1,85 δις ευρώ για την ασφάλιση των διοικητικών συμβουλίων στην Ευρώπη

[starbox]

Οι ριζικές αλλαγές στη νομοθεσία και το εποπτικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των εταιρειών, η αύξηση των αγωγών εναντίον του Δημοσίου και των επιχειρήσεων, καθώς και οι συνέπειες της οικονομικής ύφεσης, όπως η αύξηση του αριθμού των εταιρειών που κηρύσσουν πτώχευση, οδήγησαν πολλές εταιρείες στην κάλυψη των στελεχών τους με συμβόλαια D&O την τελευταία δεκαετία.

Στην Ευρώπη –και με πιο αργούς ρυθμούς και στην Ελλάδα– τα στελέχη που συμμετέχουν στα διοικητικά συμβούλια δημόσιων οργανισμών ή εταιρειών και λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις για την ανάπτυξη και την πορεία τους ζητούν πλέον να έχουν την κάλυψη αυτή. Έτσι, τα στελέχη που είναι επιφορτισμένα με διοικητικό ρόλο υλοποιούν πιο άμεσα τη στρατηγική τους και ταυτόχρονα προστατεύονται τόσο τα προσωπικά τους περιουσιακά στοιχεία όσο και οι ισολογισμοί των οργανισμών τους οποίους εκπροσωπούν από πιθανές αγωγές και πολυετείς δικαστικές διαμάχες.

Τα συμβόλαια ασφάλισης στελεχών καλύπτουν αξιώσεις που εγείρονται από τρίτους, μετόχους, ανταγωνιστές, υπαλλήλους και γενικά συναλλασσομένους με την επιχείρηση, από λανθασμένες ενέργειες ή παραλείψεις των στελεχών κατά την άσκηση των διαχειριστικών ή διοικητικών τους καθηκόντων. Μεταξύ των περιπτώσεων που «ενεργοποιούν» τα συμβόλαια αυτά είναι χρεωκοπίες, πτώσεις της τιμής της μετοχής εταιρειών, μεροληπτικές διακρίσεις εις βάρος των εργαζομένων κ.ά. Πολλές από τις υποθέσεις αυτές με τη βοήθεια των ασφαλιστικών εταιρειών –μέσω των καλύψεων που παρέχουν– επιλύονται εξωδικαστικά, καθώς οι αντίδικοι επιλέγουν να μην εμπλακούν σε δικαστικούς αγώνες, που μπορεί να διαρκέσουν πολλά έτη.
Όπως αναφέρει ο κ. Κ. Βούλγαρης, Financial Lines Head, Greece, Cyprus & Malta της AIG, «είναι δεκάδες οι περιπτώσεις που έχουμε χειριστεί: “δημιουργική λογιστική”, συγχωνεύσεις, χρεωκοπίες, διασπάσεις εταιρειών, ελεγχόμενες συμβάσεις προμηθειών, απολύσεις. Συχνά, τα περιστατικά που χειριζόμαστε ως απαιτήσεις απασχολούν και τον Τύπο, ενώ παράλληλα χειριζόμαστε δεκάδες άλλα που δεν φτάνουν καν στα δικαστήρια, καθώς το συμβόλαιο καλύπτει και εξωδικαστικούς συμβιβασμούς».

Οι λόγοι για τους οποίους τα στελέχη ζητούν πλέον την προστασία που τους παρέχουν τα προγράμματα αυτά και που οι εταιρείες τα παρέχουν στα στελέχη τους είναι πολλοί. Όπως εξηγεί η κ. Εύη Κουτρουμπέζη, της Υπηρεσίας Ειδικών Κινδύνων-Διεύθυνση Ασφαλίσεων Λοιπών Γενικών Κλάδων της Εθνικής Ασφαλιστικής, οι επιχειρήσεις προχωρούν στη σύναψη των συμβολαίων προκειμένου:
– Να προστατέψουν τα στελέχη τους που ενεργούν στα πλαίσια ενός πολυσύνθετου, συνεχώς μεταβαλλόμενου οικονομικού, πολιτικού και νομικού πλαισίου και
– να προσελκύσουν έμπειρα και ικανά στελέχη σε σημαντικές θέσεις-κλειδιά στη διοίκησή τους, αποκομίζοντας το επιπλέον όφελος της προστασίας του ισολογισμού της από τον κίνδυνο να υποστεί κάποια μεγάλη ζημιά σε περίπτωση που χρειαστεί να αποζημιώσει κάποιο εκ των στελεχών της για τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω.

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα που έχει δημοσιεύσει η Advisen σε συνεργασία με την Zurich, η αγορά της ασφάλισης στελεχών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανέρχεται σε 1,85 δισ. ευρώ και εμφανίζει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι συνθήκες που επικρατούν πλέον στις ευρωπαϊκές χώρες και η νομοθεσία έχουν αλλάξει και έτσι, σε αντίθεση με το παρελθόν, κατά το οποίο μόνο οι πολυεθνικές εταιρείες προσανατολίζονταν στην ασφάλιση αυτή, τώρα πολλές εταιρείες μικρομεσαίου μεγέθους αναζητούν ασφαλιστική προστασία για τα στελέχη τους. Κυριότερες αιτίες που οδήγησαν σε αυτήν τη μεταστροφή είναι:

• Η αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου λειτουργίας των εταιρειών
• Αλλαγές στα νομικά συστήματα των ευρωπαϊκών χωρών που καθιστούν πιο εύκολη την προσφυγή για τους μετόχους
• Η μεγάλη αύξηση των επιχειρήσεων που πτώχευσαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης
• Η αύξηση των μηνύσεων για τις περιπτώσεις που καλύπτει η ασφάλιση στελεχών διοίκησης

Στην Ελλάδα ασφαλιστήρια συμβόλαια έχουν κυρίως οι εταιρείες με εξαγωγική δραστηριότητα και επιχειρήσεις που αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Όπως εξηγεί ο κ. Βούλγαρης, η ασφάλιση αυτή εδώ και δεκαετίες έχει εδραιωθεί στην αντίληψη των στελεχών, κυρίως στις αγορές των ΗΠΑ και της Αγγλίας, ως απολύτως απαραίτητη. «Στην Ελλάδα το προϊόν αυτό ξεκίνησε να διατίθεται τοπικά πρώτα από την AIG το 2000. Σίγουρα η ελληνική αγορά δεν μπορεί να συγκριθεί με τις παραπάνω χώρες, καθώς μιλάμε για πιο μεγάλες, πιο ώριμες και πιο σύνθετες αγορές. Ωστόσο, παρατηρούμε σταθερή άνοδο και ιδιαίτερα θετική ανταπόκριση στο συγκεκριμένο προϊόν, καθώς η Ελλάδα ενσωμάτωσε στο δίκαιό της τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και πήρε ουσιαστικά νομοθετικά μέτρα για την προστασία των μετόχων και άλλων τρίτων που επηρεάζονται από τις πράξεις των στελεχών μιας εταιρείας».

Τι λένε Εθνική Ασφαλιστική και AIG

Θετική είναι η εικόνα την οποία παρουσιάζει η αγορά ασφάλισης στελεχών διοίκησης στην Ελλάδα. Σταδιακά, περισσότερες επιχειρήσεις και στελέχη προσανατολίζονται σε συμβόλαια D&O, αντιλαμβανόμενοι τα οφέλη που απορρέουν από τις καλύψεις αυτές. Για τις συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα στην εν λόγω αγορά και για τις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου μιλά στο iw o Κώστας Βούλγαρης, Financial Lines Head, Greece, Cyprus & Malta της AIG και η κ. Εύη Κουτρουμπέζη, Υπηρεσία Ειδικών Κινδύνων-Διεύθυνση Ασφαλίσεων Λοιπών Γενικών Κλάδων της Εθνικής Ασφαλιστικής.

iw? Ποιες επιχειρήσεις αφορούν τα προγράμματα ασφάλισης στελεχών;

 

Κώστας Βούλγαρης: Παλαιότερα υπήρχε η αντίληψη πως το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά κυρίως εισηγμένες επιχειρήσεις με ιδιαίτερα μεγάλο κύκλο εργασιών. Ωστόσο, η πράξη έχει δείξει πως αυτό δεν ισχύει, καθώς ολοένα και περισσότερες εταιρείες με μικρότερα οικονομικά μεγέθη, από διάφορους κλάδους της οικονομίας, δείχνουν ενδιαφέρον για την ασφάλιση στελεχών διοίκησης. Αυτό είναι λογικό, καθώς η κρίση του 2008 ανέδειξε περισσότερο την ανάγκη της συγκεκριμένης κάλυψης: βρεθήκαμε σε μια εποχή όπου οι συγχωνεύσεις, οι εξαγορές, οι μειώσεις μισθών και προσωπικού και δυστυχώς οι πτωχεύσεις μπήκαν στην καθημερινότητα του επιχειρηματικού κόσμου. Ήταν λοιπόν ξεκάθαρο πως σε ένα τέτοιο περιβάλλον υπάρχει ανάγκη προστασίας των στελεχών, δεδομένης μάλιστα της πιο αυστηρής στάσης που υιοθέτησαν οι κατά τόπους εποπτικές αρχές, με αυστηρότερα μέτρα και συχνότερους ελέγχους.
Εύη Κουτρουμπέζη: Τα συγκεκριμένα προγράμματα ασφάλισης απευθύνονται σε όλες τις επιχειρήσεις των οποίων τα στελέχη καλούνται να πάρουν αποφάσεις που λαμβάνονται κατά την άσκηση των διοικητικών και διευθυντικών καθηκόντων τους:
Για τις αποφάσεις αυτές ενδέχεται να θεωρηθούν υπεύθυνοι και να υπάρξουν απαιτήσεις προσωπικά εναντίον αυτών είτε από μετόχους της εταιρείας είτε από εργαζομένους είτε από οποιονδήποτε τρίτο.
Οι συγκεκριμένες ασφαλίσεις απευθύνονται σε ένα ευρύ φάσμα εταιρειών, από ιδιωτικές πολυμετοχικές εταιρείες ανεξαρτήτως μεγέθους, μέχρι μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, εταιρείες του ευρύτερου δημόσιου τομέα και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριοτήτων.

iw? Για ποιους λόγους προβαίνει η επιχείρηση στην ασφάλιση αυτή; Με ποιους κινδύνους έρχεται αντιμέτωπη;

Κώστας Βούλγαρης: Όσο περισσότερα κρίνονται από τις αποφάσεις που θα λάβουν τα στελέχη διοίκησης τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να υπάρξουν αξιώσεις από τρίτους, δηλαδή τους μετόχους, τους εργαζομένους, τους πελάτες ή τους υπόλοιπους stakeholders της εταιρείας που θα θεωρήσουν ότι μια απόφαση τους ζημιώνει. Οι αποφάσεις αυτές μπορεί να σχετίζονται με συγχωνεύσεις και εξαγορές, αναδιαρθρώσεις ή ακόμη και με την επέκταση μιας εταιρείας. Ενδέχεται όμως να αφορούν και σε πιο καθημερινά θέματα, όπως λανθασμένους χειρισμούς, λάθη και παραλείψεις. Η σημασία λοιπόν της συγκεκριμένης κάλυψης είναι πως επιτρέπει στα στελέχη να συνεχίζουν να ασκούν τα καθήκοντά τους γνωρίζοντας πως είναι προσωπικά καλυμμένοι σε περίπτωση αξιώσεων τρίτων έναντι της προσωπικής τους περιουσίας ή σε ενδεχόμενη έρευνα των εκάστοτε ρυθμιστικών αρχών που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα πολυετείς δικαστικές διαμάχες και μεγάλα δικαστικά έξοδα τόσο για τους ίδιους όσο και για τις εταιρείες. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως η αξίωση μπορεί να γίνει και αρκετά χρόνια μετά, ακόμη κι αν το στέλεχος έχει αποχωρήσει από την εταιρεία.

Εύη Κουτρουμπέζη: Η επιχείρηση προχωρεί στη σύναψη αυτής της ασφάλισης προκειμένου:
– Να προστατέψει τα στελέχη της που ενεργούν στα πλαίσια ενός πολυσύνθετου, συνεχώς μεταβαλλόμενου οικονομικού, πολιτικού και νομικού πλαισίου και
– να προσελκύσει έμπειρα και ικανά στελέχη σε σημαντικές θέσεις-κλειδιά στη διοίκησή της, αποκομίζοντας το επιπλέον όφελος της προστασίας του ισολογισμού της από τον κίνδυνο να υποστεί κάποια μεγάλη ζημιά σε περίπτωση που χρειαστεί να αποζημιώσει κάποιο εκ των στελεχών της για τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω.

iw? Συνήθως ποιες επιχειρήσεις απευθύνονται σε εσάς;
Κώστας Βούλγαρης: Δεν θα μιλήσω για κλάδους της οικονομίας, καθώς αφορά το σύνολο της επιχειρηματικής κοινότητας. Άλλωστε ασφαλίζουμε από τράπεζες μέχρι κοινωφελή ιδρύματα και συλλόγους. Σε γενικές γραμμές, οι εταιρείες που ενδιαφέρονται για το συγκεκριμένο πρόγραμμα συνήθως έχουν εξαγωγική δραστηριότητα, παρουσία σε άλλες χώρες ή υψηλό αριθμό εργαζομένων. Αντίστοιχα, μεγάλο ενδιαφέρον δείχνουν οι εταιρείες που βρίσκονται σε ρυθμούς γρήγορης ανάπτυξης ή δραστηριοποιούνται σε κλάδους με έντονες μεταβολές.

Εύη Κουτρουμπέζη: Πολυμετοχικές εταιρείες από διάφορους κλάδους δραστηριοτήτων, εισηγμένες και όμιλοι επιχειρήσεων.

iw? Υπάρχει διαφορετική νοοτροπία για τα προγράμματα αυτά στην Ελλάδα και το εξωτερικό;

 

Κώστας Βούλγαρης: Η ασφάλιση ευθύνης στελεχών διοίκησης είναι μια κάλυψη που εδώ και δεκαετίες έχει εδραιωθεί στην αντίληψη των στελεχών, κυρίως στις αγορές των ΗΠΑ και της Αγγλίας, ως απολύτως απαραίτητη. Στην Ελλάδα το προϊόν αυτό ξεκίνησε να διατίθεται τοπικά πρώτα από την AIG το 2000. Σίγουρα η ελληνική αγορά δεν μπορεί να συγκριθεί με τις παραπάνω χώρες, καθώς μιλάμε για πιο μεγάλες, πιο ώριμες και πιο σύνθετες αγορές. Ωστόσο, παρατηρούμε σταθερή άνοδο και ιδιαίτερα θετική ανταπόκριση στο συγκεκριμένο προϊόν, καθώς η Ελλάδα ενσωμάτωσε στο δίκαιό της τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και πήρε ουσιαστικά νομοθετικά μέτρα για την προστασία των μετόχων και άλλων τρίτων που επηρεάζονται από τις πράξεις των στελεχών μιας εταιρείας.

Εύη Κουτρουμπέζη: Στο εξωτερικό τα προγράμματα αυτά υπάρχουν και δουλεύουν επί σειρά πολλών ετών, ενώ στην Ελλάδα έχουν ξεκινήσει να αναπτύσσονται έντονα σχετικά πρόσφατα. Απασχολούν πάντως πλέον ιδιαίτερα τόσο την ασφαλιστική αγορά όσο και τις επιχειρήσεις και τα στελέχη τους, γεγονός που φαίνεται από την αυξημένη ζήτησή τους.

iw? Είναι προσιτό το κόστος της ασφάλισης;
Κώστας Βούλγαρης: Ναι, μια μικρή εταιρεία μπορεί να ασφαλιστεί με κόστος που ξεκινά στα 1.500 ευρώ. Ακόμη όμως και στις μεγαλύτερες το κόστος είναι και πάλι προσιτό και ως πρόγραμμα είναι εξαιρετικά συμφέρον και ελκυστικό αν κάποιος πραγματικά αναλογιστεί την προστασία που του παρέχει.

Εύη Κουτρουμπέζη: Υπάρχουν προγράμματα ικανά να ανταποκριθούν στις ανάγκες της εκάστοτε υποψήφιας προς ασφάλιση εταιρείας σε κόστος λογικό για τον προϋπολογισμό της, ωστόσο το κόστος δεν θα πρέπει να αποτελεί το βασικό κριτήριο επιλογής της ασφαλιστικής εταιρείας αλλά να συνεκτιμώνται, μεταξύ άλλων, η μακρόχρονη παρουσία της στην αγορά και η φερεγγυότητά της.

iw?  Μπορείτε να αναφερθείτε σε μερικά παραδείγματα υποθέσεων που έχετε χειριστεί;
Κώστας Βούλγαρης: Είναι δεκάδες οι περιπτώσεις που έχουμε χειριστεί: «δημιουργική λογιστική», συγχωνεύσεις, χρεωκοπίες, διασπάσεις εταιρειών, ελεγχόμενες συμβάσεις προμηθειών, απολύσεις. Συχνά τα περιστατικά που χειριζόμαστε ως απαιτήσεις απασχολούν και τον Τύπο, ενώ παράλληλα χειριζόμαστε δεκάδες άλλα που δεν φτάνουν καν στα δικαστήρια, καθώς το συμβόλαιο καλύπτει και εξωδικαστικούς συμβιβασμούς.

Εύη Κουτρουμπέζη: Πολυεθνική εταιρεία στην οποία υπήρξε σειρά απαιτήσεων κατά μελών του ΔΣ και διευθυντικών στελεχών για θέματα προμηθειών. Οι απαιτήσεις τελικά δεν ευδοκίμησαν αλλά υπήρξαν δικαστικά έξοδα αρκετών χιλιάδων ευρώ, τα οποία καταβλήθηκαν από το ασφαλιστήριο.

iw? Πιστεύετε ότι θα διευρυνθούν οι εργασίες στα συγκεκριμένα προγράμματα μελλοντικά; Υπό ποιες προϋποθέσεις;
Κώστας Βούλγαρης: Αναμφίβολα, τα στελέχη έχουν αντιληφθεί πλέον τις ευθύνες που έχουν και απαιτούν να είναι καλυμμένοι για τον προσωπικό κίνδυνο που διατρέχουν. Δεν είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν την περιουσία και το όνομά τους για ένα λάθος, μια παράλειψη ή μια άστοχη απόφαση που δεν είναι καν δική τους αλλά μοιράζονται την ευθύνη της.
Εύη Κουτρουμπέζη: Οι εταιρείες καλούνται να δραστηριοποιηθούν σε ένα συνεχώς εντεινόμενο περιβάλλον κινδύνου, με χαρακτηριστικά οξύτατου ανταγωνισμού, αύξησης εξαγορών/συγχωνεύσεων και με τον νομοθέτη να διευρύνει την προσωπική ευθύνη των στελεχών για τυχόν εσφαλμένες αποφάσεις τους.
Υπό το πρίσμα των παραπάνω, είναι δεδομένο ότι για το συγκεκριμένο ασφαλιστικό προϊόν όχι μόνο θα εξακολουθήσει να υπάρχει ζήτηση και στο μέλλον αλλά και το ότι η ζήτηση θα ενισχύεται προοδευτικά.