ΔΝΤ: «Ψαλίδι» συντάξεων αλλιώς… Grexit

Ένα αξιόπιστο πρόγραμμα, με νέα μέτρα 4-5% του ΑΕΠ, στο οποίο αναπόφευκτα θα περιλαμβάνονται περικοπές συντάξεων, ζητεί από την Ελλάδα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, προειδοποιώντας μέσω σχετικού άρθρου του Πόουλ Τόμσεν ότι «ένα σχέδιο που είναι βασισμένο σε υπερβολικά αισιόδοξες παραδοχές σύντομα θα προκαλέσει την επανεμφάνιση φόβων για την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη».

Το άρθρο του διευθυντή Ευρώπης του Ταμείου και υπεύθυνου για την εποπτεία του ελληνικού προγράμματος, που δημοσιεύθηκε αργά χθες το βράδυ σε blog του ΔΝΤ, εμμέσως πλην σαφώς απορρίπτει τις προτάσεις που έχει καταθέσει ως τώρα η κυβέρνηση, ως βασιζόμενες «σε υπερβολικά αισιόδοξες παραδοχές», και καθιστά σαφές ότι το Ταμείο θα επιμείνει σε περικοπές των «γενναιόδωρων» παροχών στους συνταξιούχους, επειδή χωρίς αυτές δεν μπορεί να συγκροτηθεί ένα αξιόπιστο πρόγραμμα, το οποίο θα φέρει το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ από το 2018 και μετά.

Ο πρώην επικεφαλής της τρόικας γράφει στο άρθρο του, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

  • Υπάρχουν ισχυρισμοί ότι το ΔΝΤ έχει συνδέσει τη συμμετοχή του (σ.σ.: στο ελληνικό πρόγραμμα) με δρακόντειες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ιδιαίτερα στο ασφαλιστικό. Αυτό δεν αντανακλά την πραγματικότητα.
  • Όσες ελαφρύνσεις του χρέους και να γίνουν, δεν θα μπορέσουν να καταστήσουν βιώσιμο το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα χωρίς ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να γίνουν και τα δύο. Αναμφίβολα, η Ελλάδα και οι Ευρωπαίοι εταίροι της θα πρέπει να πάρουν δύσκολες πολιτικές αποφάσεις στους επόμενους μήνες, ώστε να καταλήξουν σε ένα πρόγραμμα που είναι βιώσιμο – ένα πρόγραμμα με νούμερα που βγαίνουν.
  • Τέτοιες δύσκολες αποφάσεις δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται επιδερμικά κάνοντας μη ρεαλιστικές υποθέσεις. Αν και υπάρχει μεγάλο περιθώριο για την αύξηση της παραγωγικότητας με μεταρρυθμίσεις, η τελευταία εξαετία έδειξε ότι το εύρος και ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων που μπορεί να αποδεχτεί η ελληνική κοινωνία δεν συνάδει με την πρώιμη βελτίωση της παραγωγικότητας και με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ομοίως, η κατά πολύ περιορισμένη επιτυχία στην καταπολέμηση της περιβόητης φοροδιαφυγής στην Ελλάδα –για να πληρώσουν οι ευκατάστατοι το δίκαιο μερίδιό τους– σημαίνει ότι οι μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό δεν μπορούν να αποφευχθούν κάνοντας απλά υποθέσεις ότι θα γίνουν υψηλότερες εισπράξεις φόρων στο μέλλον.
  • Παρά τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις του 2010 και του 2012, το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα παραμένει σε οικονομικά απλησίαστα και γενναιόδωρα επίπεδα. Για παράδειγμα, οι τυπικές συντάξεις σε ονομαστικούς όρους ευρώ είναι σε γενικές γραμμές παρόμοιες στην Ελλάδα και στη Γερμανία, αν και η Γερμανία –με μέτρο τον μέσο μισθό– είναι δύο φορές πιο πλούσια από την Ελλάδα. Πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι οι Έλληνες εξακολουθούν να συνταξιοδοτούνται πολύ πιο νωρίς από τους Γερμανούς και ότι η Γερμανία είναι πιο αποτελεσματική στην είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο ελληνικός προϋπολογισμός χρειάζεται να μεταφέρει περίπου το 10% του ΑΕΠ για να καλύψει το μεγάλο κενό στο ασφαλιστικό σύστημα, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 2,5%. Σαφώς, αυτό δεν είναι βιώσιμο.
  • Δεν μπορεί όμως η Ελλάδα να προστατέψει τους συνταξιούχους κάνοντας περικοπές αλλού ή αυξάνοντας τους φορολογικούς συντελεστές; Υπάρχει κάποιο περιθώριο για τα μέτρα αυτά, όμως είναι πολύ περιορισμένο. Για να πετύχει τον φιλόδοξο μεσοπρόθεσμο στόχο της για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει μέτρα της τάξης περίπου του 4-5% του ΑΕΠ. Δεν μπορούμε να δούμε πώς μπορεί να το πετύχει αυτό η Ελλάδα χωρίς σημαντικές εξοικονομήσεις στις συντάξεις.
  • Η κυβέρνηση έχει δίκιο να επισημαίνει ότι οι συντάξεις στην Ελλάδα έχουν μια ευρύτερη κοινωνική λειτουργία. Όμως, η χρήση των συντάξεων με τον τρόπο αυτό δεν αποτελεί βιώσιμη λύση. Αυτό που χρειάζεται –και που είναι κάτι που το ΔΝΤ υποστηρίζει– είναι ένα σύγχρονο κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας που είναι μεσοπρόθεσμα βιώσιμο.
  • Θα μπορούσε ένας στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα πολύ χαμηλότερος από το 3,5% του ΑΕΠ να κάνει την απαραίτητη ασφαλιστική μεταρρύθμιση λιγότερο απαιτητική; Αυτό εύλογα αποτελεί ένα επίμαχο θέμα ανάμεσα στους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας, κατά ένα μέρος γιατί αρκετοί εταίροι είναι αναγκασμένοι να έχουν παρόμοια υψηλά πλεονάσματα για να διατηρήσουν τη βιωσιμότητα του χρέους τους, και κατά ένα άλλο μέρος γιατί ορισμένες από τις χώρες που στην πραγματικότητα θα κληθούν να πληρώσουν την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους είναι πιο φτωχές από την Ελλάδα και πληρώνουν λιγότερο γενναιόδωρες συντάξεις στους δικούς τους λαούς. Με την ευρωζώνη να βρίσκεται ακόμη μακριά από την επίτευξη μιας πολιτικής ένωσης, ένας συμβιβασμός θα πρέπει να αντανακλά αυτούς τους πολιτικούς περιορισμούς. Το ΔΝΤ είναι διατεθειμένο να εργαστεί με το συνδυασμό μεταρρυθμίσεων και ελάφρυνσης του χρέους που μπορεί να συμφωνηθεί μεταξύ της Ελλάδας και των Ευρωπαίων εταίρων της. Όμως, και πάλι τα νούμερα πρέπει να βγαίνουν.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*