόσιων οργανισμών, η υψηλή φοροδιαφυγή, η χαμηλή επιχειρηματικότητα, οι περιορισμένες εξαγωγές τεχνολογικών προϊόντων (όπως τρόφιμα, χημικά, μέταλλα), οι κοινωνικές εντάσεις, οι οποίες πυροδοτούνται από τα αυστηρά μέτρα λιτότητας και τη μαζική ανεργία.

Τα δυνατά σημεία της Ελλάδας

Το γεγονός ότι έχει την υποστήριξη της διεθνούς χρηματοοικονομικής κοινότητας, το ότι της έχει δοθεί η πιθανότητα ανακούφισης του χρέους στα τέλη του 2018, το γεγονός ότι είναι κυρίαρχη στη ναυτιλία και τις μεταφορές και αποτελεί ισχυρό τουριστικό προορισμό.

Βασικοί μακροοικονομικοί δείκτες

2014

2015

2016 (f)

2017 *

Ρυθμός ανάπτυξης (%)

0,4

-0,3

0,3

1,4

Πληθωρισμός (ετήσιος μέσος όρος (%)

-1,4

-1,1

0,1

1,1

Προϋπολογισμός (% του ΑΕΠ)

-3,6

-7,5

-2

-0,2

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (% του ΑΕΠ)

-1,6

0,1

-1

-0,6

Δημόσιο χρέος (% του ΑΕΠ)

179,8

177,7

179,7

176,6

* προβλέψεις

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*